فهرست مطالب

مرتعداری - سال سوم شماره 1 (1395)

نشریه مرتعداری
سال سوم شماره 1 (1395)

  • 130 صفحه،
  • تاریخ انتشار: 1395/11/10
  • تعداد عناوین: 7
|
  • سید مجتبی طلایی تبار، محمدرضا طاطیان، رضا تمرتاش صفحه 1
    تحقیق حاضر به منظور بررسی اثر کوتاه مدت آتش بر پوشش گیاهی و خاک در مراتع درود فرامان استان کرمانشاه انجام گرفت. آتش سوزی در اواخر سال 1391 ایجاد شده و یک سال پس از آن در منطقه حریق به مساحت 30 هکتار 2 واحد کاری آتش سوزی شده و شاهد انتخاب گردید. در هر واحد دو ترانسکت 100 متری یکی در جهت شیب و دیگری عمود بر آن انتخاب شد. نمونه برداری از پوشش گیاهی و خاک به روش سیستماتیک تصادفی انجام شد. در هر پلات نمونه برداری از خاک از عمق سطحی 15-0 سانتی متر انجام شد. جهت برداشت داده های پوشش گیاهی از 40 پلات مربعی شکل 1*1 مترمربع استفاده گردید. خصوصیات گیاهی شامل نام گونه، درصد پوشش، تولید، خوشخوراکی و تنوع و خصوصیات خاک شامل رطوبت، بافت، هدایت الکتریکی، اسیدیته، کربن آلی، آهک، نیتروژن، فسفر و پتاسیم تعیین شد. برای آنالیز داده ها از آزمون t غیرجفتی در نرم افزار SPSS 20 و برای ارتباط بین داده های پوشش گیاهی با عوامل خاکی از روش آنالیز چند متغیره CCA در نسخه چهارم نرم افزار CANOCO استفاده گردید.
    کلیدواژگان: آتش سوزی، مرتع غیر مشجر، خاک، تنوع زیستی، کرمانشاه
  • لیلا سوری، داود اخضری، شهرام امیدواری صفحه 19
    بهره برداری بیش از حد در بسیاری از مراتع ایران، یکی از علل مهم تخریب و انهدام مراتع است. بر اثر چرای مفرط دام های اهلی پوشش گیاهی مرتع از بین رفته وخاک عاری از پوشش گیاهی شده و در معرض فرسایش قرار می گیرد. به منظور بررسی اثر قرق بر خصوصیات فیزیکوشیمیایی خاک، مطالعه ای در ایستگاه تحقیقاتی زاغه واقع در استان لرستان صورت گرفت. بدین منظور در دو منطقه تحت چرا و قرق شده، 10 نمونه خاک به روش تصادفی - سیستماتیک از عمق 0 تا 30 سانتی متری خاک برداشت و به آزمایشگاه انتقال یافت. در آزمایشگاه خصوصیات خاک شامل بافت خاک، وزن مخصوص ظاهری، نیتروژن کل، نسبت C/N، فسفر، پتاسیم، آهک، اسیدیته (pH)، هدایت الکتریکی (EC)، اندازه گیری شد. تجزیه و تحلیل داده ها در نرم افزار SPSS انجام گردید. نتایج آماری نشان داد که قرق بر بافت خاک وpH خاک اثر معنی داری نگذاشته است، ولی بر میزان وزن مخصوص ظاهری، کربن آلی، نیتروژن کل، نسبتC/N، فسفر، پتاسیم، آهک و هدایت الکتریکی (EC) اثر معنی دار گذاشته است.
    کلیدواژگان: مرتع، عناصر غذایی، هدایت الکتریکی، اسیدیته، مراتع زاغه
  • الهه گروسی، بهاره بهمنش، مجید محمداسمعیلی، غلامرضا عجم نوروزی صفحه 33
    تحقیق حاضر به منظور بررسی ارتباط تنوع گونه‏ای گیاهان دارویی با عوامل محیطی و مدیریتی در مرتع ییلاقی اولنگ استان گلستان مورد بررسی قرار گرفت. نمونه برداری در دو محدوده مدیریتی تحت چرای سبک و چرای سنگین با استفاده از100 پلات یک متر مربعی به روش تصادفی_سیستماتیک انجام شد. در داخل هر پلات، تراکم و درصد تاج پوشش گیاهان اندازه گیری شد. به منظور بررسی خصوصیات خاک منطقه از مرکز پلات‏ها به صورت یک در میان از عمق صفر تا 30 سانتی‏متر نمونه برداری شد. پس از شناسایی گیاهان دارویی، از شاخص‏های تنوع شانون و سیمپسون برای برآورد تنوع گیاهان دارویی استفاده شد. نتایج نشان داد بیشترین تعداد گیاهان دارویی متعلق به خانواده های مرکبان Compositae (21 درصد)، بقولات Fabaceae (17 درصد) و شب بوئیان Cruiferae (10 درصد) بودند. عامل مدیریتی اثر معنی داری بر تنوع گیاهان دارویی منطقه نداشته در حالیکه نتایج حاصل از آزمون رگرسیون گونه های دارویی و عوامل محیطی بیانگر آن بود که بیشترین تاثیر بر تنوع گیاهان دارویی در منطقه چرای سبک مرتع کوهستانی اولنگ مربوط به لاشبرگ، ازت و سنگ و سنگریزه و در منطقه چرای سنگین بیشترین اثر را خاک لخت، شیب و پوشش کل داشتند. تحت دو مدیریت چرای سبک و سنگین عامل مشترک اثرگذار بر شاخص تنوع شانون، لاشبرگ و شاخص تنوع سیمپسون، میزان شیب می باشد.
    کلیدواژگان: تنوع گونه ای، گیاهان دارویی، مرتع کوهستانی اولنگ، تراکم
  • فاطمه قلیش لی، عادل سپهری، موسی اکبرلو، سیده زهره میردیلمی صفحه 51
    تنوع زیستی از مفاهیم ارزشمند در بوم شناسی و مدیریت پوشش گیاهی است. یکی از سطوح تنوع زیستی تنوع بتا است. هدف از این تحقیق تشخیص گرادیان به وسیله ی تغییرات تنوع بتا است. در منطقه-ی مورد مطالعه نمونه برداری از پوشش گیاهی با استفاده از 536 واحد نمونه برداری به صورت کاملا تصادفی صورت گرفت. جهت شناسایی گرادیان های عمده، واحد های زیست محیطی اولیه با تلفیق نقشه-های پایه (شیب، جهت جغرافیایی و ارتفاع از سطح دریا) استخراج گردیدند. تنوع آلفا، بتا و گاما در واحدهای زیست محیطی با استفاده از شاخص شانون محاسبه شد. با توجه به تغییرات تنوع بتا، بیشترین میزان تغییرات از واحد زیستی «ارس، گون سفید» به «چمن پیازک دار، هزار خار نکارمنی» است (83/1). این گرادیان به عنوان گرادیان غالب منطقه تحت عنوان گرادیان ارس-گراس شناسایی شد. نتایج نشان می دهد از نظر ترکیب شاخص تنوع بتا برای تفکیک جوامع گیاهی کارآیی و قابلیت خوبی دارد. با محاسبه ی تنوع بتا با قاطعیت بالا می توان تنوع، شباهت و عدم شباهت بین جوامع را تفسیر و گرادیان های عمده ی موجود در منطقه را اولویت بندی نمود.
    کلیدواژگان: تنوع بتا، گرادیان، ترکیب گونه ای، واحد زیست محیطی، تغییرات
  • مهدیه ابراهیمی، علی اکبر کریمیان، ناصر باغستانی میبدی، حمیدرضا عظیم زاده، آناهیتا رشتیان صفحه 63
    بررسی و مطالعه پیرامون کشت محصولات علوفه ای با استفاده از فاضلاب شهری اهمیت ویژه ای دارد. هدف از این تحقیق بررسی اثر فاضلاب شهری یزد بر روی خصوصیات کمی و کیفی گونه هایMedicago sativa و Atriplex lentiformis می باشد. این آزمایش به صورت طرح آماری کاملا تصادفی با سه تیمار آبیاری شامل (آب شرب 100%، آب شرب 50% + فاضلاب 50%، فاضلاب 100%) در 10 تکرار طی یک دوره چهار ماهه بر هر دو گونه بطور مجزا اجرا شد. نتایج نشان داد که تیمار فاضلاب 100% باعث افزایش نسبت وزن تر و خشک برگ به ساقه گیاه یونجه و در گیاه آتریپلکس باعث افزایش نسبت وزن تر برگ به ساقه شد (05/0> p). اما بر روی کمیت و ارتفاع دو گیاه اثر معنی داری نداشت. در تیمار فاضلاب خصوصیات کیفی گیاه یونجه از جمله درصد پروتئین خام و کربوهیدراتهای محلول افزایش و خاکستر کل کاهش یافت. درصد دیواره سلولی منهای همی سلولز، قابلیت هضم ماده خشک، انرژی متابولیسمی، فیبر خام، انرژی قابل هضم و کل مواد غذایی قابل هضم تحت تاثیر تیمارهای مختلف آبیاری قرار نگرفتند. در گیاه آتریپلکس تیمارهای فاضلاب باعث کاهش درصد خاکستر کل شد اما بر سایر خصوصیات کیفی اثر معنی داری نداشت. با توجه به نتایج این تحقیق تیمار فاضلاب 100% مناسبترین تیمار جهت آبیاری این دو گونه می باشد. در مجموع بنظر می رسد با توجه به محدودیت منابع آب استفاده از فاضلاب های شهری در صورت تصفیه مناسب نه تنها کمبود منابع آبی را جهت تولید علوفه جبران می کند بلکه در افزایش کیفیت علوفه نیز موثر است.
    کلیدواژگان: کیفیت علوفه، کمیت علوفه، فاضلاب شهری، یونجه، سلمکی دانه عدسی
  • حمیده حیدری، مسلم باشتنی، محمدرضا اصغری، حسین نعیمی پوریونسی صفحه 81
    این آزمایش به منظور تعیین ترکیب شیمیایی و خصوصیات تجزیه‏پذیری گیاه مرتعی سلمه‏تره با استفاده از روش کیسه های نایلونی انجام گرفت. نمونه برداری از این گیاه در سه مرحله ی رشد (رویشی، گلدهی و بذردهی) در مراتع گناباد در سال 1392صورت گرفت. نمونه های برداشت شده پس از خشک شدن در هوای آزاد آسیاب شدند. قسمتی از نمونه گیاه جمع آوری شده از مرحله ی گلدهی،باآهک 4 درصد به مدت 2، 4 و 8 روز عمل‏آوری شدوترکیب شیمیایی آن بررسی شد. جهت تعیین میزان تجزیه‏پذیری ماده خشک، پروتئین، فیبر نامحلول در شوینده ی خنثی گیاه از دو راس گاو فیستوله شده استفاده گردیدومیزان تجزیه‏پذیری نمونه هادر زمان های صفر، 72،48،24،16،8،4،2 و 96 ساعت اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که تفاوت معنی داری در مقدار پروتئین گیاه سلمه تره درمراحل مختلف رشد مشاهده شد (05/0>p)، بدین صورت که در مرحله رویشی حداکثر بود. سپس درمرحله گلدهی و بذردهی به ترتیب بیشترین میزان پروتئین خام را داشته اند(05/0>p).حداکثر خاکستر نیز در مرحله رویشی (97/23درصد) مشاهده شد. با پیشرفت مرحله رشدازمیزان پروتئین گیاه کاسته شده وبرمقدارفیبر نامحلول در شوینده ی خنثی آن افزوده شد.عمل‏آوری با آهک سبب شد مقدار پروتئین خام گیاه سلمه‏تره در مرحله گلدهی افزایش یافت(05/0>p).میزان ناپدید شدن ماده خشک در انکوباسیون 96 ساعت برای گیاه سلمه‏تره عمل‏آوری شده به مدت 4،2،0و 8 روز به ترتیب 41/85، 02/87، 79/88 و 03/86 درصد بود و تفاوت ها در بخش سریع و کند تجزیه ماده خشک از نظر آماری معنی‏دار نبود. تجزیه‏پذیری موثر شکمبه‏ای پروتئین درمرحله ی بدون عمل‏آوری با هک بیشتر بود(05/0>p)وبا فزایش مدت عمل‏آوری کاهش یافت.
    کلیدواژگان: ارزش غذایی، تجربه پذیری، سلمه تره، عمل آوری، کیسه های نایلونی
  • فرزاد احمدی، روناک احمدی صفحه 99
    امروزه مشارکت بدون پشتوانه سرمایه اجتماعی با شکست مواجه می شود. از این رو ضعف سرمایه اجتماعی در جامعه روستایی سبب عدم مشارکت آن ها در فعالیت های اجتماعی می شود. هدف از این پژوهش بررسی سرمایه اجتماعی و نقش مولفه های آن در میزان تمایل به مشارکت در طرح های اصلاح و احیای مراتع در شهرستان قروه است. این تحقیق از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش تحقیق، علی- همبستگی است. جامعه آماری 600 نفر از کشاورزان و دامداران مراتع شهرستان قروه بودند که با استفاده از جدول مورگان تعداد نمونه در این تحقیق 234 نفر انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه بود. برای حصول اطمینان از اعتبار پرسشنامه از نظر متخصصان و برای محاسبه پایایی آن از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد و مقدار آن بالاتر از 7/0 به دست آمد. برای بررسی رابطه بین تمایل به مشارکت و شاخص های احساس تعلق، مشارکت اجتماعی، امنیت و سرمایه اجتماعی کل از ضریب همبستگی پیرسون (با توجه به نرمال بودن توزییع آن ها) و برای بررسی رابطه بین تمایل به مشارکت سازمان یافته با اعتماد بین افراد، اعتماد نهادی و انسجام اجتماعی از ضریب همبستگی اسپیرمن استفاده شد. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که شاخص های سرمایه اجتماعی قادر به تبیین 62 درصد از واریانس کل تمایل بهره برداران به مشارکت در طرح های اصلاح و احیای مراتع بودند. همچنین، نتایج به دست آمده از اثرات کل تحلیل مسیر نشان می دهد که متغیرهای مشارکت اجتماعی، اعتماد نهادی، اعتماد بین فردی، احساس تعلق و انسجام اجتماعی؛ به ترتیب بیشترین تاثیر را بر میزان مشارکت دامداران و کشاورزان دارند.
    کلیدواژگان: مشارکت، سرمایه اجتماعی، اعتماد نهادی، انسجام اجتماعی، شهرستان قروه
|
  • Seyed Mojtaba Talai Tabar Page 1
    This research was done for determination of the short term effect of fire on vegetation and soil in Dorood Faraman rangelands of Kermanshah Province. The fire was at the beginning of 2012. Two units included control and burned (30 hectare) treatments were selected after one year. Two transect (100m) were recorded toward and inverse the slope. Vegetation and soil sampling was done by systematic-randomly method. The soil sampling was done in 0-15cm soil depth. The 1m2 plot was used for plant sampling. Vegetation characteristics as species name, vegetation percentage, production, palatability, diversity and soil properties including moisture, texture, electrical conductivity, acidity, organic carbon, lime, N, P, and K were obtained. The statistical analysis of variance and mean comparison was performed using T-test in Spss20 software. The relation between vegetation data and soil factors was done by CCA in CANOCO4. The grasses and forbs had showed an increasing and shrubs had decreased in burned area. As palatability factors, classes I species had showed increasing and classes III were decreased (p ... .
    Keywords: Fire, Non-wooded Rangeland, Soil, Diversity, Kermanshah
  • Page 19
    Heavy exploitation is a major cause of degradation and destruction of rangelands. Rangeland overgrazing by livestock destroyed vegetation and cause bare soil which exposed to erosion. To studying the effect of grazing on physicochemical properties of soil, a study was conducted at Zagheh research station located in Lorestan province. For this purpose, in both grazed and protected area, 10 soil samples was done based on randomized systematic method from 0 to 30 cm soil depth which transferred to the laboratory. In laboratory soil properties such as soil texture, bulk density, total nitrogen, the C / N, P, K, lime, acidity (pH), electrical conductivity (EC), were measured. Data analysis was performed in SPSS software. The statistical results showed that soil texture and soil pH was not significantly affected by grazing. However the bulk density, organic carbon, total nitrogen, the C/N ratio, P, K, lime and electrical conductivity (EC) significantly affected by grazing.
    Keywords: Rangeland, soil nutrition, electrical conductivity, acidity
  • Page 33
    The present research is done in order to investigating the relation between species diversity of medicinal plants and environmental and management factors in the Olang rural rangeland located in Golestan province. Data sampling was implemented in two managing parts consisting of low and heavy grazing areas using 100 of 1m2 plots with randomized-systematic method. In each plot, density and canopy cover of plant species were recorded. For analyzing the physical and chemical characteristics of soil, sampling was done in the center of some plots. After recognizing the medicinal plants, Shannon and Simpson indexes were used to calculate species diversity of these plants. Results showed that the most of medicinal plants, species were belonged to Compositae (21%), Fabaceae (17%) and Cruiferae (10%) families. Management factor had no significant effect on the species diversity of medicinal plants in this area, while the results from regression experiment of medicinal plants and environmental factors, indicated that bare soil, total nitrogen and gravel in the area with low grazing and also bare soil, slope and total cover in the over grazing area had the most effect on the species diversity on medicinal plants. The common environmental factor between the two management area affecting on Shannon index was litter and on the Simpson index was slope.
    Keywords: species diversity, medicinal plants, Olang mountainous rangeland, density
  • Page 51
    Biodiversity is an important concept in ecology and vegetation management. Beta diversity is one of biodiversity levels. The aim of the study was to identify environmental gradient using beta diversity. The vegetation sampling was done using 536 randomly selected plots. Environmental unit maps were prepared by overlaying of basic maps (slope, aspect and elevation). The Gamma, Alfa and beta diversity in environmental units were calculated with Shannon index. The beta diversity variations showed that height variation is between "Ju. Ex, As. Go" and "Po bu, Co. ne" environment units (1.83). This gradient is main gradient called "Juniperus-Grass" gradient. of study area. According to the results, beta diversity index has good performance in showing variations between plant communities. Beta diversity can accurately be used to interpret diversity, similarity and dissimilarity between communities and rank main gradients.Key words: Beta Diversity, Gradient, Plant composition, Environmental units, Variations
    Keywords: Beta Diversity, Gradient, Plant composition, Environmental units, Variations
  • Ali Akbar Karimian Page 63
    Municipal wastewater is a major source of water in arid regions. The study on the production of forage crops using wastewater is very important. In this study examines the effects of municipal wastewater Yazd on forage quantity and quality of Medicago sativa (alfalfa) and Atriplex lentiformis. This experiment include a completely randomized design with 3 irrigation treatments (100% drinking water, 50% drinking water 50% wastewater, 100% wastewater) and two separate species in 10 replicates over a period of 4 month. The results showed that 100% wastewater treatment increased leaf fresh and dry weight to stem ratio of alfalfa and for Atriplex lentiformis increased leaf fresh weight to stem ratio (05/0> p)..... .
    Keywords: Atriplex lentiformis, Medicago sativa, Municipal wastewater, Forage Quantity, Forage Quality
  • Page 81
    This experiment was conducted by nylon bags method to determine the chemical composition and degradation characteristics of pasture plants Fat-hen.The sample was taken at three stages of plant growth(vegetative, flowering and seeding)in Gonabad during1392.The harvested Samples was ground after drying in the open air. Part of the Fat-hen plant samples was collected from flowering stage, Processed wit 4 percent lime for2, 4 and 8 day periods and its chemical composition was investigated. Two Fistulated cows were used to determine the amount of dry matter, protein and Neutral detergent insoluble Fiber plant and the rate of degradation of Samples was measured at the time periods of0,2,4, 8,16,24,48,72and96hours.The results showed Significant differences in the amount of content of the plant at different growth Stages (05/0>p)... .
    Keywords: Chenopodium Album (Fat, hen), Nutritional value, Degradation, Nylon bags technique, Processing
  • Page 99
    Nowadays participation will fail without the support of social capital. The weakness of social capital in rural communities due to lack of participation in social activities. The aim of this study was to evaluate the role of social capital and its components in the desire to participate in rangelands rehabilitation and restoration projects in the city is Qorveh. The purpose of this research, applied research method, path analysis - correlation. The population of 600 ranchers and farmers were Qorveh city. The sample in this study, 234 patients were selected according to Morgan table. Data were collected by questionnaire. To ensure the validity of the experts and Cronbach's alpha coefficient was used to calculate reliability and value higher than 0.7, respectively. To examine the relationship between participation and indicators of a sense of belonging, social participation, security and social capital of the Pearson correlation coefficient (according to its normal distribution) and to examine the relationship between participation tend to trust people, trust institutional and social cohesion of the Spearman correlation coefficient was used. The results showed that social capital is able to account for 62% of the total variance of the willingness of farmers to participate in rangelands rehabilitation and restoration plans were. Also, results from the effects of path analysis showed that the variables of social participation, institutional trust, interpersonal trust, sense of belonging and social cohesion; the highest impact on participation of farmers and farmers in their rangelands rehabilitation and restoration projects.
    Keywords: participation, social capital, institutional trust, social cohesion, Qorveh city