فهرست مطالب

نقد کتاب اطلاع رسانی و ارتباطات - پیاپی 10 (تابستان 1395)

فصلنامه نقد کتاب اطلاع رسانی و ارتباطات
پیاپی 10 (تابستان 1395)

  • 264 صفحه، بهای روی جلد: 60,000ريال
  • تاریخ انتشار: 1395/09/20
  • تعداد عناوین: 22
|
  • سخن نخست
  • نقد اطلاع رسانی
  • غلامرضا فدایی صفحه 7
    در این مقاله ضرورت توجه به طبقه بندی در ابعاد مختلف مانند پدیده ها، داده ها، نظریه ها، روش ها و رویه ها تاکید می شود. نویسنده در بیان مطالب سنگ تمام گذاشته ولی مطالب به گونه ای تنظیم شده است که خواننده کمتر می تواند ارتباط خوبی با آن برقرار کند. تنها فصل های آخر می تواند مقصود نویسنده را به درستی و وضوح بازگوید. در مجموع، اهمیت طبقه بندی در همه زمان ها امری است مهم، که در این کتاب هم به آن تاکید می شود و نویسنده سعی کرده است با ابتکاری جدید طبقه بندی را در موضوعات مختلف در راستای سوالات همیشگی چه، کی، کجا و چگونه و مانند آن تبیین کند که به نظر من ضمن اطناب در مباحث، توفیق چندانی نداشته است.
    کلیدواژگان: نقد کتاب، طبقه بندی علم، روش ها و نظریه ها، طبقه بندی کتابخانه، رده بندی، چیستی علم
  • مهدی علیپور حافظی صفحه 21
    مقاله حاضر کتاب «فراداده ها، موتورهای کاوش وب و میان کنش پذیری آن ها» را نقد و بررسی می کند. کتاب با ساختاری نسبتا ضعیف ولی با محتوایی نسبتا مناسب به موضوع پرداخته است. مخاطبان کتاب بیشتر دانشجویان دوره کارشناسی ارشد علم اطلاعات و دانش شناسی هستند. با این وجود می تواند مورد استفاده دانشجویان علم رایانه نیز قرار گیرد. کتاب حاضر دارای نقاط قوتی مانند پرداختن به موضوعی مناسب و مورد نیاز و توجه ویژه به دو مبحث فراداده ها و میان کنش پذیری است. در این زمینه نقاط ضعفی نیز در کتاب وجود دارد مانند پرداختن بیش از حد به موضوع ایکس.ام.ال. و تبدیل شدن به جزوه ای آموزشی در زمینه ایکس.ام.ال.
    کلیدواژگان: فراداده ها، موتورهای کاوش، میان کنش پذیری
  • فرامرز مسعودی صفحه 33
    کتاب فناوری های کتابخانه ای و ارائه خدمات به کاربران، به تازگی از سوی نهاد کتابخانه های عمومی کشور و با همکاری انتشارات نشر کتاب منتشر شده است. نویسندگان با اتکا به تجربه و دانش خود عقیده دارند چنان چه فناوری های کتابخانه ای در چارچوب طراحی سیستمی و برنامه ریزی نظام مند معرفی و شناسایی شوند، زمینه های مناسب برای هماهنگی میان فناوری های مورداستفاده و نیازهای کاربران نهایی به حداکثر خواهدرسید. کتاب ضمن برشمردن مزیت های فناوری های اطلاعاتی و ایجاد ظرفیت های جدید برای کتابخانه ها از طریق به کارگیری آن ها، مشکلات و چالش های انتخاب، سفارش، تامین و استفاده از این فناوری ها را نیز مطرح می کند. تلاش نویسندگان کتاب این است که راه هایی پیش پای کتابخانه ها و کتابداران بگذارند تا ضمن ترغیب آن ها برای استفاده از فناوری و شیوه های مدرن ارائه خدمات کتابخانه ای و برآورده‎کردن انتظارات روزافزون کاربران قرن بیست و یکم، در حد امکان بر دشواری های فناوری ها غلبه یابند و از آسیب های آن در امان بمانند. در این مقاله ضمن معرفی کتاب و بخش های آن، به برخی کاستی های آن نیز اشاره می شود.
    کلیدواژگان: فناوری اطلاعات، فناوری کتابخانه ای، نقد و بررسی کتاب، خدمات کتابخانه، طراحی سیستمی، برنامه ریزی نظام مند، نوآوری
  • یعقوب نوروزی صفحه 43
    امروزه در اکثر کتابخانه ها، مراکز اطلاع رسانی و آرشیوها از راهبردهای حفاظت اطلاعات در سطح بیت، مهاجرت داده ها، شبیه سازی فناوری، بسته بندی اطلاعات و تهیه نسخه های اضافی برای پایداری اطلاعات دیجیتال استفاده می شود. کتابخانه های دیجیتالی با توجه به ماهیتشان در این زمینه جزء محیط های اطلاعاتی پیشرو محسوب می شوند. تضمین دسترسی به چنین راهبردهایی به ابزارهایی نیاز دارد. از سوی دیگر فرصت تصمیم گیری درباره حفاظت منابع دیجیتال در مقایسه با منابع مکتوب کمتر است؛ بنابراین نیاز به مجموعه فعالیت هایی است که هدف آن تضمین، دستیابی به مواد دیجیتال در طول زمان است. خط مشی ها، راهبردها و فعالیت هایی لازم است که این این گونه دستیابی ها را تضمین کند. از سوی دیگر مهارت هایی در این زمینه به لحاظ کاربرد فناوری و استفاده از فراداده ها و استانداردها نیز لازم است. با توجه به آن چه مطرح شد، کتاب حاضر کوشیده است با مرور متون و منابع مختلف و بهره گیری از خروجی سازمان ها و نهادهای معتبر بین المللی و همچنین تجارب کتابخانه های ملی در کشورهای پیشرو، تمهیداتی را که در زمینه حفاظت دیجیتال و تضمین دستیابی به اطلاعات لازم است ارائه دهد. همچنین به چالش ها و پژوهش های صورت گرفته در این زمینه برای افزایش آگاهی در سطوح ملی و تخصصی نیز اشاره شده است.
    کلیدواژگان: حفاظت اطلاعات، کتابخانه های دیجیتالی، فناوری اطلاعات، پایداری اطلاعات، دسترسی اطلاعات
  • محمد زره ساز صفحه 55
    درس «طراحی و مدیریت وبگاه کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی» به منزله یکی از درس های جدید دوره کارشناسی رشته علم اطلاعات و دانش شناسی پیش بینی شده است. کتاب طراحی وبگاه برای کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی از جمله آثاری است که به منظور تدریس در این درس به رشته تحریر درآمده است.این اثر با بهره گیری از یک ساختار محتوایی جدید، آموزش های مناسبی برای طراحی، پیاده سازی و ارزیابی وب سایت های کتابخانه ای ارائه داده است. در این کتاب همچنین تلاش شده تا بیش از سایر آثار مشابه، بر جنبه های آموزشی همراه ارائه تصاویر و مثال های مرتبط تاکید شود و اثری مناسب و کاربردی برای دانشجویان کارشناسی رشته علم اطلاعات و دانش شناسی عرضه شود. از جمله نقدهای وارد بر کتاب می توان به تکیه بیش از اندازه بر محتوای صرفا فنی و کم توجهی به مبانی نظری توسعه یافته در رشته علم اطلاعات از جمله مبانی و پژوهش های حوزه مرتبط با طراحی رابط کاربر، طراحی خدمات جدید و بازسازی خدمات سنتی در وبگاه، خدمات مرتبط با وبگاه های انواع کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی به تفکیک، پشتیبانی، ارتقا و حفظ کیفیت وبگاه و ایرادهای نگارشی و ویراستاری اشاره کرد.
    کلیدواژگان: طراحی وبگاه، وبگاه کتابخانه، وبگاه مرکز اطلاع رسانی، طراحی وبگاه برای کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی، نقد و بررسی
  • نقد ارتباطات
  • امیدعلی مسعودی صفحه 63
    در سال های اخیر جامعه علمی کشورمان به انتشار زندگی نامه استادان علوم ارتباطات توجه ویژه ای کرده است. در کتاب درحسرت فهم درست روایت 42 سال پژوهش ارتباطی در ایران نویسنده خاطرات خود را از دوران کودکی تا زمان استادی در دانشگاه روایت می کند و نیز حکایت هایی دارد از زمینه های شکل گیری حوادث و رویدادهایی که او را به عرصه علم ارتباطات کشانده است. با این که این کتاب امکان دسترسی آسان به مقالات علمی و خلاصه گزارش های پژوهش های استادان، دانشجویان و محققان را فراهم می کند، به دلیل دور شدن از شیوه «زندگی نامه نویسی» دچار مشکل در عدم هماهنگی و انسجام در متن شده است. نویسنده این مقاله راه برون رفت از این وضعیت را حذف برخی از مقالات کم ارزش تر و انتخاب رویکرد زندگی نامه نویسی راوی برشمرده است.
    کلیدواژگان: پژوهش ارتباطی، نظرسنجی، تحلیل محتوا، ارتباطات، روزنامه نگاری
  • عباس اسدی صفحه 75
    کتاب رسانه های اروپایی: ساختارها، سیاست ها و هویت را استیلیانوس پاپاتاناسوپولوس و رالف نگرین، دو پژوهشگر شناخته شده حوزه ارتباطات نوشته اند، که با زبانی شیوا خواننده را با مسائل «اقتصاد سیاسی رسانه ها در اروپا»، «اروپاسازی رسانه ها» و «پروژه فرهنگی- سیاسی اروپا» آشنا می کند. آنان با توصیف مسائل، پویایی ها و واقعیت های بخش رسانه ای اروپا با ترکیب جدیدترین اطلاعات درخصوص این عرصه، کوشیده اند تا به این سوال پاسخ دهند که آیا شاهد ظهور رسانه های اروپایی هستیم یا آنچه می بینیم تنها دنباله مجموعه ای از رسانه های داخلی مجزاست که در یک بستر اروپایی پدید می آیند؟ این کتاب به سه بخش تقسیم شده است. بخش اول درباره ساختار رسانه های اروپایی است و نگاهی کلی به عملکرد این رسانه ها دارد. فصل دوم به دنبال توصیف برخی ابعاد ساختاری اولیه رسانه ها در اروپاست. این فصل مروری دارد به ویژگی های مشترک و نیز ویژگی هایی که سیستم ها را از یک دیگر و از سایر نقاط جهان تفکیک می کند و فصل سوم به بحث درخصوص تحولات رسانه های نوین در اروپا، به ویژه در حوزه های تلویزیون دیجیتال، نفوذ اینترنت، توسعه تلویزیون های اینترنتی و تلویزیون های همراه می پردازد.
    کلیدواژگان: اروپا، رسانه های اروپایی، اروپایی سازی، روزنامه نگاری، رسانه ها
  • محمدعلی حکیم آرا صفحه 95
    گرچه روان شناسی خبر را نمی توان شاخه رسمی از روان شناسی دانست، می توان آن را از دو منظر روان شناسی و ارتباطات موردتوجه قرارداد. با نظر به این که روان شناسی مطالعه و پژوهش درباره رفتار و فرآیندهای ذهنی (روانی) است، توجه به مخاطب اجتماعی و انگیزه پردازش اطلاعات ازجمله مباحثی است که روان شناسی را به حوزه رسانه و خبر نزدیک می کند. ازسوی دیگر، خبر شامل اطلاعات یا گزارش درباره رویداد یا پدیده ای است که به تازگی رخ داده و به دلیل تاثیر آن بر زندگی روزمره، توجه خاص مردم را به خود نگه می دارد. ازاین رو، مفهوم درگیری روان شناختی برخاسته از مباحث نگرش ها و متقاعدسازی را که مفهوم شناخته شده ای در روان شناسی اجتماعی است، می توان فصل مشترک میان روان شناسی و خبر دانست؛ این که چگونه اخبار رسانه مخاطب را درگیر کرده و چه فهمی از جهان اجتماعی را می پروراند. انتظار می رود کتابی که به مباحث روان شناسی خبر می پردازد، چرایی روی آوری مردم به خبر، و نیز ظرفیتی را که رسانه خبری برای جذب و در گیرکردن مخاطب دارد، به بحث گذارد. با تمام کوشش هایی که انجام یافته است، کتاب روان شناسی خبر (فاطمی راد و همکاران، 1395) به چنین هدفی نزدیک نشده است. امید می رود کوشش های آینده موفقیت آمیزتر باشد.
    کلیدواژگان: روان شناسی رسانه، روان شناسی خبر، درگیری مخاطب، پردازش اطلاعات، انگیزه پردازش
  • مسعود کوثری صفحه 107
    روش تحلیل گفتمان روشی است که در دو دهه اخیر بسیار طرفدار پیدا کرده است. در علوم اجتماعی و ارتباطات آن چه تا پیش از آن به عنوان یک روش مطرح بود، تحلیل محتوا (کمی و کیفی) بود، اما در هر دو روش مشکل اصلی آن بود که به ایدئولوژی زیربنایی تولید متن نمی توانستیم راه ببریم. اگرچه تحلیل محتوا مدعی بود که مضامین پنهان را هم می تواند کشف کند، تحلیل محتوا روشی چندان قوی نبود که از عهده چنین کاری برآید. روش تحلیل گفتمان برعکس چنان سامان یافته است که این قدرت تحلیلی را دارد که به مدد آن محقق بتواند ایدئولوژی پنهان در آن را کشف و به این ترتیب نیروهای سیاسی و اجتماعی موثر در تولید متن را آشکار کند. در تحلیل گفتمان گفته می شود که چرا یک «متن» تولید می شود و این متن چگونه بین گروه خودی و بیگانه (دیگری) تمایز قائل می شود. بنابراین، نظریه تحلیل گفتمان مفاهیم لازم نظیر هویت، خود و دیگری، ایدئولوژی و قدرت را به هم پیوند داده است. بااین حال، در روش تحلیل محتوا دشواری هایی وجوددارد؛ این دشواری ها در روش تحلیل گفتمان لاکلاو و موفه و فرکلاف آن است که تا حدودی دلبخواهی به نظر می رسد و همین امر هم اعتبار آن را مسئله ساز می کند. این دلبخواهی بودن به دلیل آن است که نخست، مراحل روش در برخی از موارد به صورت گام به گام برای کاربران روش روشن نیست؛ ازدیگرسو، تفسیر کیفی واژگان و جملات هم بر سردرگمی ها می افزود. محققان مختلف راه حل های مختلفی برای این موضوع اندیشیده اند؛ از جمله باید از کار دکتر بشیر در روش پدام (روش عملیاتی تحلیل گفتمان) نام برد که گام های روش فرکلاف را با دقت بیشتر دنبال و آن ها را تقویت کرده است. نمونه های عملی این روش در کتاب تحلیل گفتمان رسانه های جهان عرضه شده است. این روش به صورت روشن به کاربران می آموزد که برای کاربرد روش تحلیل گفتمان چه باید بکنند. این موضوع به خصوص برای دانشجویان علوم اجتماعی و ارتباطات از اهمیت برخوردار است. با این حال هنوز در برخی از جهات این روش محتاج کار بیشتری است. در نمونه های عملی ارائه شده هنوز یک نظریه سیاسی یا جامعه شناختی مشخصی برای تحلیل نهایی وجودندارد.
    کلیدواژگان: تحلیل گفتمان، فر کلاف، روش عملیاتی تحلیل گفتمان (پدام)
  • اسماعیل افقهی، مریم توکل صفحه 113
    کتاب استراتژی های رقابتی رسانه تالیف سیلویا ام. چان اومستد با هدف اتخاذ و انطباق مناسب چارچوب ها و مفاهیم کسب وکار برای تجزیه و تحلیل بازارهای رسانه ای به نگارش درآمد. این کتاب به ذکر تفاوت های بازار رسانه ای و غیررسانه ای می پردازد. این کتاب همانند کتاب های مشابه در حوزه مدیریت رسانه، سازمان رسانه ای را یک بنگاه اقتصادی فرض کرده و از آن دریچه متغیرها و شاخص های تاثیرگذار بر آن را مرور می کند. نقطه عطف کتاب، علاوه بر توجه به رویکرد استراتژیک به سازمان رسانه ای، نگارش نقش برند و برندینگ در این سازمان هاست. رویکرد استراتژیک به مدیریت رسانه، نحوه پرداختن به مباحث و دید اغلب دیجیتالی و فناوری محور و ارتباطات پهن باند از جمله ویژگی های این کتاب است. در این نوشتار، ضمن معرفی، کتاب از نظر صوری و محتوایی مورد بررسی و نقد قرار می گیرد و درنهایت پیشنهادهایی برای چاپ های بعدی ارائه می شود.
    کلیدواژگان: مدیریت رسانه، سازمان رسانه ای، استراتژی رقابتی، برند رسانه ای
  • نقد حوزه بین رشته ای
  • نجلا حریری صفحه 123
    کتاب اصول و روش های پژوهش کیفی در 14 فصل و 378 صفحه، با هدف ارائه منبع مفیدی برای دانشجویان دوره های کارشناسی ارشد و دکتری و پژوهشگران علوم انسانی و بهداشتی نگاشته شده است. کتاب در قالب 14 فصل به آموزش رویکرد کیفی پرداخته است. کتاب تلاش کرده است که کلیه ابعاد رویکرد کیفی را در فصل های چهارده گانه خود پوشش دهد و در این امر به نسبت موفق بوده است. مباحث گوناگونی که تسلط به آن ها می تواند خواننده را با اجرای موفق پژوهش کیفی قادر کند، در کتاب با جزئیات لازم ذکر شده است. نقاط ضعف عمده کتاب به معادل گزینی های فارسی و به ویژه به ناهماهنگی و اشکال های اساسی در استنادها درون متنی و فهرست منابع مربوط می شود. عدم یک دستی در استنادها درون متنی و در فهرست منابع، یک پارچکی متن کتاب را دچار خدشه کرده است. در برخی از فصل های کتاب نیز استنادها درون متنی در فهرست منابع مشاهده نمی شود و منابع ذکرشده در فهرست منابع نیز در متن مورد استناد قرارنگرفته اند که این امر ایرادی اساسی به وجهه علمی کتاب وارد می کند. تنها درصورت رفع این اشکال‎های اساسی است که می توان کتاب را در ردیف منابع مناسب برای آموزش روش پژوهش قرارداد.
    کلیدواژگان: پژوهش کیفی، روش پژوهش، کتاب اصول و روش های پژوهش کیفی، رویکرد کیفی
  • حسین مختاری معمار صفحه 131
    در میان انواع فرهنگ ها، فرهنگ های تخصصی جایگاه ویژه ای دارند. در این نوشته با اشاره ای به نقش خطیر فرهنگستان زبان و ادب فارسی در برابر گزینی برای واژه های بیگانه به منظور حفظ اصالت زبان و ادب فارسی، به معرفی هزارواژه علوم انسانی که برگرفته از واژه های مصوب فرهنگستان است، پرداخته می شود. این فرهنگ از یک بدنه اصلی و دو فهرست (نمایه) تشکیل شده است. از جمله نکات مثبت این فرهنگ، برابرها و تعریف های سلیس و سنجیده ای است که برای واژه ها درج شده است. و نبود یک مقدمه گویا ونیز عدم توازن در تعداد واژه های حوزه های مختلف علمی از جمله کمبودهای این فرهنگ است.
    کلیدواژگان: واژه علوم انسانی، واژه های آینده پژوهی، واژه های جامعه شناسی، واژه های علوم کتابداری و اطلاع رسانی، فرهنگستان زبان و ادب فارسی، واژه های مصوب
  • حمید قاضی زاده صفحه 139
    با درنظر داشتن اهمیت مدیریت دانش، توجه به انتشار آثار مرتبط با آن نیز حائز اهمیت خواهدبود. در این زمینه کتاب مدیریت دانش: کنکاشی در عوامل شکست، که از بین صدها کتاب مرتبط با مدیریت دانش چاپ و منتشر شده است، تلاش دارد تا نقش مدیریت دانش در پیشرفت سازمان ها را مطرح کند. بنابراین کتاب مزبور از لحاظ توصیف ظاهری و محتوایی، در بوته نقد قرارگرفت. نتایج بررسی نشان داد، کتاب از نظر اسلوب کتاب نامه نویسی، بهره گیری از آوانگاری واژه ها و عاری بودن ازاشتباهات نگارشی، درحد مطلوب بوده، ولی وجود کاستی هایی نظیر عدم رعایت جامعیت محتوای کتاب، عدم تفکیک مخاطبان و نبود نمایه در آخر کتاب، سبب شد تا کتاب از لحاظ وصول به اهداف تعیین شده، موفقیت چندانی نداشته باشد. درنهایت، وجود چنین کاستی هایی سبب خواهدشد تا خواننده در روند انتخاب کتاب، رغبت کمتری نشان داده و به سمت سایر آثار مربوط، تمایل نشان دهد.
    کلیدواژگان: مدیریت دانش، شکست سازمان، ناکامی
  • نقدشناسی
  • الکساندر دی لی، بارت ان گرین، کلیر دی جانسون، جولی نایکوییست ترجمه: لاله ترابی صفحه 149
    هدف مقاله حاضر، توصیف و بحث درباره فرآیندهای مورد استفاده برای نگارش نقد در مجلات علمی و فراهم کردن یک راهبرد پیشنهادی و کاربرگه ارزشیابی، برای به کارگیری در زمان نقد کتاب است. جست وجوی آثار در ماه جون سال 2009 در بانک‎های اطلاعاتی مدلاین، سینال، امبیس و نمایه مربوط به طب مفصلی با به‎کارگیری ترکیبی از واژگان کنترل‎شده و کلمات مختصرشده متن، با هدف دستیابی به مقالات مرتبط با نگارش نقد در نشریات علمی، انجام شد. درجست وجوی اولیه، تعداد 839 استناد به دست آمد. پس از حذف موارد تکراری و با توجه به معیار انتخاب، تعداد 78 مقاله شامل تفسیر روایی (28 مورد)، یادداشت سردبیر یا آگهی های مجلات (25 مورد)، پژوهش های بنیادی (18 مورد) و ستون خوانندگان (9 مورد)، به این بررسی اضافه شدند. توصیه هایی به‎منظور برنامه ریزی و نگارش یک نقد منصفانه و با کیفیت، بر پایه مدارک جمع آوری‏شده از مقاله های نقدشده و تجربیات نویسنده، در این مقاله آورده شده‏است. همچنین یک کاربرگه برای نوشتن نقد کتاب تهیه شده‏است. نقد علمی کتاب، ملاحظات زیادی را می طلبد و پتانسیل تبدیل به یک فرم ادبی تاثیرگذار را دارد. انتشار یک نقد دانشگاهی موفق، نیازمند این است که منتقد از فرآیند انتشار نقد آگاهی داشته و به مهارت ها و فنون نگارش یک نقد موفق اشراف داشته باشد.
    کلیدواژگان: تالیف، نقد کتاب، نقد کتاب به عنوان موضوع، دست نوشته به عنوان موضوع، انتشار، نوشتن
  • شایسته ترجمه
  • معصومه نیک نیا صفحه 171
    مقاله حاضر با هدف معرفی و بررسی کتاب کتاب خانه در زندگی کاربر: مواجهه با افراد در جایی که زندگی می کنند و یاد می گیرند نوشته شده است. این کتاب که از مجموعه انتشارات بخش پژوهش ا.سی.ال.سی. به شمار می آید، ده مقاله با موضوع رفتار اطلاعاتی کاربران را ارائه می کند. مقالات این کتاب، حاصل پژوهش ها و تجربیات یک پروژه تحقیقاتی ده ساله در ا.سی.ال.سی. است که نویسندگان مقالات تلاش کرده اند تجربیات تعامل خود با کاربران در بافت ها و محیط های واقعی و مختلف ارائه و رفتار اطلاعاتی آن ها را بررسی کنند و درنهایت بتوانند از این طریق، با شناسایی نیازهای واقعی اطلاعاتی کاربران به بازتعریف و بازطراحی خدمات و نظام های اطلاعاتی در کتاب خانه ها کمک کنند. در این نوشتار، مقالات کتاب، معرفی و بررسی شده است.
    کلیدواژگان: تعامل انسان و اطلاعات، رفتار اطلاعاتی، اطلاع جویی، مطالعات کاربران، پژوهش در ا، سی، ال، سی
  • مرضیه میهن دوست، سکینه علوی فر صفحه 181
    تحولات گسترده در عرصه فناوری های اطلاعات و ارتباطات و به خصوص ظهور اینترنت باعث تغییر در چگونگی، چرایی و مکان و زمان یادگیری اطلاعات شده است. کتابداران با بهره گیری از این فناوری ها می توانند خدمات خود را بهتر ارائه کنند و اطلاعات موجود در کتابخانه ها را به گونه ای مطلوب تر در اختیار کاربران قراردهند. تلفن همراه به منزله انقلاب ارتباطی و مخابراتی سال های اخیر، تاثیری انکارناپذیر بر همه شئون زندگی، اعم از اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، علمی و... گذاشته است، به گونه ای که نادیده گرفتن آن در طراحی، پیاده سازی و اجرای هیچ سیستمی خردمندانه نیست. بنابراین، هدف از معرفی این کتاب ارائه خدمات گوناگون کتابخانه همراه به صورت کاربردی است. نویسنده کتاب با معرفی ظرفیت های این ابزار ارتباطی به منظور بهره گیری در خدمات کتابخانه، زمینه را برای استفاده گسترده از این قابلیت ها فراهم کرد هاست.
    کلیدواژگان: تکنولوژی اطلاعات، تلفن همراه، خدمات مرجع، سواد اطلاعاتی، واقعیت افزوده
  • گلنسا گلینی مقدم صفحه 189
    تحولات فناوری، مسیر پیشرفت بسیاری از رشته ها از جمله رشته کتابداری و اطلاع رسانی یا علم اطلاعات و دانش شناسی را در جهت های خاصی قرار داده است. درباره روند جهانی تحولات در این رشته، کتاب های متفاوتی نوشته شده است. کتابی که نقد آن را پیش رو دارید شامل نه مقاله است که هرکدام روند جهانی تحولات در این رشته را در موضوع خاص تر بیان می کنند. این کتاب به بحث های زیر می پردازد: روند تحولات اطلاعاتی سازمان ها در جامعه اطلاعاتی، گذشته و حال و آینده رشته و شاخه ها و رشته های آن، مبانی فلسفی، نظری و عملی رشته، تحولات در برنامه استراتژیک کتابخانه های دانشگاهی، تئوری های مورداستفاده در تحقیقات رشته، تاثیر کامپیوتر در تحقیقات رشته و تفاوت مقالات چاپ شده و استاندارد و مقالات همایشی در رشته.
    کلیدواژگان: روند جهانی، تحولات حرفه ای، کتابداری و اطلاع رسانی، علم اطلاعات و دانش شناسی
  • جستار
  • یزدان منصوریان صفحه 201
  • فردریک شولتز، زونیا اوتز، آنیا گریتز ترجمه: حسین امجدی صفحه 211
    تغییر ارزش ها و ظهور سریع نوآوری های رسانه ای (اینترنت، وب سایت اجتماعی) در جامعه، منجربه نهادی سازی ارتباطات بحران می شود که در آن رسانه های جدید، به طور ویژه، نقش حیاتی را بازی می کنند. مشارکت نظری این مقاله، تعمق و تمرکز مجدد روی مبانی نظری ارتباطات بحران را شامل می شود و به دو روش انجام می پذیرد؛ از طریق تجزیه و تحلیل تجربی تاثیر استراتژی های رسانه های سنتی و اجتماعی به روی برداشت مخاطبان از شهرت و همین طور به وسیله ی تحلیل اثر واکنش های بحران به روی واکنش ها (مثل، تمایل به تحریم) و ارتباطات بحران ثانویه مخاطبان (برای مثال، اشتراک گذاری اطلاعات و ترک یک پیام). این مطالعه نشان می دهد که رسانه بیشتر از پیام اهمیت دارد. براساس نتایج تحقیق، رسانه به روی همه معیارهای متغیرهای وابسته شهرت، ارتباطات بحران ثانویه و واکنش ها تاثیرگذار است، درحالی که پیام، تنها یک تاثیر اصلی معنی دار، آن هم به روی واکنش های بحران ثانویه داشت.
    کلیدواژگان: ارتباطات بحران، رسانه های اجتماعی، راهبردهای واکنش بحران، شهرت، ارتباطات بحران ثانویه، دهان به دهان، تحریم
  • سعید رضایی شریف آبادی، فاطمه پازوکی صفحه 233
    مدیریت دانش، شامل همه رویه هایی است که برای اداره دارایی های دانشی سازمان لازم است. اگر دانش عینی نتواند در شکل محض خود مشاهده، سازماندهی و مدیریت شود، نمی توان از قابلیت های آن بهره مند شد. براین اساس، تنها شناخت روش های خلق و ذخیره دانش کافی نیست، بلکه لازم است تا به ضرورت سازماندهی و اشاعه دانش نیز توجه شود. شناختی صحیح از ابزارهای سازماندهی دانش باعث می شود تمام عناصر و عوامل سیستمی و انسانی با سهولت و کارایی بیشتر مبادله دانش کنند و ساختار مدیریت دانش را رشد دهند. عنصر سازمان دهی اطلاعات در این الگو ها دارای تعاریف و نقش های متعددی است که علی رغم نقش اساسی در عینیت بخشی به دانش ضمنی است که با توسعه رویکردهای مدرن سازمان دهی اطلاعات و تاکید بر نظام های دانش مدار نمود بیشتری پیدا می کند. با توجه به اهمیت این امر، در این پژوهش تلاش شده است تا از منظر سازماندهی اطلاعات مقوله مدیریت دانش بررسی شده، به مولفه های موثر بر رویکردهای مدرن سازماندهی در مدیریت دانش توجه شود. با توجه به تاکید رویکردهای مدرن سازمان دهی بر دانش مداری، در این پژوهش نقش و کارکرد قواعد جدید سازمان دهی اطلاعات در ارتقا و بهینه سازی فرایندهای مدیریت دانش مطالعه شده و مدل های موجود چرخه مدیریت دانش و نقش سازمان دهی اطلاعات به منزله حلقه واسط در این فرایند مورد بررسی قرار گرفته است. سپس عناصر سازمان دهی توصیفی در پیوند با مدل «نوناکا و تاکه اوچی» به عنوان یکی از مدل های مطرح در مدیریت دانش و پیشنهاد به کارگیری آن در مخازن سازمانی ارائه شده است.
    کلیدواژگان: مدیریت دانش، سازمان دهی دانش، مدل نوناکا و تاکه اوچی، مدیرتی اطلاعات سازمانی