فهرست مطالب

نقد کتاب ادبیات - پیاپی 9-10 (بهار و تابستان 1396)

فصلنامه نقد کتاب ادبیات
پیاپی 9-10 (بهار و تابستان 1396)

  • 292 صفحه، بهای روی جلد: 100,000ريال
  • تاریخ انتشار: 1396/08/01
  • تعداد عناوین: 21
|
  • سرسخن
  • مصطفی موسوی صفحه 3
    در پایان سال 1395 به سردبیران فصلنامه های نقد کتاب ابلاغ شد که به دلیل مضیقه های اقتصادی دولت در بودجه سال 1396، در انتشار فصلنامه ها باید تغییری به وجود آید و حتی الامکان به جای 4 شماره در سال 96، به تدبیر سردبیران 2 شماره منتشر شود به امید این که در سال بعد اوضاع اقتصادی بهبود یابد و روال سابق پی گیری شود. البته بعدا در گفت وگوهای پراکنده دست اندرکاران فصلنامه ها و مسئولان خانه کتاب، قول های مساعدت داده شد که امیدواریم عملی شود.
    این که اولین تبعات سیاست های اقتصادی انقباضی شامل حال فرهنگ و دانش می شود جای تامل دارد. در دانشگاه هم در طی چند دهه اخیر سابقه این ماجرا تلخ و ناگوار است. کم کردن بودجه دانشگاه ها تا پنجاه درصد، به دلیل مشکلات اقتصادی دولت، چندباری اتفاق افتاده است. نمایندگان محترم مجلس و مسئولان دولتی در حالی این تصمیم ها را می گیرند که به نظر نمی رسد احدی از آحاد مردم به کاهش بودجه دانشگاه ها رضایت دهند.
    آسیب پذیری حوزه فرهنگ و دانش در اثر اعمال سیاست های اقتصادی، ناشی از دیدگاه اولیای امور است که برای فرهنگ و دانش در رشد و توسعه اهمیتی قائل نیستند، فرهنگی که همچون هوایی است که در آن تنفس می کنند ولی متاسفانه دیده نمی شود. به این امر البته نباید یک سویه نگریست. اصحاب فرهنگ و دانش هم در معرفی و نشان دادن اهمیت این حوزه به سهم خود قصور ورزیده اند که به چنین وضعیتی رسیده ایم. ما به عنوان اصحاب فرهنگ نتوانسته ایم کالاهای فرهنگی مناسبی تولید و عرضه کنیم که در سبد مایحتاج روزانه و هفتگی خانواده ها قرار گیرد و مردم ناگزیر از تهیه آن ها باشند. متاسفانه حاصل کار اصحاب فرهنگ در حد جزوه های کنکور هم نبوده است که خانواده ها به هر قیمتی شده حاضر به تهیه آن ها هستند. تیراژ اندک کتاب ها و مجلات در مقابل تیراژ چندده هزاری این جزوه ها شاهد گویایی است. پدیدآورندگان این گونه آثار بنا بر تب مدرک گرایی افراطی که گریبان گیر جامعه ماست محصول خود را ضروری معرفی کرده اند ولی نویسندگان، شاعران، مترجمان، فرهنگ نویسان، منتقدان و... نتوانسته اند آثار خود را در فهرست مایحتاج ضروری مخاطبان خود بگنجانند. به نظر می رسد تا وضع چنین باشد و فرهنگ و محصولات فرهنگی در چرخه اقتصادی قرار نگیرند و حضور خود را توجیه نکنند باید شاهد تاثیرات ناگوار حوزه اقتصادی و تصمیم گیری های مسئولان آن باشیم.
    ضمن تاکید بر خواسته اهل قلم که توجه مسئولان را به عنایت بیش از پیش به حوزه فرهنگ خواستارند از اصحاب فرهنگ و هنر باید خواست که به توجیه اقتصادی محصولات خود بیندیشند تا در آینده حتی المقدور از وابستگی به نفت و مالیات و بودجه دولتی رهایی یابند.
  • نقد شفاهی
  • موسی اسوار، مریم بیانی، علاءالدین طباطبایی، امید طبیب زاده صفحه 5
    امروز دوشنبه دوم مرداد ماه 1396 در خدمت شما عزیزان هستیم با بررسی کتاب غلط ننویسیم از چاپ اول تا ویراست دوم تالیف آقای دکتر امید طبیب زاده. این کتاب که مانند کتاب غلط ننویسیم استاد مرحوم، ابوالحسن نجفی به شیوه فرهنگ و الفبایی تنظیم شده درواقع شامل تمام نقدهایی است که در فاصله سال های بین انتشار چاپ اول غلط ننویسیم (1366) و ویراست دوم آن (1370) بر این کتاب نوشته شد. تمام نقدها به اهتمام آقای دکتر طبیب زاده جمع آوری شد و حاصل آن این کتاب ارزش مند شد که توسط انتشارات کتاب بهار منتشر شد. امروز برای بررسی این کتاب در خدمت استادان بزرگوار هستیم. دعوت کرده ایم از آقای دکتر موسی اسوار، نویسنده و مترجم ادبیات عرب و ویراستار، آقای دکتر علاءالدین طباطبایی، زبان شناس، مترجم و دانشیار گروه واژه گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی و آقای دکتر امید طبیب زاده زبان شناس و دانشیار دانشگاه بوعلی سینا. ضمن گرامی داشت یاد استاد ابوالحسن نجفی، برای شروع بحث، دعوت می کنم از آقای دکتر امید طبیب زاده تا توضیحاتی را در رابطه با کتاب بیان بفرمایند.
  • علی آنی زاده، اولریش مارتسولف، علی بوذری، محمد جعفری قنواتی، حمیدرضا دالوند، احمد وکیلیان صفحه 25
    خیلی خوش حالیم که کتاب قصه های مشدی گلین خانم که کتاب بسیار باارزشی است امسال به چاپ دهم رسیده است. در زمانه ما چاپ دهم یک کتاب پدیده نادری است. دوست دارم که صحبت را با آقای وکیلیان شروع کنیم. به مناسبت دیگری چند روز گذشته در خدمت ایشان بودیم و فکر کردیم برای این که تنوعی در برنامه هایی که همیشه داریم باشد - گرچه از حضور ایشان تا آخر مجلس استفاده خواهیم کرد- سخنان ضبط شده شان را این جا برای دوستان پخش کنیم.
  • نقد مکتوب
  • سیدمحسن حسینی وردنجانی، سیدجواد مرتضایی صفحه 41
    خاقانی و آثارش به دلیل ویژگی ها و برجستگی هایی که دارد از دیرباز مجال پژوهش و بررسی بوده و این مجال برای علاقه مندان به آثار خاقانی هم چنان گسترده و وسیع است. یکی از آثار برجسته در این حوزه که اخیرا روانه بازار نشر گردیده؛ کتاب نقد صیرفیان است. در این کتاب هفت اثر مهم، از آثار منتشر شده در حوزه شعر خاقانی، بررسی و نقد شده است که عبارتند از:فرهنگ لغات تعبیرات دیوان خاقانی شروانی، ضیاء الدین سجادی؛ ارمغان صبح، نصرالله امامی؛ سراچه آوا و رنگ و گزارش دشواری های دیوان خاقانی، هردو از جلال الدین کزازی؛ بر بساط قلندر و جام عروس خاوری، هردو از معصومه معدن کن و نقد و شرح قصاید خاقانی، محمد استعلامی.
    مولف فاضل به خوبی از عهده فراز و فرود نقد این آثار برآمده و در بسیاری از موارد موفق شده علاوه بر ذکر اشکالات موجود در این آثار، این اشکالات را همراه با مستندات علمی رفع نماید. به زعم نگارندگان در این کار باارزش، اشکالاتی است که البته در مقایسه با ارزش های فراوان این اثر، چیزی از اعتبار آن نمی کاهد. ما در سه بخش به بررسی برخی از اشکالات و کاستی های این اثر ارزش مند می پردازیم که عبارتند از: 1. اشکالات ساختاری یا کلی 2. اشکالات، کاستی ها و تکمله های محتوایی 3.اشکالات تایپی و ویرایشی.
    کلیدواژگان: خاقانی پژوهی، بررسی و نقد، نقد صیرفیان، محمدرضا ترکی
  • سیدمحسن حسینی وردنجانی صفحه 63
    فرهنگنامه صور خیال در دیوان خاقانی یکی از جدیدترین آثار در حوزه شعر خاقانی است. سعید مهدوی فر، مولف این اثر، از پژوهندگان جوان این حوزه هستند که تاکنون آثار متعددی از ایشان منتشر شده است. به نظر می رسد با انتشار این فرهنگ، یکی از خلاهای حوزه خاقانی پژوهی، پر شده باشد و این اثر، مرجع خوبی برای پژوهش گران سبک ارانی، شعر خاقانی و ادبیات کلاسیک باشد. در این مجال، نگارنده سعی کرده است پس از پرداختن به نکات قوت این فرهنگ، با اشاره به برخی از اشکالات و کاستی های آن، قدمی در بهبود وضعیت این اثر بردارد؛ بر همین اساس اشکالات این فرهنگنامه، در سه عنوان اصلی بررسی شده اند که عبارتند از: 1. اشکالات ساختاری و مکرر 2. اشکالات محتوایی 3. اشکالات تایپی و ویرایشی. ذیل عنوان اول چنان که از نامش پیداست به برخی از اشکالاتی که در تمام ساختار این اثر وجود دارد و بعضا هم مکرراند؛ اشاره شده است. در قسمت دوم به تشخیص های نادرست برخی تصاویر، پرداخته شده و تلاش شده است که نظرات ارائه شده، مستند باشند و در بخش پایانی هم به اشکالات تایپی و ویرایشی اشاره شده است که با اصلاح آن ها، متن پیراسته تری را از کتاب، شاهد خواهیم بود.
    کلیدواژگان: خاقانی، فرهنگنامه صور خیال، سعید مهدوی فر، بررسی و نقد
  • مهدی شعبانی صفحه 85
    ایقاع معیار وزن موسیقی موزون است چنان که عروض میزانی برای کلام منظوم است. اگر کسی در پی کتابی است که خلاصه مهم ترین نظریات موسیقی دانان ایران قدیم و نیز سده های اخیر را درباره ایقاع و عروض در بر داشته باشد، کتاب وزن موسیقی و شعر یکی از کتاب های تخصصی در این زمینه است. مطالب این کتاب فیش برداری منظمی است دربردارنده دیدگاه های تقریبا یک سان در مورد ارتباط ایقاع و عروض که در انتهای کتاب به ذکر شواهدی مبتنی بر ارتباط این دو علم، منتج شده اند. در این نوشته به معرفی و بررسی کوتاه کتاب پرداخته ایم. نقد عملی این اثر زمانی رخ می دهد که کتاب به دست مخاطبان اصلی اش برسد؛ یعنی کسانی که هم در عروض و هم در موسیقی سنتی ایران، دانش کافی دارند باید بکوشند از مباحث این کتاب و دیدگاه های مشابه، اثری خلق کنند که حاصل کاربرد مباحث تئوریک پیوند ایقاع و عروض باشد. در این مختصر، ضمن توضیح برخی کاستی ها و فوائد اثر، اشاره شده است که این کتاب در ادامه برخی آثار مشابه است و البته خلا مهمی را پر کرده است اما به این دلیل که این تحقیق صرفا مکتوب است، در عمل کارایی چندانی ندارد و لازم است در چاپ های بعدی، نمونه های صوتی ضمیمه اش شود تا مقصود نویسنده روشن تر باشد. امید است این پژوهش کتبی آغازی باشد برای دور تازه ای از تحقیقات نوشتاری و شنیداری در این زمینه چراکه بدون رجوع به فایل های صوتی اجرای تصانیف، هرگز از مرحله تعریف کلیات و تشخیص جزئیات بحث، به مرحله تمرین و تولید نخواهیم رسید.
    کلیدواژگان: موسیقی، عروض، ایقاع، ادوار ایقاعی، نقره، فاصله
  • نرگس قندیل زاده صفحه 105
    در رمان وقایع غریب غیب شدن سعید ابونحس خوشبدبین اثر امیل حبیبی فلسطینی، تصاویر ادبی، عناصر بومی، روابط بینامتنی، ارجاعات تاریخی، کنایه های سیاسی و زبان آیرونیک با ایجاز و تراکمی ماهرانه در هم تنیده و متنی منسجم و استوار و اثرگذار ساخته و کار ترجمه آن را بسیار دشوار کرده اند. نخست عطاء الله مهاجرانی و پس از او، احسان موسوی خلخالی دست به ترجمه این رمان زده اند. این مقاله با معرفی رمان، ذکر عوامل یادشده تحت عنوان دشواری های ترجمه و اشاره ای به رویکرد مترجمان آغاز می شود، با بررسی مقایسه ای ترجمه ها در برش هایی از متن رمان ادامه می یابد و با واکاوی مشکلات اختصاصی هر ترجمه به پایان می رسد. این بررسی نشان دهنده مشکلاتی با سطوح گوناگون در ترجمه هاست. مواردی از فروکاستن سطح ادبی متن، درنیافتن اشارات و تلمیحات گوناگون و ضعف در انتقال مقصود نویسنده به زبان فارسی در هر دو ترجمه هست. ضعف هایی که معنا را به کلی مختل می کند، در ترجمه مهاجرانی بسیار است و در ترجمه موسوی انگشت شمار.
    کلیدواژگان: ادبیات فلسطین، امیل حبیبی، متشائل، خوشبدبین، طنز، آیرونی، مهاجرانی، موسوی خلخالی
  • عباس واعظ زاده صفحه 123
    خوش بختانه نظریه جدید انواع ادبی که جایگاه ویژه ای در مطالعات ادبی و فرهنگی جهان دارد اندک اندک با ترجمه و چاپ کتاب ها و مقالات مهم این حوزه دارد راه خود را در مطالعات ادبی فارسی نیز می یابد. کتاب نظریه ژانر (نوع ادبی): رویکرد تحلیلی تاریخی تدوین و تالیف سیدمهدی زرقانی و محمودرضا قربان صباغ یکی از همین کتاب هاست که اخیرا (بهار 1395) در این زمینه چاپ شده است. شاید بزرگ ترین دستاوردی که خوانندگان این کتاب، از آن حاصل می کنند، تغییر رویکرد آن ها نسبت به مقوله نوع ادبی باشد؛ چرخش از رویکردی سنتی و منسوخ به رویکردی جدید و زنده در مطالعات ادبی جهان امروز. گذشته از ارزش هایی که مسلما این کتاب دارد، اشکالاتی نیز بر آن مترتب است. هدف این مقاله بررسی بعضی از جوانب این کتاب و گوش زد کردن بعضی از این اشکالات و به طور ویژه، معرفی منابعی است که نویسندگان نظریه ژانر از آن ها به طور مستقیم/ غیرمستقیم بهره برده اند اما نه به آن ها ارجاع داده اند و نه به آن ها اشاره ای در حد پیشینه تحقیق کرده اند.
    کلیدواژگان: نظریه ژانر، نوع ادبی، بینامتنیت پنهان، پیشینه تحقیق
  • سعید رحیمی صفحه 139
    کتاب پیر پرنیان اندیش، شامل گفت وگویی چندساله و مفصل با ه. ا. سایه شاعر معاصر است درباره زندگی و اندیشه ها و اندوخته های وی. از جمله شاعرانی که در این کتاب درباره آن ها سخن رفته است، شهریار، احمد شاملو و مهدی اخوان ثالث هستند. در این نوشتار به جایگاه اخوان ثالث در دیدگاه سایه پرداخته شده و این نکته مورد تامل قرار گرفته است که چگونه تمایز در سلوک فردی و باورهای اجتماعی-تاریخی بر داوری سایه درباره شعر اخوان ثالث موثر واقع شده است.
    کلیدواژگان: سایه، اخوان ثالث، شاملو، شفیعی کدکنی، زبان شعری
  • مهدی ابراهیمی لامع صفحه 149
    مقاله حاضر جستاری است در نقد و بررسی مجموعه داستان من فقط شوکه شده بودم نوشته سارا خاک زاد. در این نوشتار سعی شده است تا در حد امکان به ویژگی های خاص اثر و تحلیل نقاط قوت و ضعف کلی و جزئی داستان های آن پرداخته شود. بررسی ساختار کلی، ساختار روایت داستان ها و همچنین تنوع ژانرها از جمله موضوعاتی است که در این نوشتار به آن ها اشاره شده است. افزون بر این بررسی برخی عناصر مشترک و قابل شناسایی و همچنین سبک و سیاق نگارش داستان ها و سوگیری کلی آن ها در بخش های گوناگون در بوته نقد و تحلیل قرار گرفته است.
    کلیدواژگان: ساختار، ژانر، روایت، درون گرایی، واقعیت و خیال
  • حامد صفایی تبار صفحه 163
    بینامتنیت: از ساختارگرایی تا پست مدرنیسم پیش از هرچیز یک پرسش را ایجاد می کند و متعاقب آن، مجموعه ای از پرسش ها و مفاهیم در ذهن مخاطب شکل می گیرد. پرسش نخست این است؛ این کتاب برای کدام دسته از مخاطبان نوشته شده؟ آیا هدف صرفا گزارشی از برخی مفاهیم در فلسفه و ادبیات و به کار بردن اصطلاحات است؟ آیا برای مخاطب آشنا به مفاهیم هرمنوتیک، فلسفه، ادبیات یا علوم انسانی نوشته شده؟ آیا هدف آشناسازی مخاطب با واژه هایی نظیر بینامتنیت، ترامتن، فرامتن، پست مدرنیسم، ساختارگرایی و... بوده است؟ آیا متن صرفا بر مبنای منطق گفتار تنظیم شده یا نوشتاری است که نسبت خود با نوشتار را از دست داده است؟
    نقد حاضر تحت عنوان پنج بخش تنظیم شده که به بررسی بخشی از رویکرد متن نسبت به مخاطب می پردازد. 1. درهم آمیختگی مفاهیم و عدم تمرکز متن نسبت به طرح موارد پیش روی نویسنده 2. عدم استفاده دقیق نویسنده از ارجاع و مطرح کردن نظرات و نقل قول هایی که بدون ارجاع مشخص در متن رها شده اند 3. دیدگاه توطئه انگاری که نویسنده در بخش هایی از کتاب نسبت به برخی مفاهیم داشته است 4. رسیدن متن به نوعی از الوهیت که خود را فارغ از هرگونه ارجاعی به عنوان فصل الخطاب به مخاطب تحمیل می کند 5) بررسی نظریه ای که نویسنده به عنوان بینامتنیت و نظریه بیناتمدنی ارائه کرده است.
    کلیدواژگان: ارجاع، بینامتنیت، الوهیت متن، نوشتار، الوهیت متن، متن توطئه نگر
  • نقد آثار پیشین
  • احمد بهنامی صفحه 195
    زنگی نامه، عنوانی است که مرحوم ایرج افشار بر «شش مناظره و مقامه و رساله» از محمد بن محمود بن محمد زنگی بخاری (زنده در 713) که به کوشش خود ایشان فراهم آمده نهاده است. عناوین این شش مناظره و مقامه و رساله به ترتیبی که در کتاب زنگی نامه آمده، چنین است: حکایت بیدلان، مناظره گل و مل، مناظره مویزاب و فقاع عجمیان، ذیل مقامات حمیدی، مناظره چشم و دل، نزه هالعاشقین. این کتاب نخستین بار در 1372 به چاپ رسیده است. در این مقاله به بررسی رساله نزه هالعاشقین که آخرین رساله این کتاب است، از منظر تصحیح متن پرداخته شده است.
    کلیدواژگان: زنگی نامه، تصحیح متن، ایرج افشار، زنگی بخاری، نزهه العاشقین
  • سعید مهری صفحه 201
    این مقاله به بررسی و نقد ترجمه کتابی در حوزه شعر معاصر عرب اختصاص یافته است. برای عرضه یک ترجمه خوب، صرف دانستن زبان مبدا کافی نیست. مترجم خوب کسی است که زبان مبدا و مقصد را نیک بداند. اغلاط این ترجمه شامل جمله بندی های نادرست، برابرهای نامناسب، افتادگی متن، آوردن ترجمه تحت اللفظی و ابهام هایی است که معلول درک نادرست متن است. نگارنده پس از ذکر هرکدام از اغلاط ترجمه، صورت صحیح آن را آورده است. این بررسی فقط شامل 9 صفحه آغاز فصل 1 کتاب است. پیش نهاد می شود که مترجم محترم برای چاپ بعد متن را به طور اساسی بازنگری کند.
    کلیدواژگان: ترجمه، نقد، زبان مبداء و مقصد
  • سید رضا موسوی هفتادر، ستایش دشتی صفحه 209
    نوشتار حاضر به بررسی کتابشناسی وحشی بافقی، با نیم نگاهی به گزیده کتابشناسی وحشی بافقی در کتاب یزد، یادگار تاریخ، هر دو اثر حسین مسرت می پردازد؛ وی به گفته خود در دیباچه کتابشناسی، «بیشترینه منابع مستقل یا نیمه مستقل درباره وحشی بافقی» را دیده و آن ها را فهرست کرده است. تردیدی در اصالت و دقت بسیاری از مطالب این کتاب و استفاده آن برای پژوهش گران مکتب وقوع نیست اما با اندکی تامل، می توان در برخی از مطالب این کتاب شناسی تردید کرد. چه در مقام بررسی آن به عنوان یک اثر مستقل و چه در مقام مقایسه آن با برخی از کتاب شناسی های دیگر، مانند کتابشناسی فردوسی و شاهنامه از استاد ایرج افشار.
    برای نشان دادن مواردی که در این کتاب شناسی نیاز به تجدیدنظر دارد، با تکیه بیش تر بر سه بخش (صفحه شناسی، گفتارها و نسخه های خطی) به بررسی آن موارد خواهیم پرداخت و برای هریک، تا حد امکان شواهدی را از آن کتاب ارائه خواهیم کرد.
    یادآوری این نکته نیز ضروری است که آن چه در این نوشته مطرح می شود، به معنای رد تمام کتاب شناسی وحشی بافقی نیست بلکه اشاره ای است به سهوهایی که حتی در آثار محققان باتجربه نیز راه می یابد و با همه این سهوها، اثر مسرت تنها کتاب شناسی چاپ شده درباره وحشی بافقی و شامل اطلاعات بسیاری از کتب و مقالات و نسخه هاست و نباید از آن نفی حکمت کرد.
    کلیدواژگان: نقد، کتاب شناسی، وحشی بافقی، حسین مسرت، شعر فارسی قرن دهم، مکتب وقوع
  • نقدپژوهی
  • سید محمد برفر صفحه 235
    زیرساخت های معنایی چندگانه اولیس و رابطه بینامتنی ای که این کتاب با متون مختلف، از ادیسه هومر تا هملت شکسپیر و از کمدی الهی دانته تا لیسیداس میلتون و سایر متون ادبی غرب دارد، آن را بعد از بیداری فینگن ها، واپسین اثر جویس، به پیچیده ترین رمان در پانتئون ادبیات مدرنیستی غرب بدل ساخته است. تکنیک جریان سیال ذهن، نثر تجربی و پر از جناس و ای هام نویسنده -و بازی های زبانی- در کنار طنز هوش مندانه و شخصیت پردازی بسیار دقیق، از ویژگی های هنری شاخص اولیس است. هدف نگارنده در این مقاله، تحلیل اولیس، از طریق بررسی تطبیقی است. در این مقاله، به منظور فهم دقیق تر رمان، جدا از ادیسه هومر، به آثار دیگری نیز که در رابطه بینامتنی با اولیس می باشند، پرداخته شده است. اولیس داستان سه دوبلینی-استیون ددالوس، آقای بلوم و خانم بلوم- و خود شهر دوبلین، در روز شانزده ژوئن 1904 می باشد. بنابراین، کتاب به طورطبیعی به سه بخش تقسیم شده است: نخستین بخش به استیون، بخش دوم به آقای بلوم و بخش سوم به خانم بلوم اختصاص دارد.
    کلیدواژگان: بینامتنیت، جریال سیال ذهن، اولیس، جویس، اودیسه، هومر
  • شایسته خواندن
  • مریم مشرف صفحه 257
    کسانی که با کلاس های درس استاد پورنامداریان آشنایند -و کمتر کسی است که با ادبیات فارسی سرو کاری داشته باشد و از این دایره بیرون باشد– می دانند که چه صبورانه نقشه راه اقلیم ادبیات فارسی را ترسیم کرده است و سال های سال با ایمانی شگفت آور راه و مسیری را که خود برگزیده ادامه داده است اما شعرهای استاد جنبه های کمتر پیدا و بیش تر ناپیدای روح و ضمیر او را به نمایش می گذارد. استاد در این شعرها صبوری است بی تاب، خسته ای است پویان، امیدواری است نومید، عاشقی درد هجران کشیده و مجنونی در پی معبود ناپیدای خویش آبله پای دویده... این چهره استاد برای ما شاگردان و مخاطبان کارهای علمی ایشان کمتر آشناست. در این شعرها پورنامداریان با زبانی آهنگین جویبار روح خود را زمزمه می کند: تنهایی، درد و اضطرابی که سالیان عمر او را از تلخ کامی هایی عمیق انباشته است از سطر سطر شعر او هویداست.
  • حسن هاشمی میناباد صفحه 265
    گردآوری و ثبت فرهنگ عامه که در بسیاری موارد در شرف نابودی است خوشب ختانه رواج گسترده ای پیدا کرده است. رحیم نیکمرام ماسوله، زاده 1319، تالش شناس و خواننده آواز مقامی تالشی در این کتاب 557 دوبیتی و نیز قطعه و تک بیت و تک مصراع تالشی را گرد آورده است. دوبیتی ها به ترتیب حرف اولشان آرایش الفبایی یافته اند. ابتدا شکل حرفی دوبیتی ها آمده، سپس با الفبای آوانگار ثبت شده، و آن گاه ترجمه فارسی آمده است.
  • محمد محمودی صفحه 267
    کتاب شعله آه داستان عاشقانه «ملک محمد» و «شمس بانو» است که اصل آن به زبان اردو بوده و منشی غیوری به امر شاه عالم دوم گورکانی آن را به پارسی برگردانده است. برخی از مهم ترین داستان های عامیانه فارسی تا قبل از دوره صفوی عبارت اند از: سمک عیار، ابومسلم نامه و طوطی نامه. در دوره صفویه داستان هایی چون حسین کرد و رموز حمزه رواج دارند و در زمان قاجار امیرارسلان نامدار.
  • مسعود فرهمندفر صفحه 273
    تری ایگلتون ( -1943) ، منتقد بریتانیایی، در کتاب ویلیام شکسپیر که خود آن را تمرینی در «نشانه شناسی سیاسی» می داند با گزینش و تحلیل دقیق قطعه هایی از متن نمایش نامه های شکسپیر ، بر شماری از مسئله ها و تعارض های اصلی هنر نمایشی شکسپیر (از جمله روابط متقابل «زبان»، «میل» و «تن») پرتو می افکند. ایگلتون در لایه زیرین تمامی این دوسویه گی ها و تعارض ها نوعی کش مکش ایدئولوژیک را مشاهده می کند، نوعی درگیری میان نظم سنتی فئودالیستی و فرم های نوظهور فردگرایی بورژوایی.
    کلیدواژگان: شکسپیر، ایگلتون، زبان، میل
  • نقد نقد
  • سیاوش جعفری صفحه 281
    این نوشتار در پاسخ مقاله «شعر نو در ترازو» که به قلم عبدالرسول شاکری در شماره 4-3 فصلنامه نقد کتاب ادبیات چاپ شده، نوشته شده است. نویسنده مقاله یادشده بدون طی کردن مقدمات کافی و توغل لازم در موضوع به نقد کتاب شعر نو در ترازوی تاویل پرداخته و در پرسش ها، پیش نهادها و اظهارنظرهای خود به انواع لغزش های فرمی و محتوایی تن داده است. نگارنده در این جا به پاره ای از آن موارد اشاره می کند.