فهرست مطالب

پژوهشنامه جغرافیای انتظامی - پیاپی 14 (تابستان 1395)

پژوهشنامه جغرافیای انتظامی
پیاپی 14 (تابستان 1395)

  • تاریخ انتشار: 1395/06/20
  • تعداد عناوین: 6
|
  • حمیدرضا رخشانی نسب، حمیده اسفندیاری مهنی، شعیب کهرازه صفحات 1-18
    شاخصهای کالبدی- محیطی همواره احساس امنیت شهروندان را تحتتاثیر قرارداده و در ارزیابی امنیت یک شهر اهمیت بسیار دارد. پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر عوامل کالبدی- محیطی بر میزان احساس امنیت شهروندان شهر زاهدان انجام شده است. نوع پژوهش توصیفی- تحلیلی است که به شیوه «پیمایشی» انجام شده است. جمعیت آماری پژوهش با استفاده از فرمول کوکران 382 نفر از شهروندان بالای 15سال شهر زاهدان را شامل می شود. اطلاعات به دست آمده از روش پیمایشی و پرسشنامه ای استاندارد و محقق ساخته به دست آمده که پایایی آن با آلفای کرونباخ برابر با (98/0=α) تاییدشد. یافته های پژوهش بیانگر میزان احساس امنیت پایین شهروندان شهر زاهدان می باشد که میزان آن براساس پایگاه اقتصادی- اجتماعی شهروندان متفاوت است. احساس امنیت شهروندان با درک فضایی آنان از امنیت موجود در مکان ها و ویژگی های کالبدی- محیطی آنها ارتباط مستقیم و معناداری دارد.
    کلیدواژگان: احساس امنیت، درک فضایی، ویژگی های کالبدی، محیطی، شهر زاهدان
  • امین اکبری، امیر ملکی، محمد جواد زاهدی، شاه بختی رستمی صفحات 19-50
    جرم به ویژه از نوع خشونت آمیز آن گاه از برخی افراد سرمیزند و پیامدهای آن نه صرفا دامن خود آنها و قربانیانشان بلکه گریبان جامعه را نیز میگیرد و مشکلاتی از جمله احساس ناامنی و کاهش ضریب سلامت و شادابی اجتماعی را برای جامعه ایجادمی کند. هدف این نوشتار آن است که با رویکردی میان رشته ای و ازطریق به میان آوردن پای جامعه شناسی و جغرافیا به بررسی جرایم خشونت آمیز و تحلیل فضایی اجتماعی آن در شهر کرمانشاه بپردازد. جمعیت آماری این پژوهش محله های سطح شهر کرمانشاه است که 101محله را شامل می شود. داده های این پژوهش از مراکزی مانند مرکز تحقیقات ناجا و استانداری جمع آوری شده اند. برای بررسی این داده ها از «روش تحلیل آمارهای موجود» و از دو روش تحلیل اساسی در پژوهش استفاده شده است. از نرم افزار آماری SPSS برای توصیف و تبیین متغیرها و برای شناسایی و درک الگوی مکانی و فضایی جرم، مدل های آماری و گرافیک مبنا در محیط سامانه اطلاعات جغرافیایی(GIS) استفاده شده است. برای سنجش سطح توسعه یافتگی و سطح برخورداری محله ها نیز روش تاکسونومی عددی و موریس با استفاده از نرم افزار اکسل بهره گرفته شده است. یافته ها نشان میدهد محله های کرمانشاه از نظر سطح برخورداری توزیع یکسانی ندارند و به پنج سطح نابرابر تقسیم بندی می شوند. نتیجه آزمون خوشه بندی و شاخص نزدیکترین همسایه حاکی از آن است که توزیع جرایم خشونت آمیز از الگوی متمرکز و خوشه ایتبعیت میکند به این معنی که در این شهر کانون های جرم خیز شکل گرفته است و محدوده های دیگر بسیاری در سطح شهر محدوده های پاک محسوب می شوند. میزان همبستگی بین نابرابری و جرایم خشونت آمیز نیز 215/0- بوده، که با جهت معکوس و با سطح 95% اطمینان، معنادار است. در نهایت، تاجایی که به نتیجه این پژوهش برمی گردد مکان ها و محله های مختلف با سطح برخورداری متفاوت از امکانات و تسهیلات زمینه تبلور نابرابری اجتماعی بین محله ها و ساکنان آن را فراهم میکنند و از طرفی شکل گیری جرم، چه از حیث نوع آن و چه از نظر نرخ، در فضاهای مختلف متفاوت است. به عبارت دیگر، ماهیت فضا به جرم شکل می بخشد. از سوی دیگر، نابرابری اجتماعی بر وقوع جرم بسیار تاثیرگذار است و زمینه لازم را برای وقوع جرم ایجاد مینماید گرچه نوع تاثیر آن در محله های مختلف شکل یکسانی ندارد.
    کلیدواژگان: تحلیل فضایی اجتماعی، نابرابری اجتماعی، جرایم خشونت آمیز، سیستم اطلاعات جغرافیایی، شهر کرمانشاه
  • نوبخت سبحانی، فرانک سعیدی فرد، حسن جنگی، معصومه جعفری صفحات 51-88
    توجه به مفهوم امنیت و روش های ارتقای آن مقولهای است که به عنوان یکی از اولویت های اساسی معیارهای توسعه پایدار شهری محسوب می شود. مروری بر موضوع های مربوطه به وضوح نشان می دهد که کاهش امنیت در سطح فضاهای شهری می تواند پایداری شهر را تضعیف کند. در پژوهش پیشرو به بررسی ابعاد توسعه پایدار شهری با تاکید بر امنیت شهری، شناسایی معیارهای جرم خیز و کاهش آن براساس ابعاد پایداری پرداخته شده است. در این راستا، محله های شهر شاهین دژ با رویکرد شاخص های توسعه پایدار شهری مورد تحلیل قرار گرفته اند. بر مبنای نتایج حاصل از روش تاپسیس، در بین 38عامل مورد سنجش مولفه های رونق اقتصادی، افزایش اشتغال، افزایش مشارکت شهروندان به ترتیب در رتبه های اول تا سوم قرارگرفته اند که نشان از اهمیت بالای آنها در فرایند پایداری است. در سطح محله ها نیز باتوجه به مولفه های مورد مطالعه محله9 با کسب امتیاز (0.9783) در جایگاه اول، محله13 با امتیاز کسب شده(0.02341) در رتبه دوم و درنهایت، محله8 با کسب امتیاز (0.02316) در جایگاه سوم قرارگرفته اند که به عنوان محله های پایدار شناخته شده اند. همچنین، محله های 5، 10 و 1 به ترتیب در پایین ترین رتبه قراردارند. بنابراین، نتایج کلی پژوهش بیانگر آن است که با ایجاد امنیت ازطریق شاخص های توسعه پایدار در برابر جرم می توان پایداری را در سطح محله ها تقویت کرد.
    کلیدواژگان: امنیت شهری، جرم، توسعه پایدار شهری، ابعاد توسعه پایدار شهری
  • رحیم سرور، علی عشقی، محمدعلی خلیجی صفحات 89-100
    امنیت در تمام ابعاد زندگی روزانه فرد حاضر است. امنیت در عمل تمام ابعاد زندگی بشر را در بر می گیرد. صحبت از امنیت فردی، امنیت ملی، امنیت اجتماعی، امنیت هوایی، امنیت جاده ای، امنیت غذایی و... نشان از فراگیر بودن امنیت در تمام وجوه زندگی فردی دارد. هدف این پژوهش بررسی آسیب های اجتماعی، علل و عوامل موثر بر آنها و چگونگی توزیع آنها در محله های شهر بناب است. برای رسیدن به این هدف آمار و اطلاعات مولفه های مرتبط با جرم-خیزی محله های شهر بناب ازطریق پرسشنامه جمع آوریشد. جمعیت موردمطالعه محله های 16گانه شهر بناب می باشد. روش تحقیق از نوع توصیفی- تحلیلی با هدف کاربردی است. در این پژوهش برای تحلیل داده ها از روش تحلیل خوشه ایدر قالب تکنیک های آماری SPSS استفاده شده است. نتایج این پژوهش نشانمی دهد بیشتر محله ها در خوشه اول، یعنی بالاترین وضعیت ایمنی، هستند. محله های 2، 14 و 15 در رتبه (خوشه) دوم، یعنی وضعیت نسبتا ایمن، محله 4 در خوشه سوم یعنی وضعیت نسبتا ناامن و محله 8 در رتبه چهارم دارای وضعیت ناامن هستند.
    کلیدواژگان: جرم، امنیت، تحلیل خوشه ای، بناب
  • عباس ارغان صفحات 111-138
    امروزه پژوهشگران و مدیران شهری به نقش شهرسازی و برنامه ریزی کاربری اراضی شهری در بروز و یا جلوگیری از جرم و بزه کاری در شهرها آگاهی بیشتری یافته و بدان تاکید دارند. ازاینرو، پژوهش حاضر باتوجه به اهمیت درک ارتباط جرم و بزه کاری با کاربری های شهری به تحلیل جغرافیایی جرم و بزهکاری در کاربری های شهر رباط کریم پرداخته است. روش مورد استفاده این پژوهش توصیفی –تحلیلی است و اطلاعات مورد نیاز ازطریق مطالعات کتابخانه ای و میدانی به دست آمده است. در بخش مطالعات میدانی از 3 ابزار پرسش نامه، مصاحبه و مشاهده استفاده شده است جمعیت آماری پژوهش ساکنان شهر رباط کریم است که باتوجه به حجم بالای جمعیتی با استفاده از فرمول نمونه گیری کوکران 372 نفر به عنوان نمونه آماری برآورد و از درون جمعیت آماری به صورت تصادفی ساده در سطح شهر انتخاب شدند. داده های حاصل از پرسش نامه با استفاده از نرم افزار آماری SPSS و نرم افزارGSI (سیستم اطلاعات جغرافیایی) مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفتند. یافته های پژوهش نشان می دهد الگوی پراکنش فضایی 6مورد از جرایم اصلی در شهر رباط کریم شامل جیب بری، سرقت وسایط نقلیه، سرقت از مغازه، مزاحمت نوامیس، موادمخدر، نزاع و درگیری کانونی و الگوی مورد شامل خفت گیری(زورگیری)، دزدی احشام، سرقت از منازل، شرارت پهنه ای می باشد. پژوهش حاضر برحسب یافته های پژوهش به این نتیجه رسید که بیشتر الگوهای وقوع جرم در شهر رباط کریم از نوع کانونی و متمرکز بوده است. همچنین، بین کاربری ارضی و الگوهای پراکنش فضایی جرم و بزهکاری در شهر رباط کریم رابطه وجود دارد.
    کلیدواژگان: جرم، بزهکاری، شهرسازی، کاربری اراضی، رباط کریم
  • احد بدلی اجیرلو، مهدی موذنی، واحد آقایی، اکبر نوروزی صفحات 136-166
    مردم در هر جامعه ای دارای حقوق مشترکی هستند که یکی از این حقوق برخورداری از امنیت به ویژه در فضاهای عمومی و بوستان ها می باشد که تحت تاثیر موارد مختلف میزان بهره مندی از آن در شهرهای گوناگون متفاوت است. هدف این مقاله بررسی و رتبه بندی میزان امنیت در بوستان های شهر مرزی پارس آباد مغان میباشد. ازاینرو، این پژوهش بر آن بوده تا با استفاده از 10شاخص میزان امنیت در بوستان های شهر مرزی پارس آباد مغان را رتبه بندی کند. پژوهش حاضر به لحاظ هدف از نوع کاربردی و به لحاظ ماهیت و روش توصیفی - تحلیلی می باشد. گردآوری داده ها به روش کتابخانه ای و پیمایشی بوده و برای تجزیه وتحلیل مولفه های موثر بر امنیت بوستان های شهری با استفاده از آنتروپی شانون وزن دهی شده و با استفاده از مدل های تصمیم گیری چند معیاره(MCDM) مانند TOPSIS، VIkOR و SAW رتبه بندی شده و درنهایت با استفاده از مدل ادغامی کپلند رتبه بندی نهایی بوستانها به لحاظ امنیت را مورد توجه قرارمی دهد. همچنین، برای ترسیم نقشه های اولویت بندی از ARC GIS10.3 و برای پیاده سازی ضرایب از نرم افزارexcel 2013 استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد باتوجه به ماهیت و تفاوتهای مدل های مورد استفاده و همچنین تفاوت بوستانها به لحاظ مولفه های موثر بر امنیت آنها رتبه بندی بوستانها در مدل های مورد استفاده تفاوت هایی را نشان می دهد. رتبه بندی نهایی حاصل از تکنیک کپلند نشان داد که در بررسی های میدانی بوستان های مغان و شاهد به لحاظ وزنی در رتبه های اول و دوم به لحاظ امنیت مراجعه کنندگان قراردارند و بوستان کاج در رتبه آخر قرار گرفته است.
    کلیدواژگان: امنیت، بوستان شهری، تصمیم گیری چندمعیاره(MCDM)، شهر مرزی پارس آباد