فهرست مطالب

پژوهش نامه مطالعات مرزی - پیاپی 19 (بهار 1397)

پژوهش نامه مطالعات مرزی
پیاپی 19 (بهار 1397)

  • تاریخ انتشار: 1397/02/30
  • تعداد عناوین: 6
|
  • ابراهیم قربانی * صفحات 1-22
    زمینه و هدف
    انسجام اجتماعی دلالت بر توافق جمعی میان یک جامعه دارد و استمرار و پایداری حیات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی هر جامعه در گرو انسجام و اتحاد اعضای آن جامعه است. با عنایت به اینکه مناطق مرزی ایران از یک سو مستعد تنش‎های قومی و مذهبی و از سویی در معرض تهدیدات گوناگون قرار دارند و نیز تجربه نشان داده سیاست های متکی بر قوه قهریه در مقابله با چنین شرایطی همواره موثر نیست، این پژوهش به بررسی رابطه بین انسجام اجتماعی مرزنشینان با نگرش آنان به قاچاق مواد مخدر و روانگردان در شهرستان مرزی پیرانشهر می پردازد.
    روش
    این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه اجرا، توصیفی- پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش، شهروندان بالای 25 سال شهرنشین شهرستان پیرانشهر به تعداد 31000 نفر هستند که برابر فرمول کوکران و با نمونه گیری تصادفی ساده، تعداد 370 نفر به عنوان نمونه مورد پرسش قرار گرفتند. داده‎ها با کمک دو پرسشنامه روا و پایا (پرسشنامه استاندارد 12 گویه ای کرنز و فارست با آلفای کرونباخ 87/0 و پرسشنامه محقق ساخته نگرش به قاچاق مواد مخدر و روان گردان با آلفای کرونباخ 79/0) جمع آوری و با کمک آزمون همبستگی پیرسون تحلیل شدند. یافته ها و نتایج: پژوهش نشان داد بین ابعاد انسجام اجتماعی و نگرش مرزنشینان به قاچاق مواد مخدر و روانگردان ارتباط معناداری وجود دارد و افزایش انسجام اجتماعی می تواند با تغییر نگرش مرزنشینان، بر کاهش قاچاق مواد مخدر و روانگردان در شهرستان پیرانشهر تاثیر مثبت بگذارد.
    کلیدواژگان: انسجام اجتماعی، مواد مخدر، روانگردان ها، قاچاق، پیرانشهر
  • ابوالفضل مشکینی ، طاها ربانی * صفحات 23-44
    زمینه و هدف
    پیچیدگی و عدم قطعیت عوامل موثر در توسعه آتی شهرها و گستردگی دامنه متغیرهای تاثیرگذار از سطح محلی تا سطح جهانی، نیاز به رویکرد و تفکری نوین در برنامه ریزی شهری را آشکار می کند. شهر بانه از شهرهای مرزی استان کردستان است که تحت تاثیر این پیچیدگی ها و عدم قطعیت ها تصمیم گیری برای مدیران شهری آن بسیار دشوار شده است. در این پژوهش متغیرهای موثر بر توسعه آینده شهر مرزی بانه با استفاده از رویکرد آینده پژوهی شناسایی شده است.
    روش
    این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه اجرا پیمایشی است. برای اجرای پژوهش، عوامل موثر بر توسعه آتی شهر بانه با استفاده از روش پایش محیطی شناسایی شد. در این مرحله پس از مرور مطالعات مربوط به آینده شهرها و توسعه شهری فهرست عوامل اثرگذار بر آینده توسعه شهری شناسایی شده و در ادامه پرسشنامه طراحی شده و در اختیار 50 نفر از نخبگان قرارگرفت. پاسخگویان به پرسشنامه را سه گروه اعضای 1-شورای شهر و مدیران شهری، 2-مدیران دستگاه های دولتی و 3-فعالین بازار و بخش خصوصی تشکیل دادند. پس از تکمیل و بومی سازی متغیرها، این عوامل با یکدیگر در چهارچوب تکنیک تحلیل اثر متقابل و با استفاده از نرم افزار میک مک (بر اساس نظر 15 نفر از خبرگان) مورد تحلیل قرار گرفته است. روش تحلیل اثرات متقاطع از روش های رایج در پروژه ی هزاره است که توسط سازمان ملل انجام می شود و اعتبار روش با استناد به این مطالعات و سایر مطالعات معتبر تائید شده است. یافته‎ها و نتایج: پژوهش نشان داد که تولید ملی، میزان ورود کالا، میزان ورود گردشگر، حمل و نقل شهری و استانی و سرمایه گذاری، متغیرهای کلیدی موثر بر توسعه آتی شهر بانه هستند. این متغیرها به دلیل امکان دستکاری توسط مدیران و از سوی دیگر تاثیرگذاری زیاد آن ها بر سیستم، دارای اهمیت استراتژیک هستند و بنابراین باید در کانون تلاش سیستم مدیریتی برای هدایت تغییرات آینده شهر بانه قرار گیرند.
    کلیدواژگان: توسعه شهری، آینده پژوهی، برنامه ریزی، بانه، شهرهای مرز، تحلیل ساختاری
  • زهرا صابر ، محمد اخباری* ، عبدالرضا فرجی راد صفحات 45-70
    مناطق مرزی به عنوان مناطق شاخص جغرافیایی در مباحث ملی و بین المللی از جایگاه ویژه ای برخوردارند، زیرا این مناطق همواره دستخوش رخدادهای سیاسی و نظامی بوده اند. مناطق مرزی در ایران به دلیل برخورداری از حساسیت های ژئوپلیتیکی نیز همواره در معرض این رخدادها قرار گرفته اند و اهمیت این مناطق، بر ضرورت آمایش صحه می گذارد. از آنجا که آمایش مناطق مرزی نوعی برنامه ریزی راهبردی در فضاهای مرزی کشورها است، آمایش مناطق مرزی در ایران نیز به دلیل وجود مرزهای طولانی و قرارگیری بیش از نیمی از استان ها در مجاورت مرزهای مشترک با کشورهای همجوار، از جایگاه ویژه ای در نظام برنامه ریزی ملی برخوردار است. در منطقه مرزی عوامل متعددی می تواند به عنوان مولفه های تاثیرگذار آمایش مناطق مرزی مدنظر قرار گیرد تا بر روابط و مناسبات ایران با کشورهای همسایه تاثیرگذار باشد،لذا در مقاله حاضر ضمن تشریح مولفه ها و پایه های نظری آمایش منطقه مرزی، به این سوال پاسخ داده خواهد شد: مولفه های طبیعی و انسانی منطقه مرزی تاثیرگذار بر مناسبات ایران وعراق کدامند؟ روش تحقیق در این مقاله از نوع مطالعات توصیفی- تحلیلی است که در جمع آوری اطلاعات و داده ها از روش کتابخانه ای، اسنادی، پیمایش میدانی با استفاده از ابزار پرسشنامه استفاده گردیده است و برای تحلیل اطلاعات نیز از نرم افزار SPSS بهره گرفته شده است. پس از تحلیل اطلاعات مستخرج از پرسشنامه ، نتایج تحقیق حاکی از آن است که بین مولفه های تاثیرگذارآمایش منطقه مرزی و مناسبات ایران و عراق رابطه مثبت و معنا داری (55/0 = r) وجود دارد و مولفه های طبیعی و انسانی در حد قابل توجهی (درصد های متوسط به بالا) بر مناسبات ایران و عراق تاثیرگذار است.
    کلیدواژگان: آمایش، آمایش منطقه مرزی، مرز، مناسبات ایران و عراق
  • فرزین قلاوند ، سید علی عبادی نژاد* ، پرویز آهی صفحات 71-102
    زمینه و هدف
    ایران دارای 8000 هزار کیلومتر مرز آبی و خاکی با همسایگان خود است و این امر ضرورت کنترل و مراقبت از مرزها را با ابزارهای مختلف، ازجمله ویژه آموزش آشکار می سازد. این پژوهش با هدف بررسی تاثیر آموزش های فناوری های نوین جغرافیایی (GIS, GPS & RS) بر توانمندسازی فرماندهان پاسگاه های مرزی سیستان و بلوچستان انجام شده است.
    روش
    این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش اجرا، توصیفی-تحلیلی است. جامعه آماری این پژوهش را 53 نفر فرماندهان و مدیران مرزبانی استان سیستان و بلوچستان به صورت تمام شمار تشکیل داده اند. داده ها با استفاده از پرسشنامه روا و پایا (آلفای کرونباخ 86/0) جمع آوری و با استفاده از نرم افزار spss و آزمون آماری تی تجزیه و تحلیل شد. یافته ها و نتایج: پژوهش نشان داد که از دیدگاه فرماندهان مرزبانی استان سیستان و بلوچستان، آموزش فناوری های نوین جغرافیایی (GIS, GPS & RS) تاثیر زیادی در توانمندسازی آن ها در انجام وظایف‎شان دارد. همچنین آموزش سیستم موقعیت یاب جهانی، سیستم اطلاعات جغرافیایی و سیستم سنجش از راه دور به ترتیب اولویت های آموزشی مدیران مرزی را تشکیل داده اند و از محتوای آموزش ها نیز اولویت اول در آموزش سیستم اطلاعات جغرافیایی، «درک صحیح نقشه ها» ، در سیستم تعیین موقعیت جهانی، «شناسایی نقاط حساس مرز» و در سنجش از دور، «کشف مکان و مسیر جرائم» است.
    کلیدواژگان: مرزبانی، توانمندسازی، سیستم اطلاعات جغرافیایی، سیستم سنجش از راه دور، سیستم موقعیت یاب جهانی، سیستان و بلوچستان
  • جعفر حسین پور *، محمد اسدی فرد ، حسین براری صفحات 103-126
    زمینه و هدف
    امروزه فناوری‎های اطلاعاتی و ارتباطی نوین در بستر فضای مجازی به عامل مهمی برای بسیج کنش های جمعی و جنبش های اجتماعی اعتراض آمیز در سراسرجهان تبدیل شده است. شبکه پیام رسان تلگرام از جمله تاثیرگذارترین این فناوری‎ها است. با توجه به تنوع قومی در جامعه ایران و کارکردهای مثبت و منفی که به دنبال دارد، این پژوهش درصدد بررسی رابطه بین شبکه پیام رسان تلگرام با ایجاد ناآرامی‎های قومی کردنشینان استان کرمانشاه از نگاه کارشناسان پلیس امنیت است.
    روش
    این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر شیوه اجرا توصیفی-پیمایشی است. جامعه آماری این پژوهش را کارشناسان پلیس اطلاعات و امنیت عمومی استان کرمانشاه تشکیل داده‎اند و حجم نمونه بر اساس جدول کرجسی و مورگان، 170 نفر برآورد شد. داده‎ها به وسیله پرسشنامه روا و پایا (آلفای کرونباخ 95/0) جمع آوری و با استفاده از نرم افزار spss و آزمون همبستگی پیرسون تحلیل شدند. یافته‎ها و نتایج: پژوهش نشان داد از نگاه کارشناسان پلیس امنیت، چهار مولفه برجسته سازی مشکلات اجتماعی و قومی، گسست‎های قومی، کمپین‎های مجازی و طرح اطلاعات غیر واقعی در رابطه با قوم کرد از طریق پیام رسان تلگرام با ایجاد نا آرامی‎های قومی کردنشینان استان کرمانشاه ابطه وجود دارد. بنابراین اتخاذ تدابیر پیشگیرانه و مقابله ای برای خنثی سازی و مدیریت این پیام رسان، ضروری است.
    کلیدواژگان: شبکه‎های اجتماعی، تلگرام، قومیت، کرمانشاه، قوم کرد، گسست قومی
  • اسحاق جلالیان *، محمد ویسیان صفحات 127-145
    زمینه و هدف
    مفهوم امنیت پایدار در سال‎های اخیر اهمیت چشمگیری پیدا کرده است. از آنجا که مناطق مرزی به دلیل دوری از مرکز و پیوند با مرزهای مجاور با آسیب پذیری و تهدیدهای مختلف رو به رو هستند، امنیت در آن‎ها اهمیت بیشتری دارد. هدف پژوهش، رتبه بندی ابعاد و مولفه‎ها موثر بر امنیت پایدار در شهر مرزی سردشت است.
    روش
    پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی-تحلیلی است. گردآوری اطلاعات آن به روش اسنادی و میدانی (پرسشنامه) بهره گرفته شده است. در این تحقیق برای افزایش روایی آن، از اعتبار صوری استفاده شده است. حجم نمونه به تعداد30 نفر می باشد. که با استفاده از روش نمونه گیری گلوله برفی تعیین شده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار Spss و مدل پرسکات آلن استفاده گردیده است. یافته‎ها و نتایج: پژوهش نشان داد که مولفه «افزایش سطح تحصیلات» و «تقویت همبستگی ها یا پیوندهای درونی (قومی، مذهبی) » با وزن نسبی 14/0 رتبه اول و ابعاد «عملکرد رسانه» و «عملکرد نهادها» با در بر گرفتن شش مولفه و مجموع وزن نسبی 1296/0 ، مهمترین ابعاد تاثیرگذار در پایداری امنیت شهرسردشت هستند. همچنین هیچ کدام از ابعاد موثر بر امنیت پایدار سردشت در وضعیت پایداری قرار ندارند.
    کلیدواژگان: امنیت، امنیت پایدار، شهرهای مرزی، سردشت، رسانه، پلیس