فهرست مطالب

پژوهشنامه نهج البلاغه
پیاپی 1 (بهار 1392)

  • تاریخ انتشار: 1392/02/23
  • تعداد عناوین: 8
|
  • آسیب های سیاسی و اجتماعی در نهج البلاغه
    حبیب الله حلیمی جلودار صفحات 1-10
    آنجا که دستیابی به بهترین جامعه و شناخت اصول و مبانی آن، از اساسی ترین اهداف شریعت الهی و تلاش انسان های صالح در میدان اندیشه و عمل بوده است، لذا در این مقاله آسیب هایی که از نظر سیاسی و اجتماعی، جامعه ی اسلامی را تهدید می کند مورد بررسی قرار گرفته است تا به واسطه ی آن نظام های الهی از یورش آن آسیب ها مصون مانده و رهاورد نهضت های انبیاء و اولیاء، استمرار و گسترش یابند. این مقاله آفت های سیاسی و اجتماعی را در نهج البلاغه مطالعه، بررسی و تحلیل کرده و به همراه راهکارهای آن ارائه نموده است. آفت هایی چون هرج و مرج شغلی و اجتماعی، باج خواهی و امتیازطلبی، عدم توجه به نهادینه کردن آزادی های سازنده و قانونمند، بی توجهی به عدالت و ظلم به مردم، بی مهری با مردم و خط کشی های نامربوط، بی انصافی و نادیده گرفتن مظلومان، عدم وجود اعتذار هنگام اشتباه، بی توجهی به عامه ی مردم به همراه خشنودسازی خواص و... آسیب هایی هستند که جامعه و نظام اسلامی را تهدید می کنند. وجود مبانی و مصادیقی از علوم سیاسی و اجتماعی درآن نشانه ی پویایی و جاودانگی و عدم تعلق آن به مکان و عصر خاصی است. لذا توجه به اندیشه ها و فرامین معصومین همیشه انسان و جامعه ی انسانی را از نابودی باز می دارد.
    کلیدواژگان: آسیب، نهج البلاغه، اجتماع، امام علی(ع)
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • تبلور ویژگی های حکومت عدالت محور علوی در شعر معاصر عربی
    مصطفی شیروی خوزانی، محمودرضا توکلی محمدی صفحات 11-24
    عدالت علوی و شیوه ی حکومت امام علی(ع) که بر پایه مساوات و رعایت عدالت در تمامی جنبه های حکومت بر مردم بنیان نهاده شده را می توان همان گمشده ی نسل بشری در بحث حکومت بر مردم دانست. هر چند بررسی این موضوع در چارچوب علوم سیاسی و اجتماعی قرار می گیرد، ولی بازتاب این امر در ادبیات، برعهده ی اندیشمندان حوزه ی ادبیات خواهد بود. بنابراین در این مقاله تلاش شده تا با واکاوی دیوان برخی از شاعران معاصر عرب اعم از شیعه و سنی و مسیحی، به شیوه ی حکومت امام علی(ع) بر مردم و بازتاب مسائل مربوط به آن پرداخته و با استناد به اشعار، برخی از جنبه های عدالت مداری ایشان و بازتاب آن در شعر و ادب معاصر عربی مورد بررسی قرار گیرد و در نهایت به حقانیت ایشان نیز اشاره شود. شیوه ی کار در پژوهش حاضر به صورت کتابخانه ای و توصیف و تحلیل داده های به دست آمده استوار است. از جمله نتایج به دست آمده این پژوهش عبارتند از: رویکرد هدایت محور حضرت در شیوه ی حکومتی ایشان بر مردم، اجرای عدالت در جامعه، حق مدار بودن در هر شرایط، دستگیری از محرومان و یتیمان.
    کلیدواژگان: حکومت دینی، عدل علوی، نهج البلاغه، شعر معاصر عرب
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • شاخصهای ارتباط مطلوب مردم با زمامدار در نهج البلاغه
    سهراب مروتی، زهرا رضایی * صفحات 25-38

    فرآیند حکومت از مولفه های متنوع و گوناگونی پدید آمده است. یکی از این مولفه ها چگونگی برقراری ارتباط متقابل مردم با حاکم است، اگر این ارتباط صادقانه، صریح، دو سویه و متعالی باشد زمینه مشارکت حداکثری برای رشد و آبادانی جامعه را در پی خواهد داشت. امام علی(ع) برای این ارتباط چنان جایگاهی قایل است که انتقاد مردم از وی به عنوان حاکم را حق خویش بر مردم و وظیفه آنها می داند. می توان گفت این نوع نگاه در بین رهبران تاریخ پر فراز و نشیب جوامع انسانی بی نظیر است. این پژوهش در صدد آن است که با استناد به فرمایشات آن امام همام، ضمن توصیف اهمیت جایگاه ارتباط بین مردم و حاکم، چگونگی ارتباط مطلوب را تحلیل و با دقت در زوایای فرمایشات آن حضرت در نهج البلاغه، ویژگی های بارزی که برای ارزشیابی فرایند حاکمیت از این آموزه ها به دست می آید، استخراج نماید و به این مهم بپردازد که با ارایه این شاخص ها می توان چگونگی مولفه های ارتباط حاکمیت اسلامی را تبیین نمود و در نهایت یکی از کارکردهای اصلی این پژوهش پیدایش، حفظ و تقویت این ویژگی ها برای کارایی مطلوب حکومت دینی خواهد بود.

    کلیدواژگان: امام علی(ع)، حق مردم، وظیفه حاکم، ارتباط مطلوب
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • شاخصها و نسبت مشروعیت مردمی و دینی حکومت در نهج البلاغه
    خلیل سردارنیا صفحات 39-50
    «مشروعیت سیاسی» یکی از مفاهیم بنیادین در علوم اجتماعی و سیاسی است و به مثابه مهم ترین ضرورت و الزام سیاسی برای استمرار و تثبیت حکومت ها تلقی می شود؛ این مفهوم با سه شاخص مهم یعنی خاستگاه حقانی و قانونی حکومت و حکمرانان، رضایت عمومی نسبت به حکومت و کارآمدی شناخته می شود. در نهج البلاغه، جامعه و حکومت نه از منظر سکولار یا تقابل جامعه مدرن در مقابل جامعه سنتی بلکه در چارچوب اصول و آموزه های اسلامی– قرآنی و سنت پیامبر اکرم(ص) نگریسته می شود. شاخص های مشروعیت و دموکراسی در نهج البلاغه تنها در چارچوب دینی- اسلامی بیان شده اند و برخی از ساز و کارهای دموکراسی نیز بیان شده اند. در نهج البلاغه، بین مشروعیت سنتی - دینی و مشروعیت مردمی و قانونی حکومت رابطه ای طولی هست، به این معنی که مشروعیت سنتی و دینی، جوهره و مبنای اصلی شکل گیری یا برای ثبوت حکومت اسلامی است و مشروعیت مردمی- قانونی در ذیل مشروعیت دینی و تنها برای عینیت یافتن یا تحقق حکومت است. این در حالی است که در دموکراسی های سکولار، تنها مبنای مشروعیت برای حکومت، از نوع عقلایی - قانونی یا مردمی است نه مشروعیت الهی.
    کلیدواژگان: نهج البلاغه، مشروعیت سیاسی، مشروعیت عقلانی و قانونی، مشروعیت دینی و سنتی
    چکیده زبان: فارسی
  • عوامل ناامیدی و راهبردهای انگیزشی نهج البلاغه در درمان آن ها
    مرتضی قائمی، کامران یزدان بخش، طیبه امیریان صفحات 51-62
    ناامیدی یکی از حالات هیجانی منفی در انسان است که عوامل بسیاری از جمله نداشتن سعه ی صدر، عدم اعتقاد به خدا، وسوسه های شیطانی، امیدهای دروغین، شکست ها، سوءظن و... سبب پدید آمدن آن می شوند و پیامدهای خطرناک و غیر قابل جبرانی را به دنبال دارد. بسیاری از سخنان حکیمانه و ارزشمند امام علی(ع) در کتاب نهج البلاغه حاوی چگونگی عمل کرد و ارائه ی راه کار درباره مقابله و کنترل این حالت هیجانی است. همچنین دربردارنده ی شیوه های چگونگی برانگیختن هیجاهای مثبت در انسان ها برای درمان و از بین بردن یاس و ناامیدی است. مهم ترین راه کارها و شیوه هایی که امام علی(ع) در برانگیختن هیجان های مثبت مردم برای درمان ناامیدی به کار برده اند؛ صبر، توکل بر خدا، نماز و نیایش و خوش بینی است.
    کلیدواژگان: آسیب، نهج البلاغه، اجتماع، امام علی(ع)
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • مثبت اندیشی و خوش بینی در نهج البلاغه
    رقیه صادقی نیری، مریم الهیاری نژاد صفحات 63-74
    به جهت اهمیت و ارزش بالای تفکر و اندیشه مثبت بر روی سلامتی و آسایش روح و روان و جامعه، مبحث مثبت اندیشی و خوش بینی از اهمیت و جایگاه والایی برخوردار است. در این مجال با توشه گیری از معارف عمیق امام علی(ع) ابتدا مولفه های خوش بینی که شامل توجه انتخابی(توجه مثبت به ابعاد مختلف زندگی انسان مانند توجه مثبت به خدا، جهان، افراد و...)، مولفه های مثبت اندیشی شامل تفسیر منطقی رویدادها (آزمایشی دانستن سختی ها و حوادث ناگوار، ناپایدار دانستن رویدادهای مثبت و منفی و موثر دانستن خدا، خود و دیگران در وقوع حوادث و رویدادها) وانتظار مثبت(باور داشتن به کمک خدا و وقوع رویدادهای خوشایند و عملکرد درست از سوی دیگران وآینده ای روشن) می باشد، مورد بررسی قرار گرفته است. سپس آثار و نتایج خوش بینی و مثبت اندیشی در فرد و جامعه از جمله: دستیابی به آرامش، کاهش ترس، اضطراب، حزن، اندوه و دستیابی به موفقیت و نیز موانع خوش بینی و مثبت اندیشی، ضرورت اجتناب از سوء ظن، حسد و بخل تبیین گشته و مورد تاکید قرارگرفته است.
    کلیدواژگان: خوش بینی، مثبت اندیشی، حسن ظن، سوءظن، آرامش روان
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • مطالعه اثربخشی آموزه های نهج البلاغه بر ارتقای سلامت روان دانشجویان
    اسحاق رحیمیان بوگر صفحات 75-84
    هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر آموزش رهنمودهای نهج البلاغه بر سلامت روان در دانشجویان بود. در یک بررسی آزمایشی با پیش آزمون، پس آزمون و پی گیری با گروه کنترل، 61 نفر از این دانشجویان به طور تصادفی انتخاب و نیز به صورت تصادفی در گروه های آزمایش و کنترل گماشته شدند. شرکت کنندگان در سه مرحله پرسشنامه سلامت عمومی (GHQ-28) را تکمیل کردند و گروه های آزمایش ده جلسه آموزش آموزه های نهج البلاغه را هفته ای یکبار دریافت کردند. نتایج تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر نشان داد که آموزش رهنمودهای نهج البلاغه به طور معناداری سلامت روان دانشجویان گروه های آزمایش را در مقایسه با گروه های کنترل بهبود بخشیده است(05/0>p). بنابراین طبق نتایج این پژوهش، آموزش رهنمودهای نهج البلاغه به شیوه ی گروهی روش موثری برای ارتقای سلامت روان دانشجویان است.
    کلیدواژگان: نهج البلاغه، سلامت روان، دانشجویان
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • مطالعه ی تطبیقی قواعد بنیادین حقوق بشردوستانه در «نهج البلاغه» و «گزارش قواعد عرفی حقوق بین الملل بشردوستانه»
    ستار عزیزی صفحات 85-95
    قواعد بشردوستانه، دستاورد بزرگ نظام حقوق بین الملل در قرون نوزدهم و بیستم محسوب می شود. حمایت از غیرنظامیان و چگونگی رفتار با افراد خارج از صحنه نبرد (مجروحان، بیماران، فراریان و اسیران)، احترام به اجساد کشته شدگان و مردگان، ممنوعیت توسل به هر شیوه ی جنگی بویژه منع به قحطی کشاندن دشمن و منع عمل متقابل از جمله اصول و قواعد بنیادین نظام حقوق بشردوستانه می باشند.
    بسیاری از این قواعد و اصول بنیادین حقوق بشردوستانه که غالب آنها تنها در سده اخیر میلادی در رویه دولتها مورد پذیرش قرار گرفته اند!، در 1400 سال پیش مورد تاکید حضرت علی (ع) بوده است و به جد بر رعایت آنها تاکید نموده اند و فرماندهان و سربازان تحت امر خود را ملزم به پیروی از آنها دانسته اند و بر رعایت آن مقررات نظارت کرده اند. جالب توجه است که تا سالها در حقوق بین الملل عرفی مشخص نبود که آیا قوانین جنگ برای حمایت از غیرنظامیان، افراد مریض یا مجروح، اسرای جنگی و مانند آن در مورد جنگهای داخلی هم اجرا می شود یا خیر تا آنکه با تصویب ماده 3 کنوانسیونهای چهارگانه ژنو 1949 برخی حمایتها برای اشخاص فوق الذکر در درگیری های داخلی مورد شناسایی قرار گرفت اما امام علی (ع) رعایت مقررات حقوق بشردوستانه توسط سربازان خود در جنگهای صفین و خوارج را به دقت مورد توجه قرار دادند که در تقسیم بندی های کنونی حقوق بین الملل معاصر، به عنوان جنگهای داخلی شناخته می شوند.
    کلیدواژگان: نهج البلاغه، حقوق بشردوستانه، قواعد عرفی حقوق بین الملل، منع عمل متقابل
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
|
  • Social and Political Damages in Nahjolbalaghe
    Habiboallah Halili Jelodar Pages 1-10
    Since achieving to the best of society and recognising it’s basic is the most important object in divine religion and the efforts of pious in the field of thought and action، in this paper، to secure divine system of those damages and develope the acievement of prophets movement. we tried to verify those damages in which treaten islamic society from social، political aspects. In this paper، we examined social and opolitical calamities in nahjolbalaghe along with alternatives. Calamities like social and employing chaos، tollgating، ignoring instituting structural freedom and legal، ignoring justice and oppression to pepoles، unkindness and unrelated ruling، injustice and ignoring oppressed، non excusing in making errors، ignoring the whole society and pleasing nobles… are of calamities in which threaten islamic society. The existence of basic about social and political science indicates it’s seeking and eternality and non dependence to the special time and location. Yet paying to the rule and suggestion of innocents could salvate human and human society from destruction.
    Keywords: Damage, Nahjolbalaghe, society, Imam Ali(AS)
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Reflection off Alavi Justice in Contemporary Arabic poetry
    Mostafa Shiravi Khozani, Mahmoud Reza Tavakoli Mohammadi Pages 11-24
    Alavi justice and the rule of Imam Ali (AS)، which has been established on the base of equality and fairness in all aspects of government، can be considered as a lost ideal of human being in the field of ruling over people. Although the study of this subject has been entered in the context of political and social sciences، however، its reflection in the literature is the duty of literary scholars. Therefore، this article attempts to come up with poetry of some of the contemporary Arab poets، both Shiite and Christian، to discuses the following items: the ruling way of Imam Ali (AS)، some aspects of his justice and its reflection in contemporary Arabic poetry and literature، and finally his legitimacy and rightfulness. Methods used in this library research based on the description and analysis of data. The results of this study are: his guidance-oriented approach in the ruling over the people، Justice in society، protection of the right in any circumstances، helping the poor and orphans.
    Keywords: Alavi government, Alavi justice, Nahjul Balagha, Contemporary Arabic poetry. 1
    Abstract View Paper Original: Persian
  • The Criteria of People's Good Relatioasship With Governor in Nahjolbalaghe
    Sohrab Morovati, Zahra Rezay Pages 25-38

    Government has been made from various and different issues. One of the issues is how people and governor have mutual concerns and if this relatianship is direct، honest، mutual and sublime there will be more space for matimal participation for societies growth and devebpment. Imam Ali (AS) be lieves that people should criticize the governor and it hs the governor right that should be met by people،it can be said that this point of view between history govern ors of human societies is unique. This research tries to extract significant values that a governor should have and goes to this important point that by presenting this in deyes who we can investhigate the issues of Islamic government affairs according to Imam Ali qreat speechey while describing the importance of people and governor relationship and howan alyze this suitable relationship. Finaly one of the main function of this research is creating main training and improving thess features for better performance in a religious govern ment.

    Keywords: Imam Ali(AS), peoples right, governorduty, suitable relationship
    Abstract View Paper Original: Persian
  • The Indices and the Ratio of Popular and Religious Legitimacy of Government in Nahjolbalagheh
    Khalil Sardarnia Pages 39-50
    Political legitimacy is one of the basic concepts in socio-political sciences and is seen as important necessity and political obligation for continuation and consolidation of governments; the indices of this concept consist the divine and legal genesis of government and governors، general consent and efficiency of government. In Nahjolbalagheh، society and government is attituded in the framework of Islamic principles and procedure (Sonnat) of dignified Prophet (peace be upon him) not on secular aspect and duality of modern and traditional society. In Nahjolbalagheh، indices of legitimacy and democracy have been explained only in the traditional and religious framework as well as some of the mechanisms of democracy. In Nahjolbalagheh، there is a longtitudinal relation between popular- legal and religious legitimacy، means that the religious legitimacy is the core and basic foundation for verification of Islamic government and the other type of legitimacy is only for the fulfilment or executing of government. But in secular democracies، the only foundation of legitimacy is the rational-legal type not divine and religious.
    Keywords: Nahjolbalagheh, Political Legitimacy, Rational, legal Legitamacy, Divine, Religious Legitimacy, Efficiency
    Abstract Original: Persian
  • Root's of Despair and the Motivative Trratment in Nahjolbalaghe
    Morteza Ghaemi, Kamran Yazdanbakhsh, Tayebeh Amirian Pages 51-62
    Despair is one of the negative emotional states in human that many factors، including-mindedness، not believing in God، evil`s temptations، false hopes، failures، suspicion، and… lead it to emerge and has dangerous and irreversible consequences. Many wise and valuable remarks of Imam Ali (AS)، in the book Nahjolbalaghe، contain how to act and provide guidelines in confronting and managing this emotional state. It also includes techniques on how to stimulate positive emotions in humans for the treatment and eradication of despair. The main strategies and practices that Imam Ali (AS) have used to stimulate positive emotions in people in order to treat despair are patience، trust in God، prayer and invocation، optimism and…
    Keywords: Imam Ali (AS), motivation, emotion, despair, Nahjolbalaghe
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Positive Thinking and Optimism in the Nahjolbalagheh
    Roghayeh Sadeghiniri, Maryam Allahyarinezhad Pages 63-74
    Proportion to the importance of positive thinking and ideas on health، welfare and community and Spirit،discussion about optimism and positive thinking has importance and worthwhile place. The provisions of this article with deep teaching of Iman Ali (AS)، the first component of optimism that includes selective attention (has a positive attention to differentaspects of human life like has a positive attention to God، the world، people and logical interpretation (knowing trials and tribulations of adverse events، knowing positive and negative events unstable and assign God and others role play in accidents and incidents) positive expectation (belief in God helping and the occurrence gracions events and right function from others and bright future) has been studied. Then the optimism and positive thinking in personal and social consequence، including: Achieve peace، reduce fear، anxiety، grief، achieve to successness، obstracles to happiness and optimism، the need to avoid suspicion، envy has been explained and emphasized.
    Keywords: optimism, positive thinking, euphemism, suspicion, peace of soul
    Abstract View Paper Original: Persian
  • The effect of Nahjolbalagha Training on Mental Health of University Students
    Eshagh Rahimianboghar Pages 75-84
    This study aimed investigates the effect of Nahjolbalagha training on mental health of college students. In an experimental study including pre-test، post-test، follow-up and control group، Sixty one participants were randomly selected from these college students. Then، they were randomly assigned to experimental and control groups. Participants were completed General Health questionnaire (GHQ-28) in three phases of pre-test، post-test and follow-up and Experimental groups received 10 weekly sessions of Nahjul Balagha training. The results of variance analysis with repeated measures showed that Nahjul Balagha training significantly improved the experimental group''s mental health of college students in comparison with the control groups (P<0. 05). According to the results findings، Nahjul Balagha training by group is effective method to promote the general health of college students.
    Keywords: Nahjolbalagha, General Health, university students
    Abstract View Paper Original: Persian
  • The Comparative Study of Fundamental Rules of International Humanitarian Law and ICRCReport on Customary International Humanitarian Law
    Satar Azizi Pages 85-95
    Humanitarian rules are a landmark achievement of International Law in the nineteenth and twentieth century. Some rules are fundamental rules such as protection of civilians and persons Hors de combat (Wounded and sick، Persons deprived of their liberty)، Protection of the dead against despoliation، prohibition of Starvation as a Method of Warfare and prohibition of reprisal. Some of these rules and principles have been recognized by Imam Ali at 1400 years ago. It is interesting that these rules recently adopted by states. It is necessary to say also that the application of some rules in non-international wars until 1949 including protection of civilians and Wounded and sick، prisoners of war are not certain. Imam Ali respected Fundamental Rules of International Humanitarian Law in «sefain» and «khavarej ‘ that are described as non-international wars in contemporary international law.
    Keywords: Nahjolbalagha, (Way of Eloquence), Humanitarian law, civilians, customary international law, Prohibition of reprisal, persons Hors de combat 1. Assistant
    Abstract View Paper Original: Persian