فهرست مطالب
فصلنامه پژوهش تطبیقی حقوق اسلام و غرب
سال پنجم شماره 1 (پیاپی 15، بهار 1397)
- تاریخ انتشار: 1397/02/04
- تعداد عناوین: 7
-
-
صفحات 1-24ساختار مسئولیت مدنی کامن لا از دیرباز تا کنون ساختاری مبتنی بر رفتارهای ممنوعه قالب بندی شده در چارچوب اشکال طرح دعوا، حق محور و متمرکز بر آثار و نتایج فعل انسان بر روی حق های دیگران بوده است. به گونه ای که فهرستی در حال افزایش از خطاهای مدنی در حقوق کامن لا وجود دارد که هریک دارای عنوان و ارکان و شرایط مخصوص به خود می باشند. هرچند با ظهور خطای بی احتیاطی و تمرکز بر روی تکلیف کلی به مراقبت، عناصری ازیک ساختار تکلیف محور و وظیفه گرا به آن آمیخته شد. این ساختار از حیث چهار شاخص وحدت یا کثرت خطای مدنی و قرارداد، خطای مدنی و جرم، مبنای کلی مسئولیت مدنی و مصادیق خطاهای مدنی، ساختاری کثرت گراست. ساختار نظام فقهی ما نیز ساختاری حق محور، نتیجه گرا و مبتنی بر تنوع در اشکال مداخله ی انسان بر روی انواع حق ها و منافع مورد حمایت بوده است. این ساختار از نقطه نظر وحدت یا کثرت در سه مقوله ی خطای مدنی و قرارداد، خطای مدنی و جرم و مصادیق خطاهای مدنی، ساختاری کثرت گراست. لیکن از حیث وحدت یا کثرت در زمینه ی مبنای کلی مسئولیت مدنی ساختاری وحدت گرا و متمرکز بر مسئولیت سببی به شمار می رود.کلیدواژگان: نقض حق، خطای مدنی، کثرت گرایی، نتیجه گرایی
-
صفحات 25-54از نظرگاه وائل بن حلاق برساخت زبانی مدرن، معرفت شناسی و مفاهیم همراه آن، منجر به گسست حقوق اسلامی از گذشته تاریخی خود و قرار گرفتن آن در چارچوب واژگانی و معرفت شناسی از اساس بیگانه و ناهمساز شده است. «نظام حقوقی» در چارچوب دولت مدرن مستلزم تمایز میان «امر حقوقی» و «امر اخلاقی» و درج قواعد الزام آور در کدهای رسمی است. درحالی که حقوق اسلامی مبتنی بر درهم آمیزی امر اخلاقی و امر حقوقی و دیالکتیک میان آن ها است. هم چنین ویژگی تکثرگرای حقوق اسلامی، مانع از قرار گرفتن آن در چارچوب تقنین است. این روایت از حقوق مدرن و حقوق اسلامی در عین بصیرت زا بودن، اما دارای ایراداتی است که نباید آن ها را نادیده انگاشت. ادعای مطلق قرار داشتن امر سیاسی در کانون حقوق مدرن و نبود تمایز میان امر اخلاقی و امر حقوقی در حقوق اسلامی و استقلال آن از امر سیاسی، اگر نه نادرست، دست کم مناقشه انگیز به نظر می رسد.کلیدواژگان: امر اخلاقی، امر حقوقی، امر سیاسی، شریعت، قانون
-
صفحات 55-80پرسش از آزادی و تفسیر آن همواره در طول تاریخ موضوع تامل اندیشمندان و متفکران بوده است. اندیشه ملحدانه رهایی از قیود دینی را معنای آزادی میداند؛ اما تفکر موحدانه صیانت از حدود دینی را آزادی مینامد. این مساله از آن جهت اهمیت پیدا میکند که تفاوت در برداشت معنای آزادی موجب شده تا برخی از متفکران غربی سوء استفاده های ابزاری از حق آزادی را اقدامی در چارچوب آزادی عقیده و بیان بدانند. در این میان، آیت الله جوادی آملی سلسله معیارهایی را برای آزادی مشخص می کند و بحث از سازگاری و ناسازگاری آزادی با مولفههای اسلامی را تبیین مینماید. به همین جهت، نگارندگان بحث یاد شده را از دیدگاه آیت الله جوادی آملی بررسی نمودهاند. هدف اصلی این تحقیق، بررسی ابعاد ارزشی، تبیینی و هنجاری حق آزادی عقیده و بیان در ساختار نظامهای معرفتی مختلف است. روش تحقیق مقاله حاضر تحلیلی توصیفی است. اطلاعات تحقیق نیز به صورت کتابخانهای جمعآوری شده است. یافتههای این تحقیق نشان میدهد که آزادی در دستگاه فلسفی این حکیم متاله یکی از اوصاف نفسانی است که به لحاظ تشکیکی بودن آن هیچگاه نمیتواند مطلق و نامحدود باشد. از این منظر، آزادی حقیقی زمانی واقعیت مییابد که بر مبنای عقل و نقل باشد.
-
صفحات 81-118هر چند تحقیقاتی فراوان در باب ایجاب و قبول انجام شده است اما مساله این تحقیق واکاوی تشکیل پیمان ها در نگاه مقایسه ای با مستندات حقوق خصوصی نوین است. این تحقیق که با روش تطبیقی انجام شده است این احتمال را تقویت می کند که مفهوم ایجاب و قبول از حقوق اسلامی به حقوق غرب راه یافته باشد به همین دلیل شاهد شباهت فراوان دو نظام حقوقی در این باب هستیم. حقوق خصوصی نوین در باب عناصر سازنده و آثار و عوامل زوال ایجاب، همچون رد مخاطب، رجوع و انقضاء مهلت با حقوق ما مشابه است اما در برخی موارد تفاوت هایی مشاهده می شود که عبارتند از چگونگی تعیین عوضین در ایجاب، پذیرش قبولی اصلاح شده یا ایجاب متقابل در اسناد جدید؛ همچنین بر خلاف حقوق ایران، اسناد به برخی عوامل زوال ایجاب مانند مرگ و حجر، تلف موضوع و تکرار ایجاب، اشاره نکرده اند. افزون بر این نشان داده شده است که برتری نظام غربی خرد کردن مصادیق و تعیین تکلیف موارد مشتبه است و بیان شده است که کدام یک از شیوه های عقلایی حقوق نوین در بازنگری قوانین ما قابل استفاده است.کلیدواژگان: حقوق قراردادهای اروپا، ایجاب و قبول، تشکیل عقد، ایجاب ملزم
-
صفحات 119-148مفهوم پناهندگی و تعریف پناهنده، از دیدگاه اسلام با اسناد بین المللی متفاوتند. گرچه هم فقه و هم منابع بین المللی، حقوقی را برای پناهنده به رسمیت شناخته اند. پدیده پناهندگی همان طور که درحقوق بین الملل دارای گستره وسیع تاریخی و تحولات حقوقی است در اسلام نیز پذیرفته شده است و دارای جایگاه ویژه و ممتازی است به گونه ای که از همان ابتدای تشکیل دولت اسلامی و حتی قبل از ظهور اسلام، سنت پناهندگی و حمایت از پناهنده وجود داشته و از شکل مذهبی نیز برخوردار بوده که در فقه اسلامی از پناهندگی با عنوان امان تعبیر می شود. دیدگاه اسلام در خصوص حقوق پناهندگان، مذهبی و انحصاری نبوده بلکه کاملا جهانشمول و با نگاه به کل بشریت است. پناهندگی با تصویب کنوانسیون مربوط به وضعیت پناهندگان در سال 1951 به حوزه معاهدات حقوق بین الملل راه یافت. در حقوق بین الملل پناهندگی عمدتا در قالب توصیه ای بوده و از ضمانت اجرای قوی همراه با سازکار بین المللی برخوردار نیست. حقوق و تکالیف پناهندگان در اسلام و حقوق بین الملل کم و بیش مشابه یکدیگر است و چون امان عقد می باشد، دولت اسلامی می تواند سایر شرایط و حقوق پناهندگان را چنانچه خلاف شرع و مصلحت نباشد به عنوان شرط ضمن عقد بپذیرد. این مقاله با استفاده از روش تحلیلی به بررسی تطبیقی حقوق پناهندگان با توجه به منابع اسلامی و حقوق بین الملل می پردازد.کلیدواژگان: پناهندگی، حقوق بین الملل، قواعد حمایتی، اسلام، وضعیت حقوقی
-
صفحات 149-176فرزندآوری و مباحث مربوط به آن، از مسائلی است که در جامعه امروز ایران حائز اهمیت و یکی از عوامل موثر بر آن، ازدواج است. به علاوه، با تحولات خانواده و اضمحلال نسبی آن در کشورهای غربی مساله فرزندآوری ارزش و اهمیت خود را از دست نداده، اما نحوه توجه به آن بسیار متفاوت شده است. پژوهش پیش رو، کوشیده به روش توصیفی – تحلیلی به این پرسش اساسی پاس دهد که در نظام حقوقی اسلام، انگلیس و آمریکا متغیری مثل نکاح در استیفای حق تولیدمثل انسان چه جایگاهی دارد؟ نتایج این پژوهش نشان می دهد در اسلام، ازدواجعاملی مهم در استیفای حق تولیدمثل است و افراد مجرد نمی توانند بدون آن به این کار اقدام کنند و پس از انحلال نکاح به طرق مختلفی چون مرگ، طلاق، فسخ، ارتداد و غیره، نیز این استیفا محدود و فقط در برخی حالت ها، حکم آن جواز است؛ ولی در حقوق انگلیس، این امر نیازمند اجازه نامه کتبی زوج است و در آمریکا، پس از مرگ زوج، زوجه می تواند بدون هیچ محدودیتی از اسپرم وی برای فرزندآوری استفاده کند و از این طریق صاحب فرزند شود. اهمیت این موضوع هنگامی روشن می شود که پای حقوق اطفال و کودکان در میان باشد. از دیدگاه اسلامی، نسب به عنوان یک حق پایه و اساسی می تواند حقوق دیگر کودک را تضمین نماید و در صورتی که نتوان این حق بنیادین را اثبات کرد، صحبت از سایر حقوق به سادگی میسر نخواهد بود.کلیدواژگان: حق تولید مثل، نکاح، تجرد، طلاق، موت، انحلال نکاح
-
صفحات 177-210از دیرباز، در بیشتر نظام های حقوقی و از جمله در ایران تلاش شده است تا «قواعد عمومی قراردادها»، که بر نهاد قرارداد صرفنظر از نوع آن حاکم هستند تدوین شوند، اما مقنن حداقل در ایران اهتمامی به مدون سازی «قواعد عمومی ایقاعات» نداشته است. از سوی دیگر، با اینکه درحقوق عمومی و به ویژه در حقوق اداری، ایقاع نقشی بسیار تعیین کننده و اساسی دارد و مهم ترین ابزار و روشی است که مقامات و سازمان های عمومی برای انجام وظایف قانونی خود از آن استفاده می کنند، مع الوصف، «قواعد عمومی ایقاعات عمومی» و بویژه «قواعد عمومی عمل اداری» تاکنون تمهید وتدوین نشده است. در این میان، یکی از حوزه هایی که مستلزم تمهید قواعد عمومی حاکم بر عمل اداری است، قواعد عمومی حاکم بر شرایط و چگونگی پایان یافتن عمل اداری است. بر این اساس، عمل اداری، همانطور که تشکیل می شود و آثار حقوقی را ایجاد می کند، ممکن است به سبب یکی از اسباب، زایل شود. در مقاله حاضر ابتدا مفهوم و ضرورت شناسائی نظریه عمومی اسباب زوال عمل اداری، به عنوان یکی از مباحث نظریه عمومی عمل اداری، مورد بحث قرار می گیرد و سپس انواع اسباب زوال عمل اداری با تاکید و توجه به انواع عمل اداری بیان می شوند.
تازه های تحقیق
با توجه به توضیحات بالا، ضرورت شناسایی و پژوهش در باب ماهیت، انواع، آیین و آثار اسباب زوال عمل اداری به مثابه بخشی از مباحث نظریه عمومی عمل اداری، در حقوق اداری روشن می شود. مقاله حاضر، تلاشی است در جهت آغاز بحث در این خصوص و طبعا به جهت پیچیدگی ها و تنوع اعمال اداری، مباحث مطروحه، جامع نبوده و مدخلی برای پژوهش های بعدی هستند. با این حال، با به کارگیری این نظریه نسبت به یکی از اعمال اداری، یعنی عمل اداری ثبت آثار تاریخی-فرهنگی در فهرست آثار ملی، نشان داده شده که اسباب زوال در عمل چگونه می توانند به آثار عمل اداری، پایان دهند و همین امر نسبت به سایر اعمال اداری نیز قابلیت بسط یافتن را دارد.کلیدواژگان: عمل اداری، قواعد عمومی، ایقاعات، نظریه ی عمومی، زوال عمل اداری
-
Pages 1-24From a long time ago up to now, the structure of civil liability in Common Law has been right-centered and based upon prohibited behavior formatted on forms of the action and focused on the effects and consequences of human action against rights of others. There is an increasing index of torts in Common Law each of which has its own title and specific elements and conditions. However, with the appearance of negligence and focusing on the general duty of care, the elements of a duty-centered and task-oriented structure were mixed with the previous one. This structure is a pluralistic one in terms of four indicators namely unity or plurality of Tort and Contract, Tort and Crime, general basis of civil liability, and examples of torts. In addition, the structure of our jurisprudential regime has been a right-based and consequential one based on the diversity of forms of human interference in different types of protected rights and interests. This structure is a pluralistic one in the sense of unity or plurality in three categories namely tort and contract, tort and crime and examples of torts. Nevertheless, it is regarded as an unitarianist and causative liability-focused structure in terms of unity or plurality concerning the general basis of civil liability.Keywords: Breach of Right, Tort, Pluralism, Consequentialism
-
Pages 25-54From Wael-bin-Hallaq’s point of view, the modern language construction, epistemology and its associated concepts has led to the breakdown of Islamic law from its historical past and its inclusion in the lexical and epistemological framework built upon an alien and heterogeneous basis. The "legal system" within the framework of the modern state requires a distinction between "the legal" and "the moral" and the stipulation of binding regulation in formal codes. While, Islamic law is based on the integration of the moral and the legal, and the dialectic between them. Additionally, the pluralistic characteristic of Islamic law prevents its inclusion in the framework of legislation. This narration of modern law and Islamic law, while being insightful, has some shortcomings that should not be ignored. The absolute claim of laying the political at the center of modern law and the absence of a distinction between the moral and the legal in Islamic law and its independence from the political, if not incorrect, seems at least controversial.Keywords: The Moral, The Legal, The Political, Shari'a, Law
-
Pages 55-80The question of freedom and its interpretation has been always the subject of contemplation by scholars and thinkers throughout the history. According to the atheistic view, the freedom is to be released from religious constraints, but monotheistic thinking calls the preservation of religious beliefs freedom. This issue becomes significant for the difference in understanding the meaning of freedom has led to regarding instrumental abuse of right to freedom as a measure falling in the ambit of freedom of opinion and expression by some western scholars. Meanwhile, Ayatollah Javadi Amoli determines series of criteria for freedom and elaborates on the compatibility and incompatibility of freedom with Islamic components. Therefore, the authors have examined the aforementioned discussion from the perspective of Ayatullah Javadi Amoli. The main purpose of this research is to study the value, explanatory and normative dimensions of the right to freedom of opinion and expression in the structure of various epistemological systems. The method of this paper is a descriptive-analytic one. In addition, data of the research was collected by means of a library-based approach. Findings of the research demonstrate that freedom in the philosophical system of this sage theologist is one of the sensual qualities that due to its uncertainty never can be absolute and unlimited. In accordance with this point of view, the real freedom becomes factual when is based upon wisdom and revelation.Keywords: Freedom, Opinion, Expression, West, Javadi Amoli
-
Pages 81-118Although there are many researches about offer and acceptance, the question of this study is investigating the formation of contracts in a comparative perspective with modern private law. Being conducted through a comparative method, the present research reinforces the possibility that the concepts of offer and acceptance have found a way to law of west from Islamic law. Accordingly, we witness numerous similarities between these two legal systems in this regard. The modern private law is similar to our legal system regarding the elements of the offer, its effects and the cusses of its termination such as the rejection of the addressee, revocation and the passage of the deadline. However, there are some differences in certain cases including the quality of determining the consideration of the offer, approval of modified acceptance or mutual acceptance in new instruments. In addition, contrary to Iranian law, the new instruments have not refered to some causes of termination of offer such as death and incapacity, loss of subject, and repetition of the offer. Furthermore, it is demonstrated that the advantage of western law is to breaking the examples and determining the similar cases and it is stated that which rational methods of modern law could be used in revising Iranian laws.Keywords: European Law of Contracts, Offer, Acceptance, Formation of the Contract, Irrevocable Offer
-
Pages 119-148Although both Islamic jurisprudence and international sources have recognized certain rights for refugees, the concept of asylum and definition of refugee in Islam differ from those of international instruments. Phenomenon of asylum, analogous to having a broad range in terms of history and legal development in international law, has been accepted and possess a specific and distinguished position in Islam as well so that from the beginning of the establishment of Islamic state and even prior to advent of Islam, the tradition of asylum and protection of refugees had existed and have had a religious form. Asylum is called Amān in Islamic jurisprudence. Being universal and toward the humanity as a whole, the view of Islam regarding rights of refugees is not a religious and exclusive one. Asylum entered into international treaties through the conclusion of the 1951 Convention relating to the Status of Refugees. Under international law, asylum is substantially of a recommendatory nature and has no strong guarantee along with an international mechanism. More or less, he rights and duties of refugees in Islam and international law are similar and due to the fact that Amān is a contract, the Islamic state can, subject to not being contrary to prudence and divine law, accept the other conditions and rights of refugees as provisos. The present article, through an analytic method, aims at studying the rights of refugees in accordance to Islamic sources and international law comparatively.Keywords: Asylum, International Law, Protective Rules, Islam, Legal Status
-
Pages 149-176Childbearing and its related aspects is one of the issues that is of significance in the current Iranian society and one of the factor which influences it is marriage. In addition, through the changes occurred in families and its relative collapse in western countries, the way of considering the issue of childbearing, while not losing its value and importance, has been highly different. The present study, through a descriptive-analytic approach, has attempted to answer the main question that what is the position of a variable such as marriage in vindication of the reproductive right of human in Islamic, UK and US legal systems? The results of this research demonstrate that in Islamic law, marriage is an important factor in vindicating the human reproductive right, so the singles cannot do so without it and even after the dissolution of marriage due to various causes like death, divorce, termination, apostasy etc., this vindication is limited and only in certain situations is permissible. However, in British law it is subject to the written permission of the husband and in US law, after the death of the husband, the wife can use his sperm for childbearing unlimitedly and give birth to a child in this way. The significance of this matter is illustrated when the rights of babies and children is the case. From the Islamic point of view, parentage as a basic and essential right can guarantee the other rights of the child, and if this right cannot be proven, then it would not be easy to talk about other rights of the child.Keywords: Reproductive Right, Marriage, Celibacy, Divorce, Death, Dissolution of the Marriage
-
Pages 177-210Traditionally, in most of the legal systems including Iranian one, it has been attempted to codify the “general rules of contract” that govern the institution of contract regardless of its type. However, the legislator, at least in Iran, has not tried to codify the “general rules of unilateral act”. On the other hand, although unilateral act has a highly determinative and essential role and is the most significant tool and method which the public authorities and organizations apply to perform their legal duties in public law and particularly in administrative law, “general rules of public unilateral act”, and specifically “general rules of administrative act”, have not been arranged and codified up to the present. Meanwhile, one of the areas which requires the arrangement of general rules governing the administrative act is the general rules regulating the conditions and quality of the dissolution of the administrative act. Accordingly, similar to being constituted and having legal effects, the administrative act may be terminated through certain causes too. In the present article, primarily, the concept and the necessity of recognizing the general theory of the causes of the dissolution of the administrative act as one part of the general theory of the administrative act will be discusses. Thereafter, emphasizing and paying attention to the types of administrative acts, the causes of terminating the administrative act would be explained.Keywords: Administrative Act, General Rules, Unilateral Acts, General Theory, Dissolution of the Administrative Act
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.