فهرست مطالب

نشریه گردشگری و اوقات فراغت
پیاپی 5 (بهار و تابستان 1395)

  • تاریخ انتشار: 1395/07/10
  • تعداد عناوین: 6
|
  • محمدرضا فرزین *، مرتضی خزایی پول صفحه 7
    هدف این تحقیق، برآورد تابع تقاضای گردشگری در ایران می باشد. برای این منظور، عوامل تاثیر گذار بر تقاضای گردشگری با استفاده از روش های آماری و اقتصاد سنجی مورد شناسایی قرار گرفتند. تابع تقاضای گردشگری ایران از ده کشورمنتخب آلمان، انگلیس، فرانسه، ایتالیا، اسپانیا، اتریش، روسیه، ترکیه، یونان و دانمارککه طبق آمار سازمان جهانی گردشگری جزء کشورهای برتر گردشگر فرست با بیشترین هزینه کرد گردشگری هستند، با استفاده از روش رگرسیون برای دوره ی (1998-2012) تخمین زده شده است. قیمت نسبی گردشگری در مقصد، تولید ناخالص داخلی کشورهای مبدا، تعداد تخت در تاسیسات اقامتی در مقصد، زیرساخت های مقصد و متغیر مجازی تحریم های بین المللی به عنوان متغیرهای مستقل و تعداد گردشگران ورودی به ایران به عنوان متغیر وابسته منظور شده است. نتایج حاصل از مدل نشان داد که ضرایب برآوردی تولید ناخالص داخلی، تعداد تخت تاسیسات اقامتی، تعداد فرودگاه و تعداد هواپیما دارای تاثیر مثبت و معنی داری بر گردشگران ورودی می باشند. از طرف دیگر ضریب برآوردی متغیر قیمت نسبی گردشگری نشان دهنده اثر منفی آن بر گردشگران ورودی می باشد. همچنین نتایج نشان داد که متغیر مجازی تحریم های بین المللی نیز دارای تاثیر منفی بر میزان گردشگران ورودی در سال های تحریم بوده است.
    کلیدواژگان: تقاضای گردشگری، زیرساخت گردشگری، تولید ناخالص داخلی، روش پنل دیتا
  • حسین معماریان *، محمد جواد مهدوی نژاد، محمود دهقان نیری صفحه 21
    امروزه بدلیل از یاد رفتن میراث های ارزشمند صنعتی راهکارهای متعددی در جهت احیاء این آثار فراموش شده به کار بسته می شود.یکی از راهکارهای ممکن، به جریان انداختن حیات و زندگی اجتماعی همراه با محوریت گردشگری است. پل ورسک از مهمترین آثار صنعتی راه آهن ایران می باشد، که به عنوان ظرفیت بالقوه و اثر مهم صنعتی در منطقه شمال کشور مطرح است. در این مقاله به اولویت بندی مهمترین معیارهای موثر در طراحی مجتمع توریستی اقامتی ورسک پرداخته شده است. با تعیین، رتبه بندی و بکارگیری این معیارها در فرآیند طراحی می توان انتظار داشت که رونق صنعت گردشگری توام با توجه مضاعف به میراث صنعتی پل ورسک تحقق یابد. از طرفی تعیین معیارهای موثر درطراحی مجموعه گردشگری منطقه ورسک، مساله ای چند معیار محسوب می شود که نیازمند استفاده از روش های تصمیم گیری مقتضی است. در پژوهش حاضر با استفاده از روش تاپسیس به اولویت بندی این معیارها پرداخته شده است. بر اساس نتایج بدست آمده از این تحقیق 12 معیار موثر در طراحی و ایجاد مجتمع توریستی اقامتی ورسک مشخص گردید، که مهمترین آنها عبارتند از: تازگی و منحصر به فرد بودن مجموعه، سمبلیک و نماد گرایی بودن و جذابیت بصری.
    کلیدواژگان: منطقه ورسک، متد تاپسیس، جذب گردشگر، اولویت بندی معیارها، میراث صنعتی
  • سعید شفیعا * صفحه 33
    کیفیت زندگی یکی از سازه های باارزش و مورد توجه در رشته های مختلف است. با توجه به اینکه گردشگری به عنوان یک فرایند اثرگذار در کمال انسانی، قابلیت های کمی و کیفی متفاوتی به همراه خواهد داشت، موضوع کیفیت زندگی گردشگری یکی از نتایج قابل توجه از این تحول خواهد بود. لذا دستیابی به شناختی مساعد نسبت به آن اقدامی است در جهت توسعه یافتگی و تعالی دیدگاه های نظری. این تحقیق فراتحلیلی در جهت بررسی روش تحقیق و نتایج به دست آمده از مطالعات فارسی زبان حول موضوع کیفیت زندگی گردشگری صورت گرفته است. با توجه به اینکه مطالعات اولیه نشان داد این سازه در زبان فارسی تا به حال مورد توجه قرار نگرفته است و صرفا رشته های مختلف از منظر نیازهای علمی و اجرایی به صورت بخشی به آن نگاه کرده اند، از منابع انگلیسی موجود در این حیطه به عنوان مکمل استفاده شد. بنابراین مطالعات انگلیسی زبان در این تحقیق امکان مقایسه نتایج و دستیابی به نگاه جامع را فراهم نمود. لذا مدل معتبر چرخه ی سیستماتیک کیفیت زندگی گردشگری به عنوان مرجع از مطالعات انگلیسی زبان وام گرفته شد و ساختار مطالعه را شکل داد. افزودنی است در این تحقیق 25 مقاله ی فارسی و 8 مقاله ی انگلیسی مورد استفاده قرار گرفتند. بررسی ها نشان می دهد مطالعات گردشگری ایران در موضوع کیفیت زندگی گردشگری از نظر رویکرد و چارچوب های مورد استفاده در سطح جنینی قرار دارد که این مهم به سطح توسعه یافتگی این صنعت مرتبط است. موضوع کیفیت زندگی با نگرش به گردشگری به عنوان یک فرایند مورد توجه قرار نگرفته است و صرفا اقداماتی بخشی حول موضوع خدمات و رضایت مشتریان گزارش شده است. روش تحقیق کمی، جهت گیری توصیفی و ابزار پرسشنامه بیشتر مورد استفاده قرار گرفته است. تمرکز مطالعات بیشتر روی شناخت و توصیف وضع موجود است و موضوع آینده نگری و بازشناسی عمیق، بر خلاف مطالعات انگلیسی زبان، در دستور کار قرار نداشته است. نیاز سازمان های خصوصی خدمات رسان حاضر در جامعه میزبان، عامل شکل گیری تحقیقات شناخته شد، لذا این کنشگران در مطالعات به طور مکرر مورد توجه قرار گرفته اند. 40 درصد مطالعات از مدلها و چارچوب های، متدها و تکنیک های از پیش طراحی شده استفاده کرده اند. لذا فقدان خلاقیت و نبود نگاه بومی به موضوع، نقطه ضعف این مطالعات است. به نظر می رسد توسعه ی مبانی نظری و تجربی گردشگری در ایران، استفاده از مبانی نظری به روز و بومی سازی آنها، پیروی از اصول روش تحقیق، امکان توسعه و بهبود مطالعات کیفیت زندگی گردشگری را فراهم خواهند ساخت.
    کلیدواژگان: کیفیت زندگی گردشگری، فراتحلیل، مقالات فارسی، مدل کیفیت زندگی گردشگری
  • نرگس نیکخواه قمصری، فاطمه منصوریان راوندی* صفحه 47
    رضایتمندی گردشگران یکی از مهمترین عوامل رقابتی و بهترین شاخص برای تضمین رشد سودهای آتی و یکی از شاخص های توسعه یافتگی و کارآمدی صنعت گردشگری محسوب می شود. براین اساس هدف پژوهش حاضر، بررسی اثر عوامل موثر بر رضایتمندی گردشگران بوده است و از این روی با روش کمی پیمایش و ابزار پرسشنامه که اعتبار و روایی آن از طریق اعتبار صوری و روایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ تایید شده است، 398 نفر از گردشگران شهر قمصر بررسی و با استفاده از نرم افزار Spssو Amosمورد سنجش و ارزیابی قرارگرفتند. یافته های حاکی از آن هستند که هرچه قدر گردشگران محیط و چشم اندازهای طبیعی، خدمات ارائه شده نظیر اطلاع رسانی، خدمات بهداشتی، حمل و نقل و... ، رفتار جامعه میزبان و هزینه خدمات را در مقصد گردشگری، مثبت ارزیابی کنند، رضایتمندی و وفاداری بیشتری خواهند داشت. براین اساس بین متغیرها یک رابطه خطی مشاهده می شود. همچنین مدل تحلیل مسیر نشان داد که توان متغیرهای مستقل در تبیین واریانس متغیر وابسته 52 درصد بوده و در این میان متغیرهای رفتار جامعه میزبان، کیفیت خدمات، هزینه خدمات و کیفیت محیطی به ترتیب بیشترین میزان اثر را بر رضایتمندی گردشگران داشته اند. با توجه به شاخص های برازش می توان استدلال کرد که مدل ارائه شده از برازش خوبی برخوردار بوده است. همچنین از دیگر یافته های این پژوهش حاکی از آن است که اکثریت گردشگران، انگیزه سفر خود به این شهر را بازدید از مراسم سنتی گلابگیری عنوان کرده بودند و میانگین رضایتمندی گردشگرانی که قبلا به قمصر سفر داشته اند، کمتر از کسانی است که برای اولین بار به قمصر آمده اند. می توان یک دلیل آن را یکنواخت یا عادی شدن جاذبه های طبیعی و انسانی موجود در شهر قمصر برشمرد که این امر نیازمند برنامه ریزی و سیاستگذاری بیشتر مسئولان در توجه به این شهر سنتی می باشد.
    کلیدواژگان: رضایتمندی، وفاداری، عوامل محیطی، عوامل سازمانی، معادلات ساختاری
  • اکرم خواجه پور *، سید محمدحسین رضوی، مصطفی دوستی پاشا، فرزام فرزان صفحه 61
    گردشگری صنعت جدیدی است که نظر اکثر کشورهای جهان را به سوی خود جلب کرده است و به تازگی سرلوحه صنایع دیگر قرار گرفته و از صنایع خودروسازی و ذخایر طبیعی نیز پیشی گرفته است. هدف از پژوهشحاضر،شناسایی و اولویت بندی مولفه های مهم در توسعه اماکن ورزشی شهر جویبار در راستای نیل به توسعه گردشگری ورزشی در این شهر است. روش پژوهش از نوع آمیخته (ترکیبی) است. به علت گستردگی (ازدیاد) جامعه آماری، نمونه آماری از بین متخصصان گردشگری و مدیریت ورزشی به روش گلوله برفی انتخاب شده است (110N). ابزار گردآوری اطلاعات، مصاحبه (نیمه ساختارمند) پرسشنامه ساخته است. پژوهش در دو بخش کیفی و کمی انجام شده است، در بخش کیفی با استفاده از روش دلفی با 20 نفر از نمونه، به اشباع نظری رسیده و کدگذاری به ترتیب اولویت پاسخ ها به صورت: 1- فضای مناسب ورزشی برگزاری رویداد، 2-زیباسازی محل برگزاری رویدادو 3-امکانات اقامتی و تفریحی، بوده است. در بخش کمی از آزمون کلموگروف اسمیرنوف (برای نرمال بودن داده ها)، آزمون Tو آزمون فریدمن برای اولویت بندی استفاده شده است. یافته های تحقیق نشان داد که امکانات و فضای مناسب ورزشی برگزاری رویداد با میانگین رتبه ای 49/4 از اولویت اول، و امکانات اقامتی و تفریحیبا میانگین رتبه ای 01/4 از اولویت کمتری برخوردار است. بدون شک میزبانیرویدادهای ورزشی یکفرصتمنحصربهفردبرایجذبگردشگربهشهرستان کوچکی همچون جویبار خواهد بود.
    کلیدواژگان: گردشگری ورزشی، رویداد، زیرساخت اماکن ورزشی، جویبار
  • فاتح حبیبی *، کردستان سلیمی صفحه 69
    امروزه رقابت فشرده ای بین کشورهای مختلف جهان برای جذب گردشگران به چشم می خورد و این صنعت به عنوان صنعتی پویا و با ویژگی های منحصربه فرد، بخش مهمی از فعالیت های اقتصادی و تولیدی کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه را به خود اختصاص داده است. توسعه گردشگری مزایای مستقیم و غیرمستقیم اقتصادی،اجتماعی،فرهنگی و محیطی بسیاری برای جامعه میزبان به همراه داشته و از عوامل موثر در شکل دهی الگوی توسعه می باشد.صنعت گردشگری از طریق افزایش درآمدها نقش به سزایی در توسعه انسانی و اقتصادی دارد. هدف اصلی این مطالعه بررسی نقش توسعه گردشگری بر اشتغال و درآمد ساکنان محلی اورامان می باشد. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه محقق ساخته بوده که برای اطمینان از پایایی آن، از ضریب آلفای کرونباخ (83/0) استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که بین جنسیت و توسعه گردشگری رابطه معناداری وجود نداشته ولی بین سن و سطح تحصیلات بر توسعه گردشگری رابطه معناداری وجوددارد. همچنین نتایج نشان داد که با توسعه گردشگری تعداد مشاغل ایجادشده افزایش یافته که به نوبه خود منجر به افزایش سطح درآمدها و کاهش فقر در منطقه می باشد. همچنین نتایج نشان می دهد که مولفه های جلوگیری از مهاجرت جوانان، افزایش درآمد از طریق اجاره منزل و سوئیت و کاهش انسجام و یکپارچگی اجتماعی ازجمله مهم ترین کارکردهای ناشی از توسعه گردشگری بر منطقه است.
    کلیدواژگان: توسعه گردشگری، اشتغال، درآمد، اورامان