فهرست مطالب

پژوهش نامه معارف حسینی - سال سوم شماره 11 (پاییز 1397)

پژوهش نامه معارف حسینی
سال سوم شماره 11 (پاییز 1397)

  • تاریخ انتشار: 1397/09/01
  • تعداد عناوین: 8
|
  • محمد رنجبر حسینی ، سعیده خلیلی فیروزکوهی صفحه 7
    اعتقاد به وحدانیت حق تعالی به عنوان اصلی ترین و بنیادی ترین عقیده در نظر گاه امام حسین (ع) ، سبب می شود قیام عاشورا نه تنها جنبشی سیاسی ، اجتماعی ؛ بلکه قیامی اعتقادی با محوریت توحید تلقی گردد. باور توحیدی امام حسین (ع) در خطابه ها ، مکاتبات و رفتار آن حضرت از ابتدای شکل گیری قیام از مدینه تا کربلا منعکس شده است. این باور توحیدی دارای آثار و نتایج آشکاری در قیام او می باشد. نوشتار حاضر با روش تحلیلی توصیفی و شیوه کتابخانه ای به بررسی آثار و نتایج توحید باوری در قیام امام حسین (ع) پرداخته است  
    کلیدواژگان: توحید باوری، امام حسین (ع)، تسلیم، توکل، رضا، عبادت
  • بشیر سلیمی ، اصغر کریمخانی صفحه 17
    هدف از این جستار، بررسی نقش خوارج (شورشیان) در واقعه عاشورا از نظر ناریخی، و حدیثی می باشد که طی آن شخصیت و نقش افرادی چون شمر بن ذی الجوشن، شبث بن ربعی، خاندان اشعث و. . مورد تحلیل قرار گرفته؛ روش پژوهش کتابخانه ای بوده و نگاهی به نظریه عمومی خوارج در باب تکفیر گردیده که از یافته های این پژوهش موضوع اخیر است که نقش و حضور خوارج در واقعه عاشورا و دوران امام حسین علیه السلام را از منظر فقهی و عقیدتی برای این گروه موجه می سازد. به همین منظور حضور این گروه بصورت تاثیر مستقیم وغیر مستقیم در واقعه عاشورا بررسی گردیده. اگرچه شکل گیری خوارج به دوران پیشین برمی گردد ولی به جهت اختصاصی بودن قلمروی تحقیق و اینکه در دوران امام علی بر روی نقش خوارج پژوهشهای زیادی گردیده لذا از حیطه این جستار بیرون می باشد.
    کلیدواژگان: خوارج، عاشورا، امام حسین، جنگ صفین، حکمیت
  • مهدی نورمحمدی ، صدیقه اقرار صفحه 39
    یکی از مهم ترین مسایل قابل پژوهش در قیام امام حسین (ع) ، مساله خروج ایشان از مدینه است. برای شناخت عمیق و همه جانبه این پدیده همچون هر پدیده تاریخی دیگر، نیاز به یک مطالعه فراگیر بسترشناسانه از اوضاع سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و… است. این مقاله پاسخ به این پرسش اصلی است که تاثیر اوضاع فرهنگی مدینه بر خروج امام حسین (ع) از این شهر چگونه بوده است؟ فرضیه نویسنده آن است که امام حسین (ع) ، مجبور به خروج از مدینه بوده و عوامل چندی از جمله وضعیت فرهنگی مدینه، در این مهم موثر بوده اند. پژوهش پیش رو تلاش کرده تا با مطالعه متون تاریخی و غیرتاریخی و با روش توصیفی تحلیلی نشان دهد که در بخش فرهنگی، حوزه علمی مدینه و مکتب خلفا، رواج اسرائیلیات، سیاست های فرهنگی امویان از جمله تخریب، مبارزه و تبلیغات منفی علیه اهل بیت (ع) ، گرایش اعتقادی کم رنگ اهل مدینه به ائمه (ع) و اوضاع نامناسب دینداری در این شهر، از شاخصه های مهم اوضاع فرهنگی مدینه در عصر امام حسین (ع) بوده که ایشان را به این نتیجه رسانده که برای عدم بیعت با یزید مجبور به خروج از مدینه است.
    کلیدواژگان: امام حسین (ع)، امویان، مدینه، اوضاع فرهنگی مدینه، اهل بیت (ع)
  • میثم خلیلی، جواد فرامرزی ، رسول صالح پور صفحه 65
    نمایش نامه تعزیه از ماندگارترین مراسم های مذهبی ایران است که در آن ضمن سرودن اشعاری، به مدح و سوگواری اهل بیت (ع) پرداخته می شود. از جمله شخصیت های برجسته حاضر در کربلا که جان خویش را در راه حمایت از امام حسین (ع) فدا کرد، حضرت ابوالفضل (ع) است. از تعزیه های مشهور و ماندگار، تعزیه منتسب به حضرت ابوالفضل العباس (ع) است. . با توجه به محبوبیت تعزیه و نقش پررنگ آن در اعتقادات مذهبی شیعیان ایران، پرداختن به ابعاد مختلف این نمایش مذهبی از جمله جلوه های ایستادگی، پایداری، فرمانبرداری و مقاومت موضوعی ضروری و الگوسازی برای آیندگان است. این پژوهش با اتخاذ روش توصیفی- تحلیلی جلوه های ادب مقاومت و پایداری را در تعزیه حضرت ابوالفضل (ع) مورد بررسی و تحلیل قرار می دهد.
    کلیدواژگان: ادب پایداری، تعزیه، حضرت ابوالفضل (ع)
  • سیدضیاءالدین علیانسب ، رویا رحیمی قاضی صفحه 85
    حضرت رقیه (سلام الله علی ها) فرزند امام حسین (علیه السلام) امام سوم شیعیان است. این اثر در پی سرگذشت این دختر خردسال در منابع تاریخی است و هدف از آن رسیدن به نتیجه ای روشن در مورد زندگی و ذکر نام حضرت در منابع تاریخی می باشد. سرگذشت حضرت رقیه در منابع تاریخی چگونه آمده و به دنبال آن در مورد نام، نام مادر، تاریخ ولادت و وفات حضرت، سن و محل دفن ایشان تحقیق شده، است. این تحقیق به دنبال کشف سرگذشتی روشن در مورد ایشان می باشد. نگارنده در این تحقیق که با شیوه کتابخانه ای به این نتیجه رسیده که نام ایشان فاطمه، مادرش ام اسحاق دختر طلحه بن عبدالله تیمیه بوده و در سال پنجاه و هفت هجری در مدینه دیده به جهان گشود. بعد از عاشورا در جمع اسیران حضور داشته و در چهار سالگی در صفر سال شصت و یک هجری چند روز بعد از دیدن سر مبارک پدرش، در خانه یزید وفات کرده و همان جا به خاک سپرده شده است. ذکر نام رقیه در منابع تاریخی به قرن دوم بر می گردد که از منابع آن می توان به کتاب مقتل الرقیه به نقل از کتاب منتخب التواریخ اشاره کرد.
    کلیدواژگان: رقیه، امام حسین (علیه السلام)، عاشورا، فاطمه، بنت الحسین
  • علی حاجی خانی، سید محمد باقر عبادی، مرضیه رحمانی فیروزجایی ، لیلا مرادی صفحه 97
    عرفان و آموزه های عرفانی یکی از راه های تکامل انسان و معرفت خداوند و رسیدن به ساحت ملکوتی اوست. از آنجا که کسب آموزه های عرفانی باید از راه صحیح به دست آید تا بتوان درستی و خلوص آن اعتماد پیدا کرد، برای شناخت وسایل و مراحل این سیر و سلوک عرفانی ضروری است به کتاب و سنت و صاحبان معرفت الهی یعنی معصومان (ع) مراجعه شود. امام حسین (ع) در دعای عرفه، مراحل سیر و سلوک إلی الله را به خوبی در قالب دعا بیان فرموده اند که می توان با تحلیل آن به آموزه هایی هدایت بخش دست یافت. این جستار درصدد بوده است تا با روش توصیفی – تحلیلی و بهره گیری از منابع مختلف لغوی و تفسیری و شروح مربوط به ادعیه، مهمترین آموزه های عرفانی دعای عرفه را استخراج و تبیین نماید و به این نتیجه دست یافته است که در دعای عرفه به آموزه های عرفانی عملی خاصی مانند توبه، فقر، رضا، ایمان، یقین، توکل، اخلاص و معرفت و توحید را می توان دست یافت که هر کدام باید در مرحله ای خاص طی شود تا به مرحله بعدی رسید. یعنی میان این آموزه ها ترتیب و تقدم و تاخر وجود دارد.
    کلیدواژگان: موزه های عرفانی، دعای عرفه، امام حسین (ع)، سیر و سلوک، عرفان عملی
  • محمدحسین مردانی نوکنده صفحه 135
  • محمدرضا فخر روحانی صفحه 139
|
  • Dr. Muhammad Ranjbar Husayni , Saideh Khalili Firuzkuhi Page 7

    Belief in the unicity of Allah counts as the fundamental reason in the movement of Imam al-Husayn, hence it has a heavy Divine coloring. This Divine-oriented conviction is well reflected in all the sermons, letters, and modes of behavior of Imam al-Husayn's movement.
    Keywords: Belief in the Divine unicity, Imam al-Husayn, submission, reliance on Allah, satisfaction, worshipping.
  • Dr. Bashir Salimi, Asghar Karimkhani, Dr. Hamid, Reza Safakish Page 17


    The present study focuses on the role of the rebels (ie, khawaarij) from a historical-cum-hadith perspective. In it, the lives of such people as Shimr and Shabath b. Rib'i, and many others are scrutinized based on library research. A key factor in such an event is the far and wide effect of excommunication, based on which they proved short of appreciating the sublime role of Imam al-Husayn.
    Keywords: Khawaarij, rebels, Ashura, Imam al-Husayn, the Battle of Siffin, arbitration.
  • Dr. Mahdi Nour, Muhammadi, Sidiqeh Eqrar Page 39
    One of the key factors in the movement of Imam al-Husayn was the culturally corrupt atmosphere of Medina at that time. Research shows that the teachings of the rulers who preceded Imam Ali, the spread of fabricated Israelite traditions, and the Umayyads' propaganda against the Ahl al-Bayt, and the unfavorable religious situation of Medina forced Imam al-Husayn to leave Medina so as not to take an oath of allegiance in favor of Yazid.
    Keywords: Imam al-Husayn, the Umayyads, Medina, the Ahl al-Bayt
  • Meytham Khalili, Jawad Faramarzi, Rasul Salehoour Page 65
    Taziyeh is an effectual religious drama that contains elegy, eulogy, and lamentation in favor of the Ahl al-Bayt. Since al-Abbas b. Ali sacrificed his life in defending Imam al-Husayn, his taziyeh that dramatizes his character is very popular in Iran. It symbolizes steadfastness, staunch belief, and fidelity.
    Keywords: Steadfastness, taziyeh, al-Abbas b. Ali.
  • Dr. Sayyid Ziya al, Din Olyaanasab, Roya Rahimi Qazi Page 85
    The present paper deals with the case of Hz. Ruqayyah, a little daughter of Imam al-Husayn, in historical sources. Her name was Fatimah, and her mother was Um Is'haaq, daughter of Talhah b. Abd Allah. Born in Medina in 57 AH/ 676 CE, she was one of the Ashura captives who were taken to Damascus. She breathed her last there owing to intense grief at the sight of her father's severed head laid before him in the month Safar 61 AH/ 680 CE. Her honorific title Ruqayyah was first mentioned in certain history books (eg, in Maqtal al-Ruqayyah as part of Muntakhab al-tawaarikh) that were written in the 2nd/8th century. 
    Keywords: Ruqayyah, Imam al-Husayn, Ashura, Fatimah bt. al-Husayn
  • Dr. Ali Hajikhani, Sayyid Muhammad, Baqir Ebadi, Marziyeh Rahmani Firuzjayi, Leyla Moradi Page 97

    Mysticism seeks to get closer to God. Since its teachings must be obtained in a proper way to pave the ground to reach God, it is essential to give rapt attention to the Arafah Supplicatiin of Imam al-Husayn. The present paper focuses on excerpts from this supplication such that the required mystical steps must be followed in a certain, effectual manner.        
    Keywords: Mystical teachings, the Arafah Supplication, Imam al-Husayn, mystical education, practical mysticism