فهرست مطالب

پژوهش نامه معارف حسینی - سال سوم شماره 12 (زمستان 1397)

پژوهش نامه معارف حسینی
سال سوم شماره 12 (زمستان 1397)

  • تاریخ انتشار: 1397/11/10
  • تعداد عناوین: 8
|
  • محمد رنجبر حسینی ، عصمت عدل پیوست صفحه 7
    آموزه امامت یکی از آموزه های اصیل شیعه امامیه می باشد. از شاخص ترین مولفه های این آموزه این است که امامت منصبی از سوی خداوند و شخص امام هم دارای مقامات و ویژگی های خاصی می باشد. امامان معصوم (ع) به تبیین این آموزه امامت و ویژگی های آن پرداخته اند. امام حسین (ع) در دوران پس از امامت حضرت علی (ع) و برادرشان امام حسن (ع) به امامت رسیدند. در آن دوره ویژه که بنی امیه ادعای امیر و ولی بودن بر مسلمانان را داشتند و همه را بر بیعت با خویش فرا می خواندند ، امام حسین (ع) به تبیین آموزه امامت و ویژگی های امام و حاکم واقعی جامعه اسلامی پرداختند تا راه را بر فریب فکری و عقیدتی مردم آن زمان ببندند. نوشتار پیش رو با روش توصیفی و شیوه کتابخانه ای و اسنادی به تبیین آموزه امامت از منظر احادیث امام حسین (ع) پرداخته است تا امام شناسی از زبان امام معصوم (ع) صورت پذیرد.
    کلیدواژگان: امام حسین (ع) آموزه امامت، منصوص بودن امامت، شرایط امام
  • سمیرا قلی یی ، مرضیه محسن نژاد صفحه 25
    بسیاری از آیات قرآن کریم، علاوه بر تفسیر ظاهری، دارای معنای باطنی نیز می باشند. برخی از این تفسیرهای باطنی برخاسته از روایات تفسیری معصومین (ع) و صحابه است. آیه 107 سوره صافات: «و فدیناه بذبح عظیم» نیز از جمله این آیات است. پرسش پژوهش حاضر این است که مقصود از تفسیر باطنی آیه 107 سوره صافات چیست؟ این پژوهش در صدد است با اتخاذ روش توصیفی- تحلیلی، با نگاهی بر تفسیر ظاهری آیه، به تفصیل پیرامون تفسیر باطنی آن بپردازد. دستاودهای پژوهش حاکی از این مطلب است که تفسیر باطنی آیه 107 سوره صافات بر امام حسین (ع) ناظر است. حضرت ذبح عظیمی است که از نسل حضرت ابراهیم (ع) متولد می شود. این تفسیر باطنی برخاسته از روایتی تفسیری نقل شده از امام رضا (ع) است که با سند صحیح در برخی کتاب های معتبر و متقدم شیعه نقل گردیده است و معیارهای یک تفسیر باطنی ضابطه مند را دارد.
    کلیدواژگان: آیه 107 سوره صافات، امام حسین (ع)، تفسیر باطنی، ذبح عظیم
  • سید ضیاء الدین علیانسب ، سکینه علی محمدی ینگجه صفحه 41
    نوشتار حاضر یکی از صحابیان شرکت کننده در لشکر امام حسین (علیه السلام) را مورد بررسی قرار داده است. انس بن حارث کاهلی در روز عاشورا حضور داشت و به این ندای امام حسین پاسخ داده است؛ از پیامبر در حالی که امام حسین (علیه السلام) در دامن رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلم) نشسته بود، شنیده بود: «این فرزندم در سرزمین عراق به شهادت خواهد رسید، آگاه باشید هر که او را دید باید او را یاری کند» وی که در کوفه زندگی می کرد، به گفته برخی در مکه، و به گفته برخی دیگر شبانه در کربلا به امام (علیه السلام) پیوست؛ امام حسین (علیه السلام) به وی نوید هدایت و امنیت داد او را با خود همراه ساخت و در رکاب امام حسین (علیه السلام) کشته شد؛ پس از کارزاری سخت و کشتن چهارده یا هجده تن از سپاهیان دشمن به درجه رفیع شهادت نایل آمد؛ و مقبره وی در بارگاه دسته جمعی شهدا پایین پای امام حسین (علیه السلام) واقع است.
    کلیدواژگان: صحابه، انس بن حارث، شهدای کربلا، شهدای غیر هاشمی، عاشورا
  • دکتراکبر ساجدی، میرمحسن عرفانی راد، جواد نعمتی صفحه 53
    ادبیات مرثیه یکی از مهم ترین منابع تحقیق و پژوهش در معارف حسینی است. زبان هنر در هر قالبی که درآید، ماندگاری و اثربخشی آن را مضاعف می کند. زبان شعر به خاطر ویژگی های احساسی، حماسی و ادبی سهم بیشتری را در بیان ابعاد حماسه حسینی داشته است. در بین شعرای معاصر، شهریار نیز خود را از این جرگه خارج ندانسته و با آفرینش چند قطعه مرثیه ادبی، ارادت خود را به سرور و سالار شهیدان نشان داده است. نوشتار حاضر ضمن معرفی کوتاهی از این شاعر بلندآوازه تبریزی، یکی از مرثیه های معروف او را موضوع تحقیق خود قرار داده و سعی نموده است که مبانی تاریخی این مرثیه را واکاود. شهریار در مرثیه مزبور سیر تاریخی حضرت را از مدینه و مکه تا کربلا به زیبایی تمام به تصویر کشیده و تسلط خود را بر مبانی تاریخی و اعتقادی اصیل شیعه نشان داده است.
    کلیدواژگان: ادبیات مرثیه، شهریار، سیر امام حسین از مدینه و مکه تا کربلا
  • فاطمه سادات علوی علی آبادی صفحه 77
    زیارت عاشورا جزء زیارات مشهور و مجرب است که علمای بزرگ شیعه در قرون متمادی بر آن تاکید نموده اند. یکی از مهمترین بخش های زیارت عاشورا، لعن بر دشمنان اهل بیت= است که موجب خرده گیری و طرح شبهه معاندان و منافقان گردیده است. آنان مدعی هستند متن زیارت عاشورا که مشتمل بر لعن های متعدد و بخصوص لعن خلفا می باشد با قرآن کریم و سیره پیامبر= و اهل بیت= منافات دارد. در این پژوهش که از نوع تاریخی است در مرحله گردآوری، به روش کتابخانه ای و در مرحله تبیین به شیوه توصیفی- تحلیلی، جایگاه «لعن» و «سب» در قرآن و سیره پیامبر] و اهل بیت= مورد بررسی و مداقه قرار گرفته است. یافته های پژوهش نشان می دهد که اولا در هیچ فرازی از زیارت عاشورا، نامی از خلفا برده نشده است؛ ثانیا آنچه در قرآن کریم و سیره معصومین= نهی شده، سب است و هیچ موردی وجود ندارد که از لعن شیطان، کفار، اهل کتاب، منافقین و برخی مسلمانان (و حتی برخی صحابه) که مرتکب کارهای خلاف شرع شده اند، نهی شده باشد.
    کلیدواژگان: زیارت عاشورا، وحدت، لعن، سب، شبهه
  • سید مهدی نوری کیذقانی صفحه 99
    میان ایران و سرزمین لبنان پیوندها و اشتراکات فرهنگی و مذهبی عمیقی وجود دارد که سرچشمه اصلی آن شیعه بودن بخشی از ساکنان دو منطقه و ریشه دار بودن اندیشه های شیعی در آن ها است. یکی از موضوعاتی که می توان در ادبیات دو منطقه به صورت تطبیقی بررسی نمود عاشورا و مضامین عاشورایی است در دوره معاصر جنگ های جنوب لبنان و مقاومت حزب الله در آن و نیز انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی در ایران باعث شد که در ادبیات مقاومت هر دو منطقه توجه و گرایش خاصی به ادبیات عاشورایی شکل گیرد. در این مقاله با روش تحلیل محتوا و تطبیق داده ها به بررسی تطبیقی سیمای دو قهرمان عاشورا یعنی حضرت عباس (ع) و حضرت زینب (س) در شعر معاصر دو منطقه پرداخته شده است. در ارزیابی کلی می توان گفت شاعران هر دو منطقه قسمتی از سروده های عاشورایی خود را به توصیف این دو شخصیت بزرگوار اختصاص داده اند اما در مجموع شاعران معاصر ایران به لحاظ کمی بیشتر به این دو شخصیت عظیم پرداخته اند و سروده های آنها از شور، احساس و عاطفه بیشتری برخوردار است.
    کلیدواژگان: شعر معاصر، ایران، لبنان، حضرت زینب و عباس (ع)، بررسی تطبیقی
  • محمدحسین مردانی نوکنده صفحه 119
  • محمدرضا فخر روحانی صفحه 123
|
  • Dr. Muhammad Ranjbar Hoseyni , Esmat Adlpeyvast Page 7
     Imamate is a cardinal principle in Shiite Islam. As such, it is a post or status conferred by Allah on a personality already qualified for such a high responsibility. As all Shiite Infallible Imams proved the principle of imamate according to the socio-historical contexts of their time, Imam al-Husayn defined the right qualifications of the Infallible Imam to keep people away from being fooled and going astray. 
    Keywords: Imam al-Husayn, imamate, the asserted status of the imam, the conditions of the imam
  • samira Qulyiyi, Marziyeh Mohsen Nezhad Page 25
    Many Quranic verses have both apparent and metaphorical meanings. Some of such metaphorical meanings come from the exegeses produced by the Infallible Imams. From this perspective, what can be the deep meaning of the Quranic verse "And We have prepared a grat sacrifice for him"? Research into Quranic i terpretations prove that it refers to Imam al-Husayn in that he was the greatest sacrifice of Abraham's progeny. This outlook is asserted in an exegesis of the verse as highlighted by the 8th Infallible Imam Ali al-Reza, as quoted verbatim in early snd authoritative Shiite sources.
    Keywords: Sura al-Saffat, Imam al-Husayn, mystical interpretation, the great sacrifice
  • Dr. Sayyid Ziaoddin Olyanasab , Sakineh Alimohammadi Page 41
    Anas b. Harith al-Kahili was a companion of the Prophet Muhammad; much later he joined the camp of Imam al-Husayn. As a companion of the Prophet Muhammad, he used to hear from the Prophet that Imam al-Husayn would be martyred in Iraq and everybody had to help him. Based on this Prophetic assertion, he joined Imam al-Husayn and remained loyal to him snd was finally martyred. He fought the enemy forces, killed 14 or 16 of them, and finally attained eternal felicity, martyrdom. His body was buried in the collective grave of the Ashura martyrs, just near the feet of Imam al-Husayn in Karbala. 
    Keywords: companion, Anas b. Harith, Karbala martyrs, non-Hashimid martyrs, Ashura
  • Dr. Akbar Sajedi, Mir Mohsen Erfani Rad, Jawad Nemati Page 53
    Marthiya/ marsiya mskes an important daya for research into Husayni literature. As artistic expression makes the content more endurable, the poetic language of marthiya contributes to the eternal life of Husayni literature. The Iranian poet Shahriyar composed some poems to mark his devotion to Imam al-Husayn. In it, Shariyar renders a poetical rendition of the life and times of Imam al-Husayn from his leaving Medina to Mecca, and then to Karbala. In this way, he showed to be aware of thevhistorical-cum-doctrinal aspects of that phase of Shiite history. 
    Keywords: Marthiya literature, Shahriyar, Imam al-Husayn, Medina, Mecca, Karbala
  • Dr. Fatemeh Sadat Alavi Aliabadi Page 77
    The Ashura ziarat-text isca highly prestigious pilgrimage prayer in favor of Imam al-Husayn such that outstanding Shiite authorities have long insisted on its everyday recitation. It contains some phrasrs of cusing based on which some opponents of Shiites presume that they must be in contradiction with the Holy Quran and the Prophet Muhammad's life-style and conduct. Nowhere innthis ziarat-text is mentioned any of the first three post-Prophet rulers, and it is not abusing them, as this act is strictly forbidden in both the Holy Quran and the conduct of the Infallibles.
    Keywords: Ziarat Ashura, unity, curse, abusing, query
  • Dr. Sayyid Mahdi Nouri Keyzeqani Page 99
    Belief in the Shiite faith makes a common ground between Iran and Lebanon. It follows that Ashura literature and its related themes arevcommon to both nations. The imposed wars on Iran and Lebanon also pushed the two nations to taking lessons from Ashura. Among the topics saliant in these literatures are the cases of Zaynab and Al-Abbas b. Ali. It is shown that Iranian poems are more sentimental and graphic than those produced in Lebanon. 
    Keywords: Iran, Lebanon, Zaynab, Abbas, comparative studies