فهرست مطالب

پژوهش نامه معارف حسینی - سال دوم شماره 7 (پاییز 1396)

پژوهش نامه معارف حسینی
سال دوم شماره 7 (پاییز 1396)

  • بهای روی جلد: 100,000ريال
  • تاریخ انتشار: 1396/06/05
  • تعداد عناوین: 8
|
  • دکترمحمد رنجبرحسینی، نجمه صنعتیان صفحه 7
    یکی از زیارتنامه های معتبر در زیارت امام حسین(ع)، زیارتنامه اربعین آن حضرت است که در روز اربعین خواندن آن بسیار سفارش شده تا جایی که طبق روایت امام حسن عسکری(ع) یکی از علامت های مومن، زیارت امام حسین(ع) در روز اربعین شمرده شده است. این زیارتنامه گنجینه ای ناب در باب شناخت آموزه امامت ولایت است. در این نوشتار برآنیم تا با تحلیل فرازهایی از این زیارتنامه، این آموزه شیعی - یعنی اعتقاد به امام به عنوان حجت خداوند بر خلقش - و اوصاف ویژگی های او را بازشناسیم.
    کلیدواژگان: زیارتنامه اربعین، حجت الهی، وصی، ولی، شرافت نسبی، عصمت
  • سینا میرشاهی صفحه 25
    واقعه کربلا از ناگوارترین وقایع جهان اسلام است اما نقطه عطفی در تاریخ تشیع به شمار می آید و در تکوین تشیع بیشترین سهم را ایفا کرده است. رسالت این نهضت در پیام رسانی و آگاهی بخشی به امت اسلامی و همچنین ذکر مصائب امام حسین (ع) و یاران ایشان منجر به نوعی از تاریخ نگاری به نام مقتل نگاری شد. مقتل نگاری به طور خاص به تاریخ نگاری عاشورا اطلاق می شود.
    مقتل ها عموما به توصیف ظلم و ستم و شهادت یکی از امامان معصوم(علیهم السلام) می پردازند اما این اصطلاح به دلیل عمق فاجعه عاشورا به واقعه کربلا و شهادت امام حسین(ع) و فرزندان و یاران ایشان منحصر شد. مقتل نگاران شیعه، نوشتن درباره ائمه(ع) را نوعی وظیفه دینی تلقی می کردند و مقتل های که با احساسات و عواطف تاریخنگاران عاشورا عجین شد بر روحیه شیعیان تاثیر گذاشت و موجب توجه به آرمان های شیعی و پشتیبانی از اهل بیت(علیهم السلام) شد.
    واکاوی منابع و همچنین معرفی معروف ترین تاریخ نگاران عاشورا در دو قرن نخستین اسلامی از اهداف این پژوهش است. روش تحقیق در این پژوهش به شیوه توصیفی-تحلیلی و متکی به منابع دست اول است.
    کلیدواژگان: قرن اول، قرن دوم، تاریخ نگاری عاشورا، منابع
  • حسن فضل، اردشیر اسد بیگی، محمود دامغانی صفحه 45
    موضوع مقاله حاضر تبیین منازل مسیر کاروان امام حسین(ع) در کتاب الارشاد فی معرفه حجج الله علی العباد دانشمند بزرگ شیعه، محمدبن محمدبن نعمان ملقب به شیخ مفید (ف. 413 ق) است و هدف نویسنده بر آن بوده که با پژوهش در متون کهن تاریخی و جغرافیایی سده های پیشین و سود جستن از منابع جدید، سیمایی از جغرافیای تاریخی این مناطق ارائه دهد. چراکه تاکنون پژوهشگران و نویسندگان، تنها به بیان توضیحی کوتاه و مختصر دربارهٔ این جایگاه ها، و آن هم در پانوشت کتاب ها، بسنده کرده اند. این پژوهش از منظری دیگر به رخداد مهم سال 61 هجری یعنی قیام و شهادت امام حسین(ع) و یاران می نگرد و می تواند در بازشناسی وقایع عاشورا در مسیر کاروان حسینی به پژوهش گران یاری نماید.
    گرچه تعدادی از این منازل همچون گذشته، شهر یا روستایی با اهمیت و پر رونق محسوب می شوند اما برخی از آن ها با گذر زمان، از نقشه جغرافیایی حذف شده اند.
    کلیدواژگان: کتاب ارشاد، شیخ مفید (ره)، امام حسین (ع)، اعلام جغرافیایی
  • محمد اسماعیل عبدالهی، محمد کرمی نیا صفحه 69
    پیامبر اکرم(ص) طبق حدیث شریف ثقلین دو چیز گران بها را میان مردم به ودیعه گذاشتند. یکی قرآن و دیگری اهل بیت عصمت و طهارت(علیهم السلام). امام حسین(ع) بهعنوان یکی از اهل بیت و پنجمین آل عبا(ع)، به جهت ویژگی های خاصی که میان دیگر معصومان(علیهم السلام) دارند، مورد توجه ویژه رسول اکرم(ص) و ائمه(علیهم السلام) بوده اند؛ و چون برابر روایات، آیاتی در قرآن از جانب خداوند درشان و منزلت سیدالشهدا(ع) نازل شدهاست، آن حضرت و روایات مربوط به ایشان مورد توجه مفسرین اهل تسنن قرار گرفتهاند. در پژوهش حاضر میکوشیم به این پرسش پاسخ دهیم که آرا و دیدگاه های مفسران اهل تسنن درباره جایگاه امام حسین(ع) در قرآن چیست؟ آیات فراوانی درشان امام حسین(ع) فرود آمده، که مفسرین اهل سنت بعضی را درباره حضرت تفسیر کرده اند، و بعضی دیگر را تاویل و تطبیق نموده اند. در این نوشتار جایگاه آن حضرت در منابع تفسیری اهل سنت بررسی شده است؛ و ثابت شده که همانطور که امام حسین (ع) در منابع روایی و تاریخ اسلام جایگاهی ویژه دارد، در روایات تفسیری اهل سنت نیز دارای جایگاهی والا و درخور توجه است که نمیتوان ساده از کنار آن گذشت.
    کلیدواژگان: اهل سنت، امام حسین (ع)، تفاسیر، قرآن
  • بابک هادیان حیدری صفحه 85
    درباره اهداف و انگیزه های امام حسین(ع) تحلیلگران، تفسیر و تحلیل های مختلفی را ارائه داده اند، اما برخی از این تحلیل ها که عمدتا از سوی مستشرقانی مانند لامنس و ناآگاهان از حقیقت و جوهره دین اسلام ارائه شده است، کاملا از واقعیت دور است و با مبانی اعتقادی و شخصیت والای امام حسین(ع) در تعارض است. چراکه آنان، اهداف امام حسین(ع) را مادی و آن هم در جهت کسب خلافت بیان کرده اند. اما این در حالی است که اهداف ایشان تنها به جهت کسب رضایت خداوند متعال بود. به همین دلیل در این مقاله به روش توصیفی-تحلیلی با تاکید بر مبانی اعتقادی و کلام امام حسین(ع) میکوشیم اهداف و انگیزه های قیام عاشورای امام حسین(ع) را بررسی کنیم. نتایج پژوهش حاکی از آن است که تمامی اهداف قیام امام حسین(ع) از احیای دین و سنت، اصلاح امت (احیای امربه معروف و نهی از منکر)، نامه کوفیان و تنها برای خلافت و حکومت بر مردم نبود بلکه هدف ایشان تنها جلب رضایت خدا بود. به همین دلیل حکومت ظالم را نپذیرفتند و قیام کردند؛ زیرا می دانستند قیام ایشان آغازگر نهضتی بزرگ تر می شود.
    کلیدواژگان: امام حسین(ع)، قیام عاشورا، احیای دین و سنت، اصلاح امت، نامه کوفیان
  • ناصر قاسمی، حمید رهی صفحه 109
    از عوامل اصلی پیدایش واقعه عظیم و دردناک کربلا که طبیعتا در شعر عاشوراییسرایان دیده می شود، مساله کوفه ویژگی های مردم این شهر است. اگرچه این موضوع، قبل از واقعه عاشورا نیز مورد توجه بوده است، اما در شهادت امام حسین(ع) و اصحاب ایشان جلوه نمایان تری دارد. از مهم ترین دوره های ادبی جامعه عرب، که در آن به واقعه کربلا توجه ویژه ای شده، عصر عباسی است. نزد فارسی زبانان نیز، از مهم ترین دوره هایی که شاعران به این جریان پرداخته اند، دوره بازگشت ادبی است.
    پژوهش حاضر، با استفاده از مکتب آمریکایی با هدف بررسی وجوه تشابه و تفاوت زاویه نگاه شعر فارسی دوره بازگشت و شعر عربی عصر عباسی و بررسی مضامین مشترک در باب نقش کوفیان در شکل گیری واقعه کربلا از منظر شعر شاعران این دو دوره، صورت گرفته است.
    شاعران دو دوره، دنیاطلبی، بی وفایی، کینه توزی، فریبکاری و نفاق کوفیان را از عوامل اصلی شکل گیری واقعه کربلا دانسته اند. نکته دیگر اینکه شاعران عرب، عموما با زبان تند و صریح درباره کوفیان سخن گفته اند درحالی که فارسی زبانان دوره بازگشت، بیشتر از زبان تعریض و کنایه بهره برده اند. از دیگر تفاوت ها اینکه دقت نظر شاعران عرب، در استفاده از کلمات و تعابیر به کاررفته در شعر، بیش از فارسی زبانان بوده است.
    کلیدواژگان: واقعه کربلا، کوفیان، دوره بازگشت ادبی، عصر عباسی، ادبیات تطبیقی
  • محمد اسفندیاری صفحه 143
|
  • Muhammad Ranjbar Husayni, Najmeh Sanatiyan Page 7
    The Arbaeen ziarat-text is an authoritative yext such that one of the markers of a true Muslim believer is reading it on the day of Arbaeen. It is a pack of noble teachings in the field of Shiite imamate thought.The present paper seeks to unfold some of the teachings available in this ziarat-text.
    Keywords: Arbaeen ziarat-text, Divine proof, legatee, relational nobility, infallibility
  • Sina Mirshahi Page 25
    Despite its bitterness, the Ashura episode has been a significant event in the Shiite history, hence it has proved of immense value and contribution to the development of the Shiite denomination. The mission of conveying the message and narrative of this event to the Muslim ummah has since led to the emergence of another kind of historiography that is generally called 'martyrdom account' (Arabic: maqtal). Therefore, writing maqtal generally conveys a sense of being related to the Ashura event
    Granted that maqtals describe the tyranny that a cruel ruler committed against the Infallibles, this kind of writing generically pertains to Imam al-Husayn and his companions, all because of the tragic influence of the Ashura massacre. In the same way, the maqtal-authors have usually viewed it as a religious duty to develop such accounts, especially those which bring about the sharpest and most profound emotive influence on the audience. This tragic-cum-cathartic effect in turn led to much more popular support in favor of the Ahl al-Bayt. The present paper deals with the maqtals produced in the first two centuries of the Islamic history.
    Keywords: The first century, the second century, Ashura-oriented hidtorigraphy, sources
  • Hasan Fazl, Ardashir Asad Beigi, Mahmood Mahdavi Damghani Page 45
    The present paper seeks to determine the precise locations of the places mentioned in the events and episodes associated with Imam al-Husayn's movement, as indicated in the late Sheikh al-Mufid's Kitab al-Irshad. A prime reason for writing the present paper is simply that some places have received only marginal notes, hence inadequate attention. It is hoped that it would also contribute substantial geographical information to Ashura research literature. Noteworthy is that some places that are mentioned in ancient sources are no longer available, hence absent from modern maps.
    Keywords: Kitab al-Irshad, Sheikh al-Mufid, Imam al-Husayn, georaphical proper names
  • Muhammad-Ismail Abdollahi, Muhammad Karaminiya Page 69
    The Prophet Muhammad left two precious entities, i.e., the Holy Quran and the Ahl al-Bayt, amongst people. As a member of the Ahl al-Bayt, Imam al-Husayn has been of special significance to the Prophet Muhammad. Since certain Quranic verses were revealed in favor of and in relation to Imam al-Husayn, Sunni exegetes of the Holy Quran paid attention to him. In this way, such exegetes rendered their interpretations of such verses. The result is that the sublime personality of Imam al-Husayn has received the same high status in Sunni exegetes of the Holy Quran.
    Keywords: Sunnis, Imam al-Husayn, exegeses, the Holy Quran
  • Babak Hadiyan Heydari Page 85
    The movement of Imam al-Husayn has since inspired many researchers reflect on his aims and motifs. Typical Western researchers, e.g., the Belgian Henri Lammens, ascribe a merely power-seeking aim to this movement. Despite such shallow analysis, the words and deeds of Imam al-Husayn prove that his movent and speeches were all for the sake of Allah. Moreover, he intended to direct people to the right path. As such, he never succumbed to the whims and wills of the then tyrant ruler. He knew well that his movement was going to make the beginning of a yet greater movement in history.
    Keywords: Imam al-Ashura, the Ashura movement, revival of the Islamic religion, the Prophetic sunna, reform of the Muslim community, the Kufan's letters
  • Naser Qasemi, Hamid Rahi Page 109
    The general characteristics of the Kufans have long been regarded as a factor in the formation of the Karbala episode. Despite this disloyalty had been highlighted in the pre-Ashura periods, its more prominent manifestation was certainly in the Karbala episode. As for the Arabic literature, the Karbala episode received the highest attention in the Abbasid Arabic literature. For Persian literature, it marked a restoration period, too.
    Based on an American literary school, the present paper compares and contrasts common features in Arabic and Persian Ashura literature, as it deals with the role of the Kufans.
    The analysis shows that such moral characteristics as excessive attention to this worldly life, animosity, duplicity, and hypocrisy make the main features of the Kufan's behavior. Arab poets seem more outspoken, while Persian poets make allusions, rather than making explicit references. Arab poets seem more exact in their diction.
    Keywords: The Karbala episode, the Kufans, the literary restoration period, the Abbasid era, comparative literature