فهرست مطالب

نشریه اقتصاد توسعه و برنامه ریزی
سال یکم شماره 1 (بهار و تابستان 1391)

  • تاریخ انتشار: 1391/03/25
  • تعداد عناوین: 8
|
  • خوشبختی و بهره وری نیروی کار در ایران: رویکرد اقتصاد سنجی و سیستم دینامیکی
    نعمت فلیحی پیربستی، شیرین رهبری نژاد صفحات 1-25
    موضوع اقتصاد خوشبختی همانند اقتصاد سرمایه انسانی و اقتصاد محیط زیست از اهمیت زیادی برخوردار است. اقتصاد خوشبختی هم از نظر خرد و هم از نظر کلان حائز اهمیت است و در اقتصاد کلان روی موضوعات رشد اقتصادی و بهره وری موثر است. اهداف این تحقیق بررسی ادبیات اقتصاد خوشبختی و بررسی عوامل موثر بر شاخص اقتصاد خوشبختی است. در این تحقیق خوشبختی به خوشبختی کالایی و خوشبختی ذهنی تقسیم شده است که خوشبختی کالایی با استفاده از مطالعه کتابخانه ای، روش اقتصاد سنجی، سیستم دینامیکی در سطح ایران و خوشبختی ذهنی با استفاده از پرسشنامه در تهران مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.
    همچنین تاثیر خوشبختی روی رشد اقتصادی مورد بررسی قرار گرفت. علاوه بر خوشبختی از متغیرهای دیگری مانند سرمایه انسانی و سرمایه فیزیکی سرانه استفاده شد. یک الگوی سیستم دینامیکی برای اولین بار در ایران توسط نویسنده برای تجزیه و تحلیل مکانیسم خوشبختی طراحی شده است. در این سیستم از متغیرهایی مثل آلودگی، هزینه های خانوار، هزینه سلامت، هزینه های تحقیق و توسعه، درآمد سرانه و امید به زندگی استفاده شده است و با استفاده از سناریوهای مختلف این موضوع در تعادل عمومی مورد بررسی قرار گرفته است. این متغیرها در بازه زمانی سال های 1376 تا 1385 در ایران مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج این تحقیق نشان می دهد که افزایش احساس خوشبختی در افراد باعث افزایش بهره وری نیروی کار می شود. سناریوهای مورد بررسی نیز نشان داد که کاهش هزینه های خانوار باعث کاهش احساس خوشبختی می شود و آلودگی باعث افزایش میزان خوشبختی می شود. نتایج پرسشنامه که در تهران مورد بررسی قرار گرفت نیز نشان داد که اختلاف معنی داری بین خوشبختی زنان و مردان وجود ندارد احساس سلامتی، رضایت شغلی، سلامت مذهبی و معنوی، امید به آینده، امنیت شغلی، سپری کردن اوقات فراغت با خانواده و هزینه های زندگی تاثیر مثبت بر خوشبختی افراد دارد. همچنین داشتن روابط بانکی و استفاده از تسهیلات بانکی و تحصیلات تاثیر منفی بر خوشبختی دارد.
    کلیدواژگان: خوشبختی کالایی، خوشبختی ذهنی، تئوری تعادل پویا، رشد اقتصادی، بهرهوری نیروی کار
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • ارزیابی عملکرد برنامه چهارم توسعه از لحاظ نیاز ارزی (واردات) با استفاده از جدول داده- ستانده
    رحمان خوش اخلاق، رحیم دلالی، نرگس ابراهیمی صفحات 27-47
    جدول داده ستانده به عنوان یکی از پیشرفته ترین تکنیک های حسابداری اقتصادی ، نحوه ی ارتباط و تعامل متقابل فعالیت های گوناگون در درون یک سیستم اقتصادی را بیان می کند . بر همین اساس مدل های داده ستانده علی رغم وجود مشکلاتی که برای تهیه و تدوین آنها وجود دارد ، از جذابیت و قابلیت های فراوانی برخوردارند .
    یکی از مهم ترین کاربرد های جدول داده ستانده پیش بینی نیاز ارزی است . از آنجائیکه در بخش تجارت خارجی اقتصاد ایران با ظهور بخش نفت ، واردات دائما گسترش پیدا کرده و ایفاگر نقش مهمی در برنامه های پنج ساله ی توسعه بوده است، لذا، مقدار ارز مورد نیاز واردات در برنامه های توسعه اقتصادی اجتماعی بسیار حائز اهمیت است .
    این مقاله می کوشد نیاز ارزی برای واردات را در طول برنامه ی چهارم توسعه، با استفاده از جدول داده ستانده ی به هنگام شده تخمین زده ، ،با مقایسه ی نتایج با مقادیرواقعی به ارزیابی عملکرد برنامه بپردازد . به هنگام سازی جدول طی دو مرحله ی تعدیل قیمتی و مقداری صورت می پذیرد. نتایج نشان می دهد به علت افزایش غیر مترقبه ی دریافتی های ارزی در سال های اولیه ی برنامه ، ارز اختصاص یافته جهت واردات بیش از نیاز ارزی پیش بینی شده در موقع تنظیم لایحه بوده است . این موضوع حکایت از آن دارد که مسئولین نظام برنامه ریزی در هنگام محاسبه ی این ارقام بیشتر تحت تاثیر بدهی های معوقه بوده اند و مثبت شدن تراز تجاری کشور را در الویت اول قرار داده اند.
    کلیدواژگان: برنامه چهارم توسعه، نیاز ارزی، جدول داده ستانده، روش راس
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • بررسی اثر سیاست پولی بر تولید ناخالص داخلی و تورم از طریق شاخص قیمت مسکن در ایران
    حسین شریفی رنانی، سارا قبادی *، فرزانه امراللهی، نغمه هنرور صفحات 49-68
    سیاست های پولی از طریق کانال های متعددی همچون کانال نرخ بهره، کانال نرخ ارز، کانال قیمت سایر دارایی ها و کانال اعتباری بر تولید و تورم اثرگذار می باشند. هدف این مقاله بررسی اثرات سیاست پولی بر تولید و تورم از طریق کانال شاخص قیمت مسکن به عنوان کانال قیمت سایر دارایی ها، در ایران طی دوره 2Q1387-Q11368 می باشد. بدین منظور با استفاده از الگوی تصحیح خطای برداری (VEC) اثرات سیاست پولی از طریق کانال فوق مورد بررسی قرار گرفت.
    بطورکلی نتایج حاکی از این است که در الگوی (1) شوک های پولی مثبت، در کوتاه مدت و میان مدت اثر اندکی بر تولید و سطح عمومی قیمت ها دارند. در میان مدت این شوک ها تولید را به مقدار زیادی افزایش و قیمت ها را کاهش می دهند ولی در بلند مدت تولید را به مقدار زیادی کاهش و قیمت ها را افزایش می دهند. شوک مثبت بدهی بانک ها به بانک مرکزی در کوتاه مدت اثر اندکی بر تولید و سطح عمومی قیمت ها دارند و در میان مدت این شوک ها تولید را به زیادی مقدار کاهش و قیمت ها را افزایش می دهند و در بلند مدت تولید را به مقدار زیادی افزایش و قیمت ها را کاهش می دهند. در الگوی (2) نیز شوک های پولی مثبت، در کوتاه مدت اثر اندکی بر تولید و سطح عمومی قیمت ها دارند و میان مدت باعث کاهش بیشتر تولید نسبت به قیمت ها می شوند و بلند مدت باعث افزایش بیشتر تولید نسبت به قیمت ها می شوند. همچنین شوک های مثبت میزان سپرده های قانونی بانک ها نزد بانک مرکزی، در کوتاه مدت اثر اندکی بر تولید و سطح عمومی قیمت ها دارند و در میان مدت این شوک ها باعث کاهش بیشتر تولید نسبت به قیمت ها می شوند و در بلند مدت تولید را به مقدار زیادی نسبت به قیمت ها افزایش می دهند.
    کلیدواژگان: کانال قیمت سایر دارایی ها، شاخص قیمت مسکن، الگوی تصحیح خطای برداری، ذخایر قانونی، بدهی بانک ها به بانک مرکزی
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • برآورد تاثیر سرمایه گذاری مستقیم خارجی بر جریانات تجاری بخش صنعت در کشورهای عضو سازمان توسعه و همکاری اقتصادی
    کریم آذربایجانی، حسین کریمی هسنیجه، شکوفه ناقلی صفحات 69-94
    یکی از مسایل عمده ای که در زمینه تجارت خارجی هر کشور مطرح می شود، موضوع آثار جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی بر صادرات و واردات می باشد. سرمایه گذاری مستقیم خارجی می تواند موجب افزایش ظرفیت های تولیدی به ویژه در مورد کالاهای صادراتی شود و در زمینه برقراری پیوند و ارتباط با اقتصاد بین الملل از طریق توسعه بازارهای صادراتی و پیشرفت در زمینه های تحقیق و توسعه به کشور میزبان کمک نماید. از این رو هدف این تحقیق، بررسی رابطه سرمایه گذاری مستقیم خارجی بر جریان های تجاری بخش صنعت برای کشورهای OECD با استفاده از مدل جاذبه و داده های ترکیبی طی سال های2007-2000 می باشد. نتایج بیانگر رابطه مستقیم و مثبت معنی دار سرمایه گذاری مستقیم خارجی با جریان های تجاری بخش صنعت در کشورهای مورد بررسی می باشد، همچنین دیگر عوامل همچون درآمد ملی و جمعیت نیز دارای اثری مثبت و معناداری بر جریان های تجاری بخش صنعت دارند. اما فاصله جغرافیایی دارای یک اثر منفی بوده است.
    کلیدواژگان: سرمایه گذاری مستقیم خارجی، جریان های تجاری، مدل جاذبه، داده های تابلویی، کشورهای OECD
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • بررسی تاثیر سرمایه انسانی بر رشد اقتصادی در ایران
    فیض الله جوزاریان* صفحات 95-114
    این مقاله به بررسی نقش سرمایه انسانی بر رشد اقتصادی پرداخته است و تاثیر سرمایه انسانی بر رشد اقتصادی ایران را در دو مقطع کوتاه مدت و بلندمدت با استفاده از الگوی خودبازگشت با وقفه های توزیعی[1] مورد مطالعه و بررسی قرار می دهد. نتایج بدست آمده نشان دهنده تاثیر مثبت و معنی دار سرمایه انسانی بر رشد اقتصادی ایران در دو مقطع کوتاه مدت و بلند مدت بوده و در ضمن تاثیرات بلندمدت بیش از کوتاه مدت می باشد، که این مطلب توجه هر چه بیشتر مسئولین به گسترش سرمایه های انسانی در بلندمدت و برنامه ریزی مناسبتر در این رابطه را ضروری می نماید.
    2- برای مطالعه بیشتر در رابطه با الگوی خودبازگشت با وقفه های توزیعی به؛ بهمنی اسکوئی و چی وینگ نگ، [Bahmani-Oskooee، M. & R. Chi Wing Ng (2002)] ، پسران، شین و اسمیت، [Pesaran، M. H.، Y. Shin، and R. J. Smith (1999).]، پسران و پسران،[Pesaran، M. H. & B. Pesaran (1997)]، مراجعه شود.
    کلیدواژگان: سرمایه انسانی، مدل های رشد درونزا، رشد اقتصادی، روش (ARDL)
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • اثرات همگرایی درآمدی و گسترش جریان های تجاری بر رشد اقتصادی ایران وعمده شرکای تجاری از جمله کشورهای OECD
    سید کمیل طیبی، سعید دایی کریم زاده، مائده رمضانی صفحات 115-126
    با توجه به مطالعات انجام شده، رشد اقتصادی بر اساس مجموعه ای از ساز و کارها اتفاق می افتد که در این مجموعه، غیر از نهاده های اولیه تولید ، عوامل دیگری نیز دخیل هستند. می توان تجارت را به عنوان موتور رشد اقتصاد و نقطه عزیمت برای آغاز فرآیند رشد و توسعه دانست. در این تحقیق، اثرات متقابل همگرایی درآمدی و گسترش جریان های تجاری برای ایران و عمده شرکای تجاری از جمله کشورهایOECD [1] طی دوره زمانی 1996- 2006مورد بررسی قرار گرفته است. همچنین اثر همگرایی درآمدی و جریانهای تجاری روی رشد اقتصادی کشورهای مذکور مورد مطالعه قرار گرفته است.
    هدف از این تحقیق بررسی اثرات متقابل جریان های تجاری دو جانبه و همگرایی درآمدی و بررسی عوامل موثر بر آن ها است. بر اساس مطالعات سدربم و تیل[2] (2003) یک معادله رگرسیونی برای ارزیابی اثرات همگرایی درآمدی و گسترش جریان های تجاری دو طرفه بر رشد اقتصادی کشورهای منتخب اختصاص داده شده است. برآورد الگو برای ایران و عمده شرکای تجاری از جمله کشورهایOECDطی دوره زمانی مذکور با استفاده از داده های پانل انجام شده است.
    نتایج بدست آمده از برآورد الگو، حاکی از اثر مثبت و معنی دار جریان های تجاری و همگرایی درآمدی بر یکدیگر است. به این ترتیب وجود یک رابطه ی مکملی بین این دو متغیر مشاهده گردید. همچنین نتایج نشان می دهد اثر جریان های تجاری، نیروی کار و سرمایه فیزیکی بر رشد اقتصادی مثبت می باشد، اما همگرایی درآمدی بر روی رشد اقتصادی چندان اثر بخش نیست.
    4- این کشورها شامل اتریش، بلژیک، دانمارک، فرانسه، آلمان، یونان، ایسلند،ایرلند، ایتالیا، لوکزامبورگ، هلند، نروژ ،پرتغال، اسپانیا، سوئد، سوئیس، ترکیه، انگلستان، آمریکا، ژاپن، فنلاند، استرالیا، نیوزلند، مکزیک، جمهوری چک، مجارستان، کانادا ، جمهوری کره، لهستان وجمهوری اسلواکی هستند.
    5-Soderbon and Teal
    کلیدواژگان: همگرایی درآمدی، جریان های تجاری، رشد اقتصادی، ایران وشرکای تجاری، الگوی جاذبه، داده های تابلویی
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • بررسی تحلیلی ساختار و مزیت نسبی صنایع کارخانه ای ایران (با تاکید بر رهیافت انتقال سهم shift-share Analysis)
    صالح قویدل* صفحات 127-144
    در این مقاله برای ارزیابی مزیت نسبی صادرات صنایع کارخانه ی ایران به تفکیک کد lslc دو رقمی از دو شاخص ، انتقال رقابتی[1] و مزیت نسبی آشکار قرینه شده [2] (SRCA) طی سال های 1381 تا 1385 استفاده شده است . سپس با استفاده از روش تاکسونومی [3] این دو شاخص را ترکیب نموده و صنایع مزیت دار را مشخص می نماییم . نتایج حاکی از آن است که به ترتیب ، صنایع تولید ذغال کک-پالاشگاه های نفت (23)، تولید مواد و محصولات شیمیایی (24) و تولید سایر محصولات کانی غیر فلزی (26) دارای بیشترین مزیت و صنایع تولید ماشین آلات اداری (30)، تولید ابزار پزشکی (33) در پایین ترین رده های مزیت نسبی قرار می گیرند.
    1-Competetive shift Analysis
    2-Symmetric Revealed Comparative Advantage
    3-Taxonomy Analysis
    کلیدواژگان: مزیت نسبی آشکار قرینه شده، تحلیل انتقال سهم، صنایع کارخانه ای، تاکسونومی
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • اثر نابرابری در آمدی بر نابرابری مخارج مصرفی در ایران، 1361-1386
    محمدحسن فطرس، رضا معبودی صفحات 145-161
    بنابر نظریه ی مصرف در اقتصاد کلان ، مصرف نسبت به در آمد از رفتار باثبات تری برخوردار است . از مسایلی که در طی دهه های اخیر بیشتر مورد توجه اقتصادانان قرار گرفته است ، باثبات بودن رفتار نابرابری مخارج مصرفی نسبت به نابرابری در آمدی است . طی زمان، نابرابری در آمدی - که بصورت نوسان و پراکندگی در توزیع در آمد تبیین می شود- نوسانات و پراکندگی های خود را به مخارج مصرفی منتقل می کند . تکانه های انتقال یافته به پراکندگی در توزیع مخارج مصرفی منجر می شود . این مقاله به بررسی مقدار نابرابری مخارج مصرفی حاصل از انتقال نوسانات و پراکندگی های توزیع درآمدی می پردازد و مقدار نابرابری ایجاد شده در توزیع مخارج مصرفی خانوارها را در بین گروه های هشت گانه کالا و خدمات بررسی می کند . برای این منظور از آمار بودجه خانوارهای شهری برای دوره زمانی 1386-1361 استفاده می شود . برای تجزیه و تحلیل علی روابط بین متغیرها، از روش داده های پانلی بهره برده ایم. یافته های پژوهش نشان می دهند که تمامی نوسانات و پراکندگی های توزیع در آمد به توزیع مخارج مصرفی منتقل نمی شود . بنابراین ، توزیع مخارج مصرفی خانوارها نسبت به توزیع در آمد از پراکندگی کمتری برخودار است .
    کلیدواژگان: نا برابری در آمدی، توزیع مصرف، داده های پانلی، آزمون ریشه واحد، بودجه خانوار
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
|
  • Happiness and Productivity of Labor in Iran: Econometric Method and Systems Dynamic Approaches
    Nematollahfalihi, Pirbasti, Shirinrahbari, Nezhad Pages 1-25
    Thehappiness economic subject, like human capital and environmental economics, is very important from micro and macroeconomic perspectives, and effective on economic growth and productivity. The goals of this research are the study of labor happiness economics and factors affecting happiness economic index. Here the happiness is divided into the goods and intellectual happiness. The goods happiness was studied using literature, economic, and system dynamic model approaches whereas, intellectual happiness was analyzed using data collected by questionnaires. The effect of happiness on economic growth was analyzed, as well. In the system dynamic approach, such variables as pollution and householdexpenditure were usedan different general equilibrium scenarios were considered. The results showed that increase in the happiness caused increase in productivity of labor. Health, job satisfaction and feelings of job security caused positive impact on happiness feeling.
    Keywords: Happiness, labor productivity, job security, Iran
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Estimation of thePerformance of the Fourth Development Plan in Terms of Foreign Exchange Need (Import) Using Input-Output Table
    Rahmankhoshakhlgh, Rahim Dallali, Isfahani, Nargesebrahimi Pages 27-47
    This article tried to estimate the foreign exchange need for import in the fourth development plan using an up to date input-output table, and compare the results with the actual values of the plan performance. The up to date tables were prepared in two stages, adjusting prices and the quantities. Results showed that because of unexpected of foreign exchange in the early years of the plan, at the time of preparing plan the allocated foreign exchange for imports was more than sufficient. This shows that in the time of preparing plan the decision makers have been worried about the delayed debts and paid attention to bring abouta positive trade balance.
    Keywords: Fourth development plan, Foreign exchange need, input, output tables, Ras method
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Effects of Monetary Policy on Gross Development Product and Inflation through House Price Index in Iran
    Hossein Sharifi Renani, Sara Ghobadi*, Farzaneh Amrollahi, Naghmeh Honarvar Pages 49-68
    The purpose of this research was to analyze the effect of monetary policy on gross domestic product and inflation via house priceindex as a proxy for other assets in Iran in 1989-2008. For the analysis time series data and vector error correlation method were used. The results showed that in the pattern 1 the positive monetary shocks in the short run increased the product and decreased the prices but, in the long run it decreased the product and increased the prices. The debt shocks of the banks to the central bank in the short run had little effect on the product and the prices. In the intermediate run these shocks had decreased the product and increased the prices. And in the long run it increased the product and decreased the prices. In pattern 2 positive shock of the legal deposits ratio leads to decrease in the production and increase in the inflation in the short, intermediate and the long run, through the banking lending. Results shoed also that money policy instruments (banks loan to the central bank and the rate of legal deposits) had a little effect on the granted facilities of the banks.
    Keywords: Asset price channel, price index, Vector Error Correlation Model, debt of banks to the central bank, required reserve ratio
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Estimation of the Effects of Foreign Direct Investmenton Trade Flows of Industrial Sector in OECD Countries
    Karimazarbayejani, Hosseinkarimi, Hasnicheh, Shekoofehnagheli Pages 69-94
    Foreign direct investment(FDI) can increase the capacity for producing export goods.The purpose of this study was to investigate the relationship of FDI to industrial trade flows (ITF) in the OECD countries by using gravity model and pooled data for the years of 2000 to 2007. The results showed that there was a positive and statistically significant relationship of FDI to ITFin the countries under study. Also, such other factors as national income and size of population had positive and statistically significant effects on ITF. Geographical distances had negative effects, however.
    Keywords: Foreigndirect investment (FDI), trade flows, gravity model, panel data, Organization of Economic Cooperation, Development (OECD)
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Study oftheEffects ofHuman Capital on Economic Growth in Iran
    Feizollah Juzarian* Pages 95-114
    In this study the effects of human capital on economic growth in the short run and the long run by using Auto-regressive Distributed Lag Model were analyzed. The results showed that human capital had more effect on economic growth in the long run than in the short run. This shows that the policy makers should pay more attention to expansion of human capital.
    Keywords: Human capital, endogenous growth models. Economic growth, Autoregressive Distributed Lag Model
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Effects of IncomeIntegrationand Trade Flow Expansion on Economic Growth of Iran and HerPartners Including OECD Countries
    Seyed, Komeiltayebi, Saeeddaee, Karim, Zadeh, Maedehramazani Pages 115-126
    In this paper the interaction effects of income integrationand the trade flow expansion in Iran and her partners including OECD countries in the period of 1996 to 2006 was analyzed.The purpose of this research was analyze the interaction effects of income integration and trade flow and the factors affecting it. The analytical model was developed on the basis of the regression model was usedby Soderbon and teal. The employeddata was of a panel type. The results showed that income integration and trade flows had reversal positiveand statistically effect on each other. Therefore a complementary relationship revealed between income integration and trade flows. Also, trade flows, labor resource and physical capital had positive effects on economic growth whereas, income integration did not.
    Keywords: Income integration, trade flows, economic growth, Iran, her trade partners, panel data
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Analysis of the Structure and the Comparative Advantage of Manufactured Commodities in Iranwith the Emphasis on the ShiftShare Analysis approach
    Salehghavidel* Pages 127-144
    In this paper to evaluate the comparative advantage of ISLC two digit code manufactured commodities in Iran, two indexes of comparative shift analysis and symmetric revealed comparative advantage in 2002 to 2006 were used. Then, using taxonomy analysis method the two indexes were combined and the manufactured goods with comparative advantage were specified. The results showed that in turncoke producing industries-oil refinery (23), chemical materials and products (24), and mine and non-metal products (26) had the highest advantage and administrative machinery products (30) andmedical and opticalequipments (33) had the lowest.
    Keywords: Symmetric revealed comparative advantage, comparative shift analysis, manufactured commodities, taxonomy
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Effect of Income Inequality on Consumption Expenditure Inequality in Iran, 1982-2007
    Mohammad, Hassan Fotros, Reza Maaboudi Pages 145-161
    On the basis of macroeconomic consumption theories, consumption behavior as compared to income is more stable. Overtime income inequality that is, appeared as fluctuation and dispersion in income, would affect consumption expenditure. In this paper the extent of consumption expenditure inequality that are caused by income fluctuation and dispersion was analyzed. The inequalitiesof household consumption expenditure were analyzed for eight goods and services categories. Urban household budget panel data for the years of 1982 to 2007 were used and causal relationship between the variables analyzed. The results showed that not all of the fluctuation and dispersion in income were transferred to consumption expenditure. Therefore, consumption expenditure was less dispersed than income.
    Keywords: Income inequalities, consumption distribution, panel data, unit root test, household budget
    Abstract View Paper Original: Persian