نشریه مدیریت محیط زیست و توسعه پایدار
سال دوم شماره 4 (پیاپی 6، زمستان 1397)

ذرات معلق به حدی در هوای تهران وجود دارند که در هیچ ایستگاهی نمیتوان استاندارد مربوطه را تایید شده دانست . هدف تحقیق رتبه بندی انواع شاخص های موثر در پراکنش ذرات معلق در شهر تهران می باشد . این تحقیق بصورت تحیق مروری و بوسیله داده های کتابخانه ای و اینترنت تهیه شده است . برای تست نرمال بودن توزیع داده ها از آزمون Kolmogorov-Smirnov استفاده شده است .توزیع داده ها نرمال بوده است . روش آمار توصیفی فراوانی جهت تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شده است . وزن دهی عوامل در نرم افزار SPSS 19 و تعیین فراوانی ها انجام شده است. عدم بارندگی ، وارونگی ، وسایل نقلیه موتوری ، فصل ، وزش باد ، جهت جغرافیایی بیشترین عوامل موثر در این پراکنش هستند . وزن دهی عوامل در نرم افزار SPSS 19 و تعیین فراوانی هر یک از شاخص ها مشخص نمود که وسایل نقلیه موتوری و عدم بارندگی مهمترین عوامل در تشدید آلودگی ذرات معلق در شهر تهران می باشند . در رتبه دوم جهت جغرافیایی مهمترین عامل پراکنش این ذرات است . در رتبه سوم وزش باد و در رتبه چهارم پایداری یا ناپایداری شرایط جوی ، شرایط سینوپتیک و نوع کاربری عوامل مهم در پراکنش ذرات معلق می باشند. در رتبه پنجم وارونگی دما مهمترین عامل در پراکنش است . همچنین 40 درصد از تحقیق ها مهمترین عامل پراکنش ذرات معلق را وسایل نقلیه موتوری 20 درصد جهت جغرافیایی 17 درصد وزش باد 13 درصد پایداری یا ناپایدرای جوی ، سینوپتیک و نوع کاربری 10 درصد وارونگی دمایی را معرفی کرده اند. بر اساس بررسی ادبیات موضوع بارش و رطوبت نسبی ، فاصله از بزرگراه ، دید افقی ، کاهش ارتفاع تاثیر معکوس ولی دما و سرعت باد ، وسایل نقلیه موتوری ، ریزگردها ، ترافیک خیابان ، سرمایش ، پایداری جوی ، وارونگی دمایی افزایش فشار و افزایش فضای داخل ساختمان تاثیر مستقیم بر روی میزان غلظت ذرات دارند.

شهر تبریز یکی از کلان شهر ها است که دچار بحران آلودگی می باشد. هدف تحقیق مقایسه رابطه انواع شاخص ها در تشدید آلودگی هوای شهر تبریز بوده است. این مقاله یک تحقیق مروری بوده که برای گردآوری داده ها از مطالعات کتابخانه ای و اینترنت استفاده شده است .آنالیز آماری t-test متغیر های مستقل برای مقایسه وزن انواع شاخص و آلودگی استفاده شده است . برای تست نرمال بودن توزیع داده ها از آزمون Kolmogorov-Smirnov استفاده شده است .توزیع داده ها نرمال بوده است . میزان همبستگی بین دو متغیر مستقل آلودگی و انواع شاخص 0.42 است که همبستگی خوبی بین این دو متغیر وجود دارد بنابراین دارای ضریب تعیین 17.64 درصد بوده که میزان واریانس به اشتراک گذاشته شده را مشخص می کند. همبستگی خوبی بین دو متغیر با 0.42 = r و 29= N و 0.005 > p با سطح خوبی از کنترل مشاهده شده مشترک با سطح آلودگی مشاهده شده است. دو شاخص وجود دارند که با آلودگی رابطه ندارند یکی دمای درونی لایه اینورژی و دیگری ضخامت لایه اینورژن ولی 12 شاخص دیگر با آلودگی رابطه مثبت و مستقیم دارند. آنالیز آماری t-test برای مقایسه میانگین تاثیر آلودگی و انواع شاخص اجرا شده است. اختلاف آماری با اهمیتی در میانگین تاثیر آلودگی و انواع شاخص برای عدم تاثیر ( 0= SD و 1= M) و تاثیر مثبت ( 4.18= M و 1.84= SD ، 2.407- = (27) t ، 0.23 = p ) وجود دارد . مقدار اختلاف در میانگین عدم تاثیر و تاثیر مثبت در ایجاد آلودگی کم بود. ( اختلاف میانگین = 3.18- و %95 :Cl 5.9- تا 0.46- ) ( 0.17= eta squared).

آب های سطحی نقش مهمی در تامین آب مورد نیاز شرب را دارند. هدف بررسی تغییرات مقادیر پارامترهای فیزیکوشیمیایی آب خام، خروجی تصفیه خانه و شبکه آب شرب شهری شهر اردبیل در سال 93-92 است. مطالعه از نوع توصیفی- مقطعی بود که در چهار فصل( زمستان 92 لغایت پاییز 93 ) با انتخاب 4 ایستگاه نمونه برداری برای پایش پارامترهای دما، pH، کدورت، EC، نیترات، نیتریت، فسفات، سولفات، کلرور، فلوئور، سختی کل، قلیائیت، TDS و شوری انجام شد. توزیع داده ها نرمال بوده است . برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون آماری T و آنالیز واریانس(ANOVA) استفاده شده است .نتایج نشان داد مقادیر پارامترهای فیزیکو شیمیایی اندازه گیری شده است (فلوئور، سختی کل، قلیائیت، TDS، کدورت، EC، نیترات، نیتریت، فسفات، سولفات، کلرور) در ایستگاه ها و فصل های مختلف با مقادیر استانداردهای WHO، EPA و استاندارد ملی ایران 1053 دارای سطح اختلاف معناداری می باشد بطوریکه اختلاف میانگین اندازه گیری شده به صورت معناداری پایین تر از مقادیر استاندارد بوده و از لحاظ مصرف آب شرب مشکلی ندارد. با وجود مقدار نسبتا" بالای کدورت آب خام پشت سد یامچی 7/26 NTU کارآیی سیستم تصفیه خانه در کاهش کدورت مطلوب بوده است ( 3/0 NTU ) . همچنین مقدار فلوئور از حداقل استاندارد ( 5/0 میلی گرم در لیتر) نیز کمتر بوده است.

هدف از این تحقیق پیش بینی تغییرات تجهیزات ایمنی با وضعیت نگهبانی و حراست و نوع منبع تغذیه آب با امکاناتاستخر و سونا دراستخرهای آبگرم شهر سرعین است.این تحقیق که توصیفی- مقطعی می باشد با استفاده از چک لیست و مشاهده میدانی از 11استخر آبگرم شهر سرعین تهیه شده و در خرداد ماه 1396 مورد ارزیابی قرار گرفته است. قابلیت اعتماد یا پایایی پرسشنامه (Cronbach's Alpha ) 0.846 بوده و نشان دهنده قابلیت اعتماد بالای پرسشنامه است . جهت تجزیه و تحلیل داده از آزمون آماری رگرسیون استفاده شده است . نتایج نشان می دهد نوع منبع تغذیه آب 90.9 درصد از طریق پمپاژ و 9.1 درصد از طریق چشمه بوده است .تعداد دفعات تعویض آب 63.6 درصد بصورت روزانه ، 27.3 درصد هفته ای یکبار و 9.1 درصد یکروز درمیان بوده است . تعداد افراد دارای گواهی آموزش بین صفر تا 29 نفر 63.6 درصد بین 30-59 نفر 27.3 درصد بین 60-90 نفر 9.1 درصد بوده است . متوسط دمای آب بین 30-34 درجه 9.1 درصد بین 35-40 درجه 54.5 درصد بین41-45 36.4 درصد بوده است. میزان همبستگی(R ) نوع منبع تغذیه و امکاناتاستخر و سونا در شهر سرعین 0.671 بوده که نشان دهنده درجه بالایی از همبستگی است. مقدار R2 نشان می دهد 45٪ از کل تغییرات امکاناتاستخر و سونا می تواند با نوع منبع تغذیه توضیح داده شود که متوسط است .میزان 0.0005 >p بوده که نشان می دهد امکاناتاستخر و سونا رابطه معنی داری با نوع منبع تغذیه دارد. ضریب غیر استاندارد شده، B، برای نوع منبع تغذیه برابر با 0.9 است. این بدان معنی است که با افزایش نوع منبع تغذیه ، امکاناتاستخر و سونا 0.9 افزایش می یابد . نوع منبع تغذیه آب از لحاظ آماری به طور معنی داری امکاناتاستخر و سونا ، 7.364 = (1،9) F ، 0.0005 >p، 0.450 = R2را پیش بینی کرد. نوع منبع تغذیه به لحاظ آماری به طور قابل توجهی ، 0.05 >p امکاناتاستخر وسونا را پیش بینی کرده است .با تغییر نوع منبع مانند استفاده مستقیم از چشمه آب گرم به دلیل سردسیر بودن منطقه امکاناتاستخر به جهت عدم گرم کردن آباستخر و چرخش دایم آب گرم تاثیر مستقیمی در امکانات مورد استفادهاستخر دارد که این امر می تواند از نظر مصرف انرژی و آب گرم ثانویه به محیط زیست کمک کننده باشد.

هدف اصلی تحقیق مقایسه پارامترهای فیزیکوشیمیایی آب شرب شهر سرعین با استانداردهای آب شرب است. مطالعات انجام شده از نوع توصیفی- مقطعی بوده و از دی ماه 1392 شروع و لغایت آذر 1393 ادامه داشت. نمونه برداری از آب در طول یکسال به صورت یکبار در هر فصل انجام شده است. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار spss 19 بوسیله روش One Sample T test و با مقایسه با استانداردهای ایران مقایسه و تجزیه و تحلیل شده است. توزیع داده ها نرمال بوده و بوسیله روش One-Sample Kolmogorov-Smirnov Test و آزمون آماری Correlations انجام شده است . پایایی داده ها بوسیله آزمون Cronbach's Alpha سنجیده شده که مقدار آن 0.997 بوده و نشان دهنده پایایی خوب داده ها می باشد. همبستگی بین داده های فصول مختلف زمستان ، بهار و تابستان با یکدیگر و با استاندارد ایران در سطح 0.01 از نظر آماری معنی دار 0.005 >pبوده است . با مقایسه میانگین پارامترها با استاندارد نمونه های سه فصل با اطمینان 95% می توان بیان داشت که میانگین قلیائیت ( 20.8 ± 203 ) از نظر آماری بطور معنی داری 0.0005 >p و 16.9 = (2)t بیشتر از استاندارد صفر mg/l بود . میانگین فسفات ( 0.005 ± 0.11 ) از نظر آماری بطور معنی داری 0.0005 >p و 34 = (2)t بیشتر از استاندارد صفر mg/l بود . بقیه پارامترهای مورد بررسی شامل هدایت الکتریکی، کل جامدات محلول، نیتریت و نیترات، کلرور، فلوئور، سولفات ، سختی کل و کدورت در آب شرب تماما طبق استاندارد ایران در حد حداکثر مطلوب و مجاز قرار داشتند.

برخورد جامعه با محیط زیست تحت تاثیر درکی است که از آن دارد . هدف کلی پژوهش بررسی رابطه سرمایه اجتماعی ، رفتارهای فرانقشی و تعهد سازمانی در ارتباط با مسائل زیست محیطی با نقش میانجی مسئولیت پذیری زیست محیطی شهروندان است . تحقیق از نوع تحقیقات مروری و کتابخانه ای میباشد که منابع و اطلاعات مورد نیاز از طریق مطالعات کتابخانه ایی و جستجوهای اینترنتی در کتب، مقالات و اینترنت جمع آوری شده است.رابطه بین سرمایه اجتماعی ، تعهد سازمانی و رفتار های فرانقشی در ادبیات موضوع بررسی شده است . داده ها در نرم افزار19 SPSS وزن دهی شده و آنالیز همبستگی و Crosstabداده ها انجام شده است . نتایج تحقیق نشان می دهد رابطه قوی و مثبت بین سرمایه اجتماعی با تعهد سازمانی 0.980= r ، 14= n وجود دارد (96% ) که در سطح 0.01 معنی دار است، رابطه خوب و مثبت بین سرمایه اجتماعی با رفتارهای فرانقشی 0.682 = r ، 14= n وجود دارد (46% ) که در سطح 0.01 معنی دار است ، رابطه خوب و مثبت بین تعهد سازمانی با رفتارهای فرانقشی 0.522= r ، 14= n وجود دارد (27% ) که در سطح 0.01 معنی دار است. نتایج پژوهش نشان می دهد یکی از عواملی موثر در سرمایه های اجتماعی مشارکت اجتماعی است و مهمترین عامل در تعهد سازمانی آموزش و آگاهی بوده است .نتایج نشان می دهد افرادی که مشارکت اجتماعی زیادی داشته اند آگاهی بیشتری از محیط زیست داشته اند که دارای رفتار های زیست محیطی مثبتی بوده و به دنبال بهبود محیط زیست هستند .

تنها راه رهایی از مشکلات زیست محیطی و افزایش کارایی و اثربخشی نهادینه کردن رفتارهای زیست محیطی در شهروندان است . هدف پژوهش بررسی تاثیر نهادینه کردن رفتارهای زیست محیطی بر کارایی و اثربخشی سازمان است . تحقیق از نوع مروری بوده و از ادبیات موضوع برای گردآوری داده ها استفاده شده است. روش تحقیق کتابخانه ای بوده و داده ها از دیتابیس های موجود استخراج شده اند. پایایی داده ها بوسیله نرم افزار SPSS 19 انجام شده است میزان Cronbach's Alpha داده ها 0.419 بوده است که نشان دهنده پایایی خوب داده ها می باشد.آنالیز توزیع داده ها با استفاده از تستOne-Sample Kolmogorov-Smirnov انجام شده است . توزیع داده ها نرمال بوده است . از تست Regression برای بررسی اثر نهادینه کردن رفتار زیست محیطی در کارایی و اثر بحشی سازمان استفاده شده است . نتایج تحقیق نشان می دهد نهادینه کردن رفتار زیست محیطی 97% از واریانس را در کارایی و اثر بخشی سازمان توضیح می دهد. ، 146.3 = ( 1،18 ) F ، 0.001 >p . تغییرات ضریب تعدیل 0.890 است. نهادینه کردن رفتار زیست محیطی دارای ضریب استاندارد بالایی ( 0.944 = beta ، 0.001>p ) است .رفتار زیست محیطی شهروندان و کارکناندر کارایی و اثربخشی سازمانها ازطریق تغییر در رفتار شهروندی ، سکوت سازمانی و سازمان های غیر دولتی کمک می کند. همچنین رفتار های شهروندیباعث کاهش رفتار مخرب در سازمان کم می شود و باعث می شود کارکنان خلاقانه سخن بگویند و مسئولیت پذیر باشند که بقای هر سازمانی در گرو آن است و باعث افزایش کارایی و اثر بخشی سازمان خواهد شد. تشکل های زیست محیطی و سازمان های غیر دولتی از جمله عوامل تاثیر گذار بر کارایی سازمان هستند که بوسیله آموزش شهروندان می توانند این کارایی سازمان های دولتی را افزایش دهند.