آرشیو چهار‌شنبه ۱۹ دی ۱۳۸۶، شماره ۶۳۳۸
شهرستان ها
۲۷

خوزستان محل زایش و تکامل پرندگان کمیاب

اهواز- علی ترک قشقایی

کشور ایران گستره پهناوری است که گونه های آن از نظر منشا به سه منطقه زیست جغرافیایی)realm(پالئار کتیک (اروپا، شمال آفریقا و آسیا به جزء جنوب و جنوب شرقی آن)، ایندومالایا (جنوب و جنوب شرق آسیا) و آفروتروپیکال (آفریقا) وابسته اند.

دشت های مرکزی ایران به علت محصور شدن بین دو زنجیره کوهستانی، دارای مناطق دور بسیاری است. این مناطق در سطح زیر گونه در مورد برخی از سطوح رده بندی تفاوت های زیادی نشان می دهد.

تغییرات شرایط زیست محیطی در اثر دگرگونی عوامل اقلیمی و زمین شناسی الگوهای انتشار جغرافیایی زیستی را بسیار پیچیده کرده است.

در سطح جهان مناطق زیادی وجود دارند که در شرایط زیست محیطی طی دوره های اقلیمی خشک و سرد عصر یخبندان تغییرات زیادی نکرده اند. این مناطق عموما به عنوان پناهگاه)refuge(از گونه های محدود شده بسیاری سود می برند.

جنگل های هیرکانی ایران در این مورد نمونه اند. برخی از گونه های پرندگان که از نیازهای زیستی ویژه ای برخوردارند و یا توان پرواز کمتری دارند مانند قرقاول در مازندران و گیلان در این زیستگاه ها باقی مانده و با آن خو گرفته اند. این نوع زیستگاه ها را مناطق زایش گونه های پرنده)Endemic brisd area(می نامند. این مناطق را با علامت اختصاری)EBA(نشان می دهند دارای انتخاب مناطق)EBA(معیارهای مختلفی به کار می روند. مناطقی که دارای گونه های زیادی از پرندگان هستند، یکی از معیارهای انتخاب محسوب می شود.

مناطق)EBA(یکی از کانون های حفاظت از تنوع زیستی تلقی می شوند و از نظر حفاظتی از اولویت بیشتری برخوردار هستند در سطح جهان 218 منطقه- انتخاب شده است که هر یک حداقل دو گونه پرنده با دامنه انتشار محدود دارند. جزیره قبر ناخدا در تالاب دریایی خور موسی نیز یکی از امکان های مهم جوجه آوری پرندگان دریایی و ساحلی از جمله حواصیل ها و پرستوهای دریایی است.

گستره منطقه)EBA(مزوپوتامیا که منتهی الیه جنوب شرقی آن به ایران می شود، شمار زیادی از مناطق زیستگاهی مهم برای پرندگان)important bird area(کشور را در برمی گیرد و همین امر اهمیت آنها را برای دو منطقه)EBA(ایران از نظر حفاظتی در سطح پایینی قرار می دهد.

همچنین خوزستان یکی از نقاط پیدایش تمدن انسانی و یکی از مهمترین کانو ن های شکل گیری و توسعه کشاورزی در جهان است.