آرشیو دوشنبه ۱۱ مهر ۱۳۹۰، شماره ۲۲۷۵
حوادث
۱۱
یاداشت

در نبود جامعه مدنی مطلوب شایعه ها دست به دست می شوند

دکتر محمدعلی الستی

داستان این است که ما در عصر ارتباطات و اطلاعات قرار داریم و این دارای مجموعه یی از ویژگی هاست که فراتر از خوب و بد بود ن شان کارکردی ایجاد کرده اند برای دوره زمانی حاضر که یکی از آنها سرعت انتشار اطلاعات است و این سرعت برای تعداد زیادی مخاطب اتفاق می افتد و طبیعتا در این وضعیت از اعتبار بسیاری از اطلاعات کاسته می شود و موثق بودن شان کم می شود و اتفاقا انتشار و گسترش شایعه هم همین مکانیزم را دارد. اگر این وضعیت را با لوازم عصر ارتباطات که مهندسی افکار عمومی و انتخاب دموکراتیک را در کنار هم دارند مورد توجه قرار دهیم می بینیم که وقتی عده زیادی برای ایجاد یک جو خاص مورد تحریک قرار می گیرند همان افراد می توانند ابزار انتشار اطلاعات برای عده بیشتری باشند، مثل ای میل هایی که دست به دست و دستگاه به دستگاه می چرخند و در اینجا کاربران خود به ابزارهایی برای انتشار اطلاعات برای جمعیت بزرگ تری تبدیل می شوند. در عصر سرعت و ارتباطات در واقع افراد دیگر حوصله و صبر زیاد برای سنجش اعتبار منبع اطلاعاتی که به دست شان می رسد را ندارند. باید توجه کرد که رسانه های مدرن تنها بخشی از جامعه مدنی را تشکیل می دهند که در اصطلاح به آنها نهادهای مدنی گفته می شود. در جامعه مدنی ما احزاب، سندیکاها، اتحادیه های صنفی و رسانه های مستقل مانند مطبوعات، سینما، رادیو، تلویزیون، اینترنت، تمام شبکه های مجازی و انجمن ها و سازمان های مردم نهاد را داریم و وقتی قرار است در مورد اعتبار خبری و اطلاعاتی تحقیق شود باید نهادهای مدنی در مورد اعتبار این اطلاعات تحقیق و آنها را تایید یا رد کنند، ولی وقتی در جامعه نهاد مدنی به مفهوم واقعی کلمه، رسانه هایی با کارکرد مطلوب نداریم مردم به هر رسانه یی که دسترسی پیدا کنند آن را همچون شایعه یی به کار می گیرند که محتوای آن مبهم، تحریف شده و نامعتبر است اما با سرعت بسیار زیادی گسترش پیدا می کند که این آگهی دختر گمشده نمونه یی از آن به شمار می رود.

*جامعه شناس ارتباطات و استاد دانشگاه