آرشیو شنبه ۲۸ فروردین ۱۳۹۵، شماره ۲۵۶۰
روزنامه فردا
۲۰
واکنش

شهرآورد؛ ضدفرهنگ در برابر فرهنگ

فرهاد توحیدی

روزهای برگزاری رقابت های ورزشی و به ویژه فوتبال در همه جای دنیا، روزهای دیدن تصاویر عجیب از رقابت هاست. فوتبال دوستان که برای خودشان عالمی دارند؛ آن طور که رقابت ها در سطح باشگاه های اروپا باعث کشاندن طرفداران یک تیم از شهری به شهر دیگر و محاصره توسط طرفداران تیم فوتبال شهر میزبان و گاهی رویدادهایی می شود که همه می دانند. در دنیای فوتبال این شکل رقابت همه گیر است اما گاهی می بینیم رقابت های ما در سایر عرصه ها نیز حال وهوای فوتبالی به خود می گیرد؛ از رقابت های سیاسی و اقتصادی مان گرفته تا رقابت های فرهنگی. شاهد این مدعا تیترهای هر روز روزنامه های ماست؛ سیاسیون، اقتصادی ها و حتی بعضی هنری ها برای رقابت با یکدیگر حاضرند هر کاری بکنند، طوری که شاید به نظر برسد این دیگر رقابت نیست، حسادت است. آنجا دیگر برای بیشتررای آوردن، بیشترفروختن یا بیشتردیده شدن، تلاش نمی شود؛ بلکه تلاش می شود میدان کلااز رقیب خالی شود. بنیاد این رقابت های غیراخلاقی که گاهی با تخریب، توهین و ناسزا همراه است، این است که هر گروه یا دسته ای می خواهد از منابع و اعتبارات سهم بیشتری ببرد و این بیشترسهم بردن را ممکن نمی داند مگر با از میدان به درکردن رقیب به هر شکل و شیوه ای، حتی شکل و شیوه غیراخلاقی آن. این رقابت ها از آن رو مهم هستند که از مشکلات دیگری پرده برمی دارند. در جامعه ای توسعه یافته که رفاه اجتماعی و امنیت اقتصادی برای تک تک افراد آن مهیاست، در سبد مصرف افراد، جای بزرگی برای مصرف فرهنگی وجود دارد. برعکس زمانی که مصیبت اقتصادی یک جامعه را گرفتار می کند، اولین چیزی که از سبد مصرف افراد بیرون می افتد، فرهنگ است و وقتی فرهنگ کم شود، آنچه زیاد می شود، ضد فرهنگ است. این ضد فرهنگ است که از رقیب، دشمنی می سازد که نباید وجود داشته باشد. اما در شرایطی که آرامش ناشی از پشتوانه اقتصادی و تامین اجتماعی حکمفرماست، در اقتصاد، رقبای تجاری با هم رقابت می کنند، در سیاست رقبای سیاسی و در جامعه نیز طرفداران گروه های مختلف اجتماعی؛ وگرنه رقابت از شکل طبیعی آن خارج می شود و رقابت فوتبالی تبدیل به دیگر اشکال همزیستی در جامعه سرایت می کند.