یک راه حل تشخیص خرابی ماشین یا دستگاه های موتوردار از قدیم تا امروز، گوش کردن به صدای ماشین بوده است. با تغییر صدای عادی، راننده ماشین احساس نگرانی می کرد و معمولاهم حق داشت. بسیاری از اشکال های سیستم های دارای موتور و تسمه و... ابتدا در تغییر صدای متداول کاری آن سیستم ها مشخص می شود و بعد از آن خود را به صورت کامل نمایان می کند.

اکنون شرکت نوپا و کوچکی در اروپا اقدام به طرحی سامانه ای برای تشخیص اشکال در سیستم های موتوری مانند ماشین ها، توربین ها و... کرده است. این سیستم با استفاده از یک الگوریتم هوش مصنوعی به صدای دستگاه گوش می دهد و در هر روز و ساعت نمودارها و سیگنال های صوتی دستگاه را ثبت می کند؛ با تغییر مشخصه های سیگنال این سیستم به اعلام هشدار خرابی به راننده یا مسئولان مرتبط می پردازد. البته این سیستم رباتیک هوشمند از این حد هم فراتر رفته و با بررسی دقیق صدا در بخش های مختلف یک سیستم دارای موتور، در اصطلاح یک نقشه سه بعدی از سیگنال های صوتی ماشین فراهم می کند و با تغییر هر بخش از این سیگنال ها، می تواند محل یا قطعه خراب شده را نیز تشخیص دهد.

فکر کنید در خودروهای خودران آینده یا بسیاری از وسایل مکاترونیک و رباتیک هوشمند و نیمه هوشمند این سیستم نوین تشخیص که مبتنی بر هوش مصنوعی و تکنیک قدیمی شنیدن صدا عمل می کند چه نقش مهمی را خواهد داشت. این وسیله توسط کمپانی های خودروسازی در اروپا تست شده و بسیار مورد توجه قرار گرفته است.

آنها فکر می کنند این سیستم بتواند ایمنی خودروهای هوشمند در آینده و همچنین خودروهای امروزی را تا حد قابل توجهی بالاببرد. پردازش سیگنال های مختلف الکتریکی و صوتی از شاخه های قدیمی در مهندسی برق است و حالایک فکر خلاق و ترکیب پردازش سیگنال با هوش مصنوعی موجب ایجاد تحولی جدید در نگاه ما به فناوری شده است.

کاروان سیستم های رباتیک و مکاترونیک با سرعت بالایی در حال حرکت است. به نظر من شرکت های نوپا و دانش بنیان در کشور عزیزمان باید تلاش بیشتری کنند تا از این کاروان که صرفه اقتصادی بسیار بالایی دارد عقب نمانند. یادمان نرود وقت ما بسیار کم و عصر سیستم های هوشمند با سرعت بسیاری در حال تغییر و تحول است.

*پژوهشگر آزمایشگاه تعامل انسان و ربات دانشگاه تهران