آرشیو چهار‌شنبه ۲۲ دی ۱۳۹۵، شماره ۳۹۵۵
تاریخ و اقتصاد
۳۰
گفته ها

سالروز درگذشت امیرکبیر

عباس میرزا و بعدها محمدتقی خان فراهانی مشهور به امیرکبیر دریافتند که ایران نه تنها از نظر نظامی بلکه در تمام زمینه های دیگر نیازمند اصلاحات واقعی است. اگر عباس میرزا این آگاهی را در میدان های جنگ به دست آورد، امیرکبیر با مسافرت به روسیه و مشاهده پیشرفت و نوسازی که در این کشور انجام می شد، به این نتیجه دست یافت. میرزا محمدتقی خان فراهانی در 1186خورشیدی در روستای هزاوه فراهان اراک به دنیا آمد. خیلی زود به سبب هوش و استعداد کم نظیر توجه میرزا ابوالقاسم قائم مقام فراهانی صدراعظم محمدشاه قاجار و عباس میرزا نایب السلطنه را به خود جلب کرد و پس از مدتی نخستین تجربه سیاسی خویش را در همراهی با خسرو میرزا فرزند نایب السلطنه در سفر به روسیه تزاری به دست آورد و پیشرفت هایی که در روسیه مشاهده کرده بود به فکر اصلاحات در ایران افتاد.

این سیاستمدار بزرگ در سال های بعد به سبب لیاقت و شایستگی در انجام دادن امور دیوانی به «امیرنظام» ملقب شد. وی با آغاز سلطنت ناصرالدین شاه به صدراعظمی رسید و لقب «امیرکبیر» را به دست آورد. امیرکبیر در دوره صدراعظمی اصلاحات سیاسی، امنیتی، مالی، اقتصادی و فرهنگی را انجام داد که در این میان ایجاد امنیت و پایان دادن به شورش ها، یاغی گری ها، اصلاحات مالی، جلوگیری از ظلم های پیدا و پنهان صاحبان قدرت و نفوذ را در اولویت برنامه های خود گنجاند و در مدت کوتاهی از دخالت بیگانگان در امور مختلف کشور کاست. همچنین این سیاستمدار مقتدر در حیات سیاسی خویش، دست به تشکیل مدرسه دارالفنون، انتشار روزنامه وقایع اتفاقیه، ایجاد بسته های پستی چاپارخانه ای، رسیدگی به وضع مالیه، ممنوعیت حمل سلاح سرد و گرم، سر و سامان دادن به ارتش، اصلاح سیاست خارجی، اجباری ساختن مایه کوبی آبله، حذف لقب ها و عنوان های گوناگون زد که همین اصلاحات به تعداد دشمنانش در دربار قاجار افزود. او سرانجام در 20 دی ماه 1220 خورشیدی در حمام فین کاشان به قتل رسید.

- بخشی از گفت وگو با قباد منصوربخت، استاد تاریخ دانشگاه شهید بهشتی با سایت «مورخان»، مصاحبه گر: مهدی احمدی