یکم) دیروز؛ او و تاریخ: هاشمی بیش و پیش از آنکه مبارزات و حرکت های سیاسی را از منظر «اکنون» بنگرد، همواره به «تاریخ» تکیه می زد. نگاه عمیق او به تاریخ، پشتوانه «بینش او» در گره گشایی اتفاقات روز و بالاتر از آن بحران های حاضر بود. اهتمام ویژه به تاریخ نگاری و یادداشت خاطرات از چهار دهه انقلاب- و نیز از مبارزات پیش از انقلاب- نگاه منسجم او به این پشتوانه بینشی را نشان می دهد. شاید به همین دلیل است که سیاست مداران بزرگ، آن هنگام که به جامعه شناسی و تاریخ روی می آورند و با نگاهی فلسفی این دو را درهم می آمیزند، تاریخ برای آنان حکم معلمی را پیدا می کند که به جای «دانش افزایی»، «بینش افزایی» می کند.