آرشیو پنجشنبه ۲۳ دی ۱۳۹۵، شماره ۳۹۵۶
گردشگری
۱۷

زردوزی؛ هنری به درخشندگی زر

از صنایع دستی ایران چه می دانیم؟

زردوزی یا گلابتون دوزی که در نقاط مختلف ایران به کم دوزی، گلدوزی، برودری دوزی و کمان دوزی شهرت دارد، در گذشته تولیدش در بیشتر نقاط ایران رواج داشت ولی هم اینک استان هرمزگان و به ویژه بندر لنگه، بندرعباس و میناب از مراکز عمده تولید آن به حساب می آیند. گلابتون ‎طلائی است که از حدیده کشیده و به هیات ریسمان های باریک ساخته باشند و گلابتون دوزی ‎ ‎نوعی دوزندگی است که جنبه تزئینی دارد و در آن نخ گلابتون به کار می رود.زردوزی های ایرانی در کل قابل تقسیم به سه دسته هستند:

1. گونه ای که زمینه اصلی پارچه را سراسر بخیه می پوشاند تا زمینه تازه ای از رنگ و نقش پدید آید؛ مانند سوزن دوزی های بلوچ و قلاب دوزی رشت و پته دوزی کرمان.

2. گونه ای که روی پارچه نقش چندانی دوخته نمی شود، بلکه با عبور نخ های رنگین از لابه لای تارو پود پارچه و دوختن این الیاف به یکدیگر، پارچه ساده حالتی مشبک و رنگین به خود می گیرد؛ مانند سکه دوزی و قلاب دوزی اصفهان.

3. گونه ای که در آن زمینه پارچه به رنگ اصلی باقیمانده و به کمک الیاف دارای روکش های فلزی، نقوش متنوعی روی پارچه دوخته می شود؛ مانند ده یک دوزی (که در حال حاضر منسوخ شده)، نقده دوزی، تافته دوزی، خوس دوزی و زردوزی که گلابتون دوزی نیز نامیده می شود.

در حال حاضر گلابتون دوزی با الیاف طلابه هیچ وجه در ایران رایج نیست و گلابتون دوزان به جای استفاده از نخ طلا، از نخ هایی که دارای روکش فلزی زرد یا سفید است و عمدتا در کشور پاکستان تولید می شود، استفاده می کنند. این هنرمندان، به کمک قلاب نقوش متنوعی را که اکثرا نیز ملهم از بینش ها و برداشت های شخصی شان است، روی پارچه می دوزند.

تولیدکنندگان اصلی مصنوعات گلابتون دوزی شده در استان هرمزگان، بیشتر زنان هستند و به طور کلی در شهرهای بندر لنگه، بندرعباس، میناب و اکثر نقاط روستایی شهرستان های یادشده، کمتر خانواده ای را می توان یافت که زنان و دختران آن با هنر گلابتون دوزی آشنایی نداشته باشند.