آرشیو سه‌شنبه ۲۸ دی ۱۳۹۵، شماره ۴۷۳۸
دانش
۷
دنیای ربات ها

قوانین در دنیای تعامل میان انسان و ربات

آریا صبوری (پژوهشگر آزمایشگاه تعامل انسان و ربات دانشگاه تهران)

دهه ها قبل آیزاک آسیموف، نویسنده معروف داستان های علمی تخیلی، قوانین رباتیک را در کتاب های خود معرفی کرد. او روزی را می دید که ربات ها هوشمند شده و با انسان در تعامل نزدیکند و در اجتماع و زندگی روزانه او وارد شده اند، اما تا امروز، غیر از استانداردهای تعریف شده برای ربات های صنعتی، قوانین مشخص یا قابل توجهی برای ربات ها تدوین نشده است. البته در ایران و بیشتر کشورهای دنیا و در چند سال گذشته، با ظهور ربات های پرنده ای که با رادیو کنترل هدایت می شوند، مجموعه قوانینی برای سقف پرواز و حداکثر مسافت طی شده برای این ربات ها مشخص شده است. قوانینی که به طور معمول به فروشندگان این وسایل اعلام شده و مشتری اگر هم بخواهد، نمی تواند از آنها تجاوز کند و در صورت انجام خلافی در این بخش، با روش های مختلف قابل شناسایی است.

اما هفته گذشته، مهم ترین خبر دنیای ربات ها، برگزاری نشست هایی در اتحادیه اروپا به منظور بررسی وضع قوانین حقوقی نوین برای ساخت و استفاده از ربات ها بود.

گسترش هوش مصنوعی، رشد مفاهیمی مانند ربات های اجتماعی، تعامل انسان و ربات، هوش جمعی، ربات های همکار و حتی گسترش مفهومی مانند احساس و ربات یا انتقال حس توسط ربات، فعالان اجتماعی و سیاستمداران را دور هم جمع کرد تا با وضع قوانین حقوقی، نظارت های دقیق تری بر ساخت و استفاده از سیستم های رباتیک و گسترش هوش مصنوعی داشته باشند. با قوی تر شدن پردازنده ربات ها و افزایش روز افزون قابلیت آنها، شاید روزی انسان های زیادی بیکار شده یا با خطر سوءاستفاده سودجویانی روبه رو شوند که ربات ها را برای کارهای غیرانسانی گسترش می دهند. همه این موارد باعث شده برای اولین بار نهادهای بین المللی اروپایی دور هم جمع شوند و قوانین رباتیک برای نظارت و کنترل گسترش سیستم های رباتیک و حتی تعریف جرم رباتیک را با توجه به مفاهیم جدیدی که در این علم پدیدار شده وضع کنند. گرچه کشورها و دانشمندانی هم هستند که هنوز ضرورتی در این کار نمی بینند، ولی به نظر می آید میان مجموعه ای از نظرها، خوشبینی ها و بدبینی ها به فردای تعامل میان انسان و ربات، وضع قوانین پیشگیرانه، هوشمندانه و منطقی باشد.