آرشیو یکشنبه ۱۵ اسفند ۱۳۹۵، شماره ۶۴۴۹
فرهنگ
۱۲
یادداشت

دلبسته ایران

دکتر سید کاظم موسوی بجنوردی (رئیس مرکز دایرة المعارف بزرگ اسلامی)

نظم و پشتکار و دقت درکار دانش اندوزی و تالیف وتصحیح و تحقیق، در طی مدتی بیش از نیم قرن، سیره ستوده ایران شناس برجسته و نستوه روزگار مازنده یاد استاد ایرج افشار بود. او از هنگام جوانی دل در گرو فرهنگ ایران نهاد و تا واپسین دم کوشید کار پژوهش و تحقیق در باب فرهنگ و تمدن ایران را در سطح جهانی ارتقا دهد و گامی پیش برد و راستی که توفیقات او در این راه شگفت انگیز و سخت آموزنده است. از آنکه حوادث خرد و کلان این نیم قرن، افشار را از آن هدف عالی باز نداشت و او این شعله فروزنده را از رهگذر تندبادها و توفان های سهمگین گذراند و میراث گرانسنگ او اینک در برابر ما و آیندگان قرار دارد بسیار تحسین برانگیز است. همه زندگی او در جست وجو در فرهنگ این بر و بوم کهنسال گذشت، از تصحیح و انتشار متون کهن تا ثبت و ضبط عبارات سنگ نبشته ها وگورنوشته های دیرینه سال و سفر به شهرها و روستاها و گذر از دشت ها و صحراها، تا ایران را نه فقط از روی کتاب ها و اسناد و تصاویر، بلکه به چشم ببیند و بشناسد. حاصل بیش از نیم قرن کوشش او خود کتابی مفصل، اما فهرست وار از انبوهی کتاب و مقاله و نشریه و فهرست و گزارش خواندنی است.

شش سال پیش در چنین روزهایی زنده یاد افشار قلم و کتاب از دست نهاد و روانش از این جهان به جهان مینو رهسپار شد. بزرگداشت افشار آنچنان که خود می پسندید، در واقع در گسترش و شناسانیدن فرهنگ و تمدن ایران است به صورت علمی و به دور از جنبه های زودگذر احساسی؛ فرهنگ و تمدنی که در نظر او فراز فاخری از تاریخ فرهنگ و تمدن جهانی است و اکنون که این تذکار را به یاد آن دانشی مرد پاک نهاد می نویسم، می اندیشم که جنبه های انسانی و بسیار انسانی این فرهنگ تا چه حد او را دلبسته این نگاه می داشت و میراث او برای مردم ما، می باید چراغ راه باشد.