پس از تصمیم جوامع درگیر کمونیسم برای تغییر سیستم حاکم و گذار از نظام برنامه ریزی مرکزی به بازار آزاد، مشکلات عدیده ای بر سر راه ظاهر شد که تصمیم گیرندگان و تصمیم سازان در آن مقطع را دچار چالش های سختی کرد. ناظران و تصمیم گیرانی که تا کنون تجربه ای در این زمینه نداشتند، برای رفع هر مشکل، باید به دنبال راهکاری جدید بودند. همان طور که مسوولان وقت بانک جهانی اذعان داشتند، هر مشکل، مساله جدیدی بود که نمونه ای برای حل آن وجود نداشت. اما سیاست های به کاررفته برای رفع مشکلات نظام برنامه ریزی متمرکز و عبور از آن، به تاریخچه ای گرانبها برای کشورهایی تبدیل شده است که خواهان سیستم بازار آزاد هستند.

مشکلاتی اعم از فساد و بیکاری و تورم در سال های نخست، مراحل تغییر ساختار را با کندی مواجه کرده بود. از سوی دیگر فشار فزاینده به مردم، شکست در مسیر رسیدن کشورهای کمونیست به سیستم بازار آزاد را محتمل کرده بود. اما این مشکلات هرچقدر هم که به درازا کشید، در تصمیم این کشورها خللی ایجاد نکرد و امروزه ثمرات آن سیاست های ریاضتی، خود را در سهم قابل توجه این کشورها در بازار های جهانی نشان می دهد. باشگاه اقتصاددانان در پرونده امروز خود تاریخچه گذار به سیستم بازار آزاد (مشخصا در اروپای شرقی) را مورد بررسی قرار داده است.