آرشیو دو‌شنبه ۲۶ تیر ۱۳۹۶، شماره ۴۰۹۵
تاریخ و اقتصاد
۳۰

گفته ها

به نظر من تاسیس دولت صفویه (880 خورشیدی) تاثیر بسزایی در زندگی مردم داشت. به خصوص در دوره شاه عباس صفوی (1007-965 خورشیدی) ثباتی در زندگی مردم ایجاد کرد. پیش از او سرقت و راهزنی زیاد بود اما شاه عباس توانست تغییرات مثبتی ایجاد کند، اینکه می گویند 999 کاروانسرا ایجاد کرد، صد البته اغراق است، اما نشانه ای از رفاه و ثباتی است که او ایجاد کرده است. راه ها و مسیرهایی که او ایجاد کرده امنیتی به وجود آورد و مردم از این وضعیت استفاده کردند. در دوره او تجارت رونق پیدا کرد و مردم نیز تا حدی امنیت داشته اند.

این را سیاحان و مسافران نیز می گویند. ایشان تاکید می کنند که اوضاع بعد از شاه عباس بدتر شد و آن امنیت پیشین از بین رفت. البته باید در نظر داشت که همه اینها نسبی است. مثلا در آن زمان وقتی شاهی به محلی لشکرکشی می کرد، در طول مسیر غارت و چپاول صورت می گرفت و خوراک و تدارکات را از مردم می گرفتند و تمام اندوخته و آذوقه مردم را غارت می کردند، به همین خاطر روستاهای ثروتمند را معمولا در حاشیه راه های اصلی نمی توان یافت و این روستاها در مناطق دورتر و دور از دسترس بودند. جالب است که این غارت و یورش تا سال 1900 میلادی هم رواج داشته است؛ مثلا چند سال پیش در یکی از اسناد فرانسوی خواندم که مظفرالدین شاه وقتی به اروپا سفر می کرد، در طول مسیر تمام روستاها از تهران تا گیلان و دریای خزر را چپاول و غارت کرد. تا جایی که مشهور است وقتی به مردم گفتند که شاه در حال نزدیک شدن است، از هراس غارت و چپاول فرار می کردند. اما شاه عباس این کار را در لشکرکشی هایش نکرد. بنابراین به طور کلی وضع در دوره شاه عباس بهتر است؛ اما نباید فراموش کرد که به طور عمومی در آن زمان مردم همه جای دنیا بدبخت بودند، یعنی زندگی آدم ها کوتاه و پر از درد و رنج و بدبختی و بیماری و قحطی بود، به همین خاطر هم تریاک داشتند، اما به طور نسبی در دوره شاه عباس شاهد روستاهایی هستیم که [زندگی] مردم در آنها رونق دارند.

- رودی متی، مورخ و پژوهشگر و محقق هلندی به نقل از یک گفت وگو با محسن آزموده و ماهرخ ابراهیم پور