در تاریخ ایران، استفاده گسترده از نوعی حواله به نام «برات» برای پرداخت های نقدی و جنسی توسط دولت به صورتی بود که می توان از یک «نظام پرداخت براتی» در تشکیلات مالیه سخن به میان آورد. این سند مالی که در منابع تاریخی از آن با عنوان «برات دیوانی» یاد شده، حواله ای است که برای وصول مبلغی از درآمد دولت به عهده منبعی مشخص یا شخص معین صادر می شده است. از سده سوم تا اواخر دوره قاجار یعنی یک دوره هزار ساله، این سند ابزار اصلی پرداخت های مالی حکومت ها به طلبکارها و کارکنان کشوری و لشکری است. در دوران قاجار، برات دیوانی انواع مختلفی داشت و دولت بسته به نیازش با عناوین گوناگون اقدام به صدور آن می کرد. از مهم ترین انواع برات می توان به مواجب، جیره، مستمری، اخراجات و انعام اشاره کرد. منبع تامین پرداخت برات ها درآمدهای حاصل از وصول مالیات هایی بود که دولت به بهانه های مختلف از مردم اخذ می کرد. نظام پرداخت براتی، نظامی است که در آن سه عامل برات کش(صادرکننده برات)، برات دار(وصول کننده وجه برات) و برات گیر(پرداخت کننده وجه برات) در یک سازوکار مالی حضوری فعال و مستمر دارند. این سازوکار مالی طی یک دوره هزارساله با اندک تغییری به کار خود ادامه داد و با انقلاب مشروطیت، به منظور رفع نواقص آن که منجر به بحران های مالی شده بود، دچار اصلاحات گسترده شد. براین اساس، در راستای شناخت بخشی از تاریخ اقتصادی ایران، ترسیم نظام پرداخت براتی و بررسی کارکردهای مثبت و منفی آن در دوره قاجار و نیز تحلیل چگونگی تاثیر مشروطیت بر این نظام مالی اهمیت دارد.

نشست «تاریخ اقتصادی دوره قاجار؛ نمونه مورد مطالعه: نظام پرداخت براتی در مالیه»، امروز ساعت 10 صبح در ساختمان آرشیو ملی ایران واقع در بزرگراه شهید حقانی (شرق به غرب)، نبش خیابان کوشا، روبه روی ورزشگاه شهید کشوری برگزار می شود.