آیت الله سیدمحمود طالقانی را باید از نسل احیاگران اندیشه اسلامی به شمار آورد؛ ایشان در تاریخ معاصر، بعد از سیدجمال الدین اسدآبادی، اقبال لاهوری در شبه قاره هند، شیخ محمد عبده در مصر، از سلسله احیاکنندگان اندیشه اسلامی در ایران به شمار می آید که عمر پربار و پرحاصلی در این راستا داشته است. یکی از ویژگی های پسندیده ایشان که برای نسل جدید به یادگار مانده است، چهره ضد استعمار و استبداد او است. در واقع، ایشان با توجه به اصطلاح قرآنی «استضعاف» که بر ایستادگی در برابر استثمار، استبداد و استعمار تاکید دارد، در هر سه زمینه فردی مبارز بود. نه تنها مبارز سیاسی بلکه از نظر افکار و رویه هم آثار فراوانی دارند