1.همایون کاتوزیان نویسنده و پژوهشگری است که برای بالابردن میزان دانش و آگاهی در ایران کوشش فراوانی انجام داده و آثاری که پدیدآورده همواره از سوی افراد متخصص در علوم انسانی و همچنین افراد غیرمتخصص استقبال شده که این بسیار جای اندیشیدن دارد.

او با توجه به شناخت عمیقی که از تاریخ و مشکلات فرهنگی، اجتماعی و سیاسی ایران (بویژه در قرن کنونی) و شناختی که از ضعف های علمی و فرهنگی و موانع عقلانیت در ایران همچون استدلال گریزی، جزم اندیشی، تعصب ورزی و ابراز سخنان شاعرانه درباره مسائل اجتماعی و سیاسی دارد، در آثارش هوشمندانه عمل کرده است.

چه وقتی به سراغ روایت تحلیلی و نقادانه تاریخ ایران می رود (ایرانیان)، چه وقتی به ریشه یابی مسائل و واکاوی گره های فرهنگی، اقتصادی و سیاسی می پردازد (ایران، جامعه کوتاه مدت و سه مقاله دیگر)، چه وقتی به سراغ ادبیات می رود (سعدی) و... به عقلانیت نظر دارد و بیش از هر چیزی مخاطبان خود را به اندیشیدن درباره مسائل و مشکلات فرامی خواند، نه ساده سازی و سرانجام پریدن از روی آنها که رسم ناخوشایند و رایجی در جامعه ماست!

همچنین در آثار و گفت وگوهایش عقلانیت گفتاری چشمگیر است، به این معنا که آنچه می گوید به دور از ابهام و ایهام است و وقتی درباره موضوعی سخن گفته یا می نویسد، دچار پراکنده گویی نیست. ساده و عمیق سخن گفته و می نویسد که کاری دشوار، کمیاب و ستودنی است و اینها نکته های بسیار مهمی هستند که ارزش کار فکری و فرهنگی او را می شناسانند.

2.همایون کاتوزیان چه در فضای دانشگاه و چه در عرصه عمومی، بسیار اثرگذار بوده و خدمات فرهنگی فراوانی انجام داده و (هرچند که نظام آموزش و پرورش ما توجهی به آثار ارزشمند او نداشته و شوربختانه در کتاب های درسی دانش آموزان ما خبری از آثار و چکیده آثارش نیست) نویسنده ای است که جای خود را در بین مردم و بویژه جوانان و روشنفکران گشوده است.

کوشش های فرهنگی منظم و مستمر او و پدیدآوردن آثاری آگاهی بخش که جدیدترین آنها کتابی است با نام «Khalil Maleki: The Human Face of Iranian Socialism» بسیار ستایش برانگیز است. همایون کاتوزیان نویسنده و پژوهشگری است که به تنهایی به اندازه یک نهاد کار کرده و زادروزش (26 آبان) در تقویم فرهنگی ما مجالی نیک است برای قدردانی از او که با پدیدآوردن کتاب هایی ارزشمند، خالصانه به فرهنگ ما خدمت کرده است.