آرشیو سه‌شنبه ۱۴ آذر ۱۳۹۶، شماره ۴۲۰۹
تاریخ و اقتصاد
۳۰

تداوم سنت های مالیاتی

اخراجات، تکالیف، عوارضات و استصوابیات به مجموعه ای از مالیات هایی اطلاق می شود که بنا به صلاحدید حکومت ها و نظام مالیاتی ایشان، از مردم گرفته می شد. با توجه به مفاهیم مالیات های گرفته شده، این اصطلاحات، مربوط به مالیات های غیررسمی بود.

در متنی از دوره حکومت نادرشاه، درتقسیم اخراجات حکمی و استصوابی آنها را به «مستمری» و «غیرمستمری» تقسیم کرده که مستمری شامل محاسبه هرساله و حاوی رسومات کلانتری و داروغگی و رسم الحساب می شد؛ اما غیرمستمری که استصوابی بوده، دربرگیرنده وجه صادر و وارد ایلچیان، مدد خرج و حق السعی محصلان و ازاین قبیل چیزها مثل نوروزی، سلامانه و مقرریات مخترعه می شد. بررسی اصطلاحات فوق که به مجموع آن استصوابیات و اخراجات دیوانی گفته می شد، حاکی از وجود این اصطلاحات از عهد پیش از صفوی و به ویژه دوره مغول است که بیانگر سنت های مالیاتی ترکی و مغولی در جامعه شهری ایرانی و تداوم آن تا دوره قاجار است.

منبع: الهه محبوب فریمانی، مهری ادریسی، «تغییر و تحول اصطلاح «استصوابیات» درنظام اداری و مالی ایران» پژوهش نامه تاریخ اجتماعی و اقتصادی، 1396.