«آنکه نخستین گام را برمی دارد، نباید بالاجبار دومین گام را نیز به همان استحکام بردارد»،1

مرگ لوئیجی پیراندللو (1936- 1867) برنده نوبل ادبی می توانست فرصت مناسبی برای حزب فاشیست ایتالیا پدید آورد تا به هنگام تشییع جنازه پیراندللو از او به عنوان عضو حزب تجلیل کند تا در همان حال تبلیغاتی نیز برای فاشیست ها پدید آورد. اما پیراندللو در آخرین وصیت اش درخواست کرده بود کسی به تشییع جنازه اش نرود و او را نیز با تشریفات رسمی و لباس سیاه که نماد فاشیست های ایتالیا است به خاک نسپرند. شاید پیراندللو با وصیت اش می خواست بگوید مرگ «رهایی» اوست، رهایی از قیدوبندی که بعد از مرگ نیز دست بردار او نبود، اگرچه که حتی مرگ نمی توانست اشتباه سیاسی اش را توجیه کند.*