پیش از تالیف و انتشار کتاب «فانوس جادویی زمان» که نگاهی است به رمان «در جستجوی زمان ازدست رفته» اثر مارسل پروست، داریوش شایگان سراغ دیگر پرتره مدرن مهم ادبیات فرانسه یعنی شارل بودلر، موسس شعر مدرن رفته و کتاب «جنون هشیاری»، بحثی درباره اندیشه و هنر شارل بودلر را تالیف کرده و درآورده بود. شایگان البته هرگز با ادبیات و هنر بیگانه نبوده است اما در این دو کتاب و نیز در کتاب «پنج اقلیم حضور» به طور مستقیم به ادبیات پرداخته است و از این رو این آثار در پیوند و گسستی با دیگر آثار شایگان قرار دارد و جایگاهی خاص پیدا می کند. او معتقد است، آدم از ادبیات بیشتر یاد می گیرد تا از فلسفه. خودش می نویسد، شخصیت