آرشیو پنجشنبه ۱۲ بهمن ۱۳۹۶، شماره ۴۰۱۷
صفحه آخر
۱۶
در جست و جوی نسبت حقوق و هنر

رویای ناتمام استاد دهلوی برای غریب پور

دکتر وحید آگاه

1- هفته گذشته «اپرای عروسکی خیام» به بهانه جشنواره تئاتر فجر در تالار فردوسی اجرا شد و شمه ای دیگر از توانمندی هنر نمایشی- موسیقایی ایرانی را نمایش داد. اثر استاد غریب پور از لحاظ هنری و کیفیت، بی نهایت حیرت انگیز و شگرف است، اما این کار از زاویه ممیزی موسیقی در ایران هم اثری قابل توجه است.

2- ممیزی آثار موسیقایی در ایران نیز سه بعد دارد: 1- خوانندگان و نوازندگان. 2- کلام موسیقی شامل اشعار و ترانه ها. 3- موسیقی محض اثر.

ممیزی خوانندگان تحت تاثیر دو عامل است: جنسیت خواننده و ممنوع الکار نبودن او که در اینجا مراد ما، جنسیت است. چنان که به دلیل رعایت موازین شرعی، صدای زنان صرفا برای مستمعان زن یا به صورت همخوانی با مردان و به شکل زیر یعنی به طوری که صدای زن، غالب نبوده و ذیل و ضعیف تر از صدای مرد باشد، مجاز است. موضوعی مشترک میان اجراهای صحنه ای و آلبوم های موسیقی: لذا تک خوانی زن برای مستمعین مرد یا مختلط مرد و زن، ممنوع است.

3- جنسیت صدا در آثار فاخر و معرف الگوی اصیل اسلامی- ایرانی هم تبصره و استثنایی نداشت و همین جا محل حسرت مدام و بغض مرحوم استاد حسین دهلوی شده بود: مردی که موسیقی در ایران، بسیار به او بدهکار است و عمرش را پای موسیقی فاخر گذاشت. اما در طول سال های متمادی، با عدم درایت مسوولان وزارت فرهنگ و عدم استفاده آنها از متخصصان دینی و ظرفیت های فقه پویا، فرصت های بسیاری از فعالان عرصه موسیقی گرفته شد ازجمله اپرای مانی و مانای استاد دهلوی که چون در صحنه‎ای از آن، دخترکی با خواندن آواز از احساسات درونی اش می‎گوید و تک‎خوانی دختر بچه ممنوع است: حدود سه دهه اجازه اجرا نیافت و استاد با حسرت این اجرای فوق العاده و انسانی، از میان ما رفت و این رویای او، رنگ واقعیت نگرفت. اما گذر زمانه و تدبیر و حمایت از آثار ارزشمند و افتخار آفرینی چون اپراهای عروسکی استاد غریب پور من جمله خیام او، این مهم را ممکن ساخته و می توان گفت رویای ناتمام استاد دهلوی برای غریب پور، دیگر رویا نیست و فهرست اسامی آواگران این اثر، رویای مجسم دهلوی را می نمایاند. گیرم که راوی، عروسک باشد.

با اپراهای عروسکی غریب پور، دروازه های جهانی هنر نمایشی به روی ما گشوده شده و با تدبیر، در حراست از رویاهای هنرمندان شریف مان بکوشیم.