آرشیو پنج‌شنبه ۱۹ بهمن ۱۳۹۶، شماره ۵۰۴۱
سلامت
۱۳
سلامت خانه و آشپزخانه

محصولات سبوس دار بخوریم یا نخوریم؟

فاخره بهبهانی

سبوس یکی از منابع فیبری با ارزش تغذیه ای بالاست و پرمصرف ترین نوع آن سبوس گندم است که متاسفانه هنگام تهیه آرد نان به میزان زیادی از گندم جدا می شود. با توجه به توصیه های مکرر متخصصان علوم غذایی به مصرف مواد غذایی حاوی فیبر، برخی نانوایان با افزودن سبوس فله (فرآوری نشده) به خمیر هنگام چانه زدن، نان با درصد بالای سبوس تولید می کنند و تعداد زیادی از خانواده ها به صورت روزانه و به میزان زیاد از این نان ها استفاده می کنند. برخی افراد نیز سبوس آماده می خرند و به هدف کاهش وزن و لاغر شدن، آن را در ماست، سالاد و آبمیوه می ریزند یا در طبخ انواع غذاها و شیرینی ها استفاده می کنند. حال سوال اینجاست سبوس خام آماده و نان های حاوی سبوس فله ای می توانند خواص تغذیه ای و درمانی مطلوبی داشته باشند؟

سبوس، یکی از مواد خامی است که مصرف آن به منظور تامین فیبر مورد نیاز روزانه بدن توصیه می شود و ضمن خواص تغذیه ای بالایی که دارد می تواند با رفع یبوست به خروج سموم و مواد زائد از بدن کمک کند و با تنظیم قند، چربی و فشارخون، ابتلا به بسیاری از بیماری های غیرواگیر را کاهش دهد و در رژیم های لاغری به کاهش وزن کمک کند. اما نکته قابل توجه این که سبوس زمانی می تواند بهترین اثرات تغذیه ای را داشته باشد که به صورت علمی و طی فرآیندهایی تخمیر شده باشد. در غیر این صورت سبوس خام ارزش تغذیه ای چندانی نداشته و می تواند مصرف کننده را دچار سوء تغذیه کند. زیرا سبوس خام (غیرتخمیری) به دلیل داشتن ترکیبی به نام اسید فیتیک، قابلیت هضم و جذب آهن، کلسیم، روی و پروتئین را در بدن کاهش می دهد و در طولانی مدت بدن را با فقر ریز و درشت مغذی ها مواجه می کند و می تواند به کم خونی ناشی از فقر آهن، پوکی استخوان، کاهش رشد بدن و... منجر شود. ضمن این که سبوس فله ای که توسط نانوایان از کارخانجات آرد خریداری و به آرد مصرفی افزوده می شود بهداشتی نیست، چون احتمال دارد هنگام جداسازی سبوس از گندم آلودگی های شیمیایی، میکروبی و قارچی در سبوس ایجاد شود. اگر سبوس غلات (گندم، جو و چاودار) از ابتدا در فرآیند تهیه نان به میزان معین موجود باشد و بخوبی تخمیر شود، اسید فیتیک آن کاهش یافته و می توان در وعده های غذایی و در دراز مدت به عنوان غنی ترین منبع فیبری از خواص تغذیه ای و درمانی آن سود برد.

چه کسانی نباید محصولات حاوی سبوس بخورند؟

افرادی که وضعیت تغذیه ای خوبی ندارند و روزانه از گروه های متنوع غذایی بخصوص میوه، سبزی، گوشت و لبنیات به میزان مورد نیاز استفاده نمی کنند و همچنین کودکان در سنین رشد و کسانی که دچار سوءتغذیه هستند و دستگاه گوارش حساس و روده تحریک پذیر دارند نباید از نان های پرسبوس یا سبوس های خام آماده به صورت روزانه استفاده کنند. اما افراد سالمی که تنوع غذایی دارند چون املاح معدنی جذب نشده نان را از گروه های غذایی دیگر دریافت می کنند می توانند روزانه از محصولات سبوس دار استفاده کنند و از خواص درمانی آن بهره ببرند.

نکته مهم دیگر این که نان های سبوس دار برای مبتلایان به دیابت مفید است اما این بیماران نباید در مصرف این نان ها زیاده روی کنند.