آرشیو پنجشنبه ۱۹ بهمن ۱۳۹۶، شماره ۵۰۴۱
جامعه
۱۴
یادداشت

جای خالی دید بلندمدت به پژوهش

دکتر فریدون اسماعیل زاده

این روزها توسعه هر کشوری در گرو رشد علم و فناوری است که در این مسیر، پژوهش های دانشگاهی نقش جدی در پیشرفت کشور دارد. اگرچه شاهد هستیم در مقام سخن از لزوم حمایت از پژوهش های دانشگاهی صحبت می شود، اما در مقام عمل می بینیم در بیشتر موارد، بودجه های کافی به حوزه پژوهش اختصاص پیدا نمی کند؛ به طور مثال، در یکی از طرح های کلان تحقیقاتی دانشگاه شیراز که نیاز به حدود 70 میلیارد تومان اعتبار دارد، تاکنون فقط یکصد میلیون تومان به این دانشگاه تخصیص پیدا کرده است. طبیعی است با وجود این بودجه های محدود نمی توان به اهداف والایی که در حوزه پژوهش ترسیم شده، رسید.

مشکل دیگری که در حوزه پژوهش با آن روبه رو هستیم این است که صنعت ما همچنان توانمندی دانشگاه و دانشگاهیان را باور نکرده است. در واقع، آن سطح از همکاری و تعاملی که انتظار داریم بین صنعت و دانشگاه وجود داشته باشد، برقرار نیست و به همین دلیل، گاهی طرح های پژوهشی دانشگاه ها از سوی صنعت نادیده گرفته می شود.

نباید از خاطر برد سرمایه گذاری در حوزه پژوهش می تواند چند برابر هزینه های اولیه ای که صرف یک طرح پژوهشی شده است، بازدهی داشته باشد. به همین دلیل، سرمایه گذاران طرح های پژوهشی باید بازدهی کلی طرح های تحقیقاتی را ببینند، نه این که انتظار داشته باشند همه طرح های پژوهشی به نتیجه برسد. در همه جای دنیا هم این روال وجود دارد؛ مثلا احتمال دارد از ده پروژه پژوهشی فقط چهار طرح به سرانجام مطلوب برسد، اما همان چهار طرح می تواند کل هزینه های ده طرح پژوهشی را جبران کند، اما متاسفانه خیلی اوقات در کشور ما دید بلندمدتی به حوزه پژوهش وجود ندارد.

همچنین برای توسعه حوزه پژوهش نیاز داریم دستگاه ها و تجهیزات مورد نیاز پژوهش های دانشگاهی هم نوسازی شود، زیرا بسیاری از این دستگاه ها در دانشگاه های مختلف، فرسوده و قدیمی هستند و نیاز است با تجهیزات تحقیقاتی روز دنیا همگام شویم. افزون بر این، اگر ارتباط بین صنعت و دانشگاه گسترش یابد می توانیم از تجهیزات پژوهشی خریداری شده در دانشگاه ها در حوزه های غیرآموزشی هم استفاده کنیم، اما می بینیم به دلیل گسست صنعت و دانشگاه، گاهی تجهیزات خریداری شده در حوزه پژوهش یا در دانشگاه ها خاک می خورد یا صرفا در حوزه های آموزشی استفاده می شود که در این حوزه نیز نیاز به بازنگری جدی داریم.