جلسه روز گذشته کمیسیون مشترک برجام، با حضور معاون وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران، سید عباس عراقچی، یازدهمین نشست این کمیسیون برای بررسی نحوه اجرای این توافق تاریخی بود. این جلسه در شرایطی برگزار می شود که رییس جمهور ایالات متحده امریکا، دونالد ترامپ، تهدید کرده است تا کمتر از دو ماه دیگر (12 مه 2018) زمانی که...

بر اساس قوانین داخلی امریکا تعلیق اجرای تحریم های هسته ای از ایران را تمدید کند، از برجام خارج خواهد شد. رویداد 12 مه، به این سوال پاسخ خواهد داد که آیا نمایندگان جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده امریکا، آیا بار دیگر در کمیسیون مشترک برجام، دور یک میز می نشینند یا نه. ماهیت برجام به عنوان یک توافق چندجانبه بین المللی، به شکلی است که انصراف یک کشور از اجرای آن، به تنهایی نمی تواند باعث از بین رفتن توافق و نهادهای بین المللی محصول آن، مانند کمیسیون مشترک برجام شود. اینکه طی دو ماه باقی مانده تا 12 مه، نمایندگان ایران و امریکا باز هم رودرروی هم قرار بگیرند وجود دارد. طبق رویه و روالی که بر اساس برجام و در قالب مذاکرات 1+5 ایجاد شده است، فرصت های زیادی تا دو ماه دیگر وجود دارد که دو کشور با یکدیگر در مورد برجام گفت وگو کنند. سرنوشت ایران و امریکا در قالب گروه 1+5 مرتبا به هم متصل می شود. فارغ از محتوای گفت وگوها، چه تهران و واشنگتن با هم توافق داشته باشند یا نه، مادامی که دو کشور عضوی از کشورهای اجراکننده برجام هستند، این مذاکرات ادامه خواهد یافت. آنچه مشخص است تا 12 مه که رییس جمهور امریکا در موعد مقرر، تصمیم خود را بگیرد، به صورت خودکار دستگاه بروکراتیک و اداری سیاست خارجی امریکا، موظف است که در جلسات مرتبط شرکت کند. تماس ها در مورد برجام تا زمان تصمیم ترامپ قطعا باز هم با حضور و مشارکت ایالات متحده امریکا انجام خواهد شد. دستگاه سیاست خارجی امریکا به هر حال با حضور در این جلسات و گفت وگوها، توصیه ها و نظرات خود را در اختیار کاخ سفید و مشاوران رییس جمهور این کشور خواهد گذاشت. در طول دو ماه پیش رو فرصت زیادی است و هنوز نمی توان پیش بینی کرد که دونالد ترامپ، 12 مه تصمیم بگیرد در برجام بماند، از این توافق خارج شود یا اینکه یک راه حل تازه برای خروج واشنگتن از بن بست این تصمیم گیری از سوی کشورهای اروپایی به آنها پیشنهاد شود. در این فاصله تحولات زیادی در پی خواهد بود و احتمال های غیرقابل پیش بینی زیادی وجود دارد. اگر از امروز بخواهیم پیش بینی کنیم که رییس جمهور امریکا، دو ماه دیگر تصمیم به خروج از برجام بگیرد، آنگاه شرایط برای کمیسیون مشترک برجام متفاوت خواهد شد. تصمیم رییس جمهور امریکا برای خروج از برجام به این معنا خواهد بود که ایالات متحده امریکا، قطعا دیگر عضوی از کشورهای عضو کمیسیون مشترک نخواهد بود و اعضای این کمیسیون از 8 عضو، شامل ایران، روسیه، چین، بریتانیا، فرانسه، آلمان، امریکا و اتحادیه اروپا، به 7 عضو کاهش پیدا خواهد کرد. از آنجا که جلسات کمیسیون مشترک هر سه ماه یک بار برگزار می شود، جلسه عادی بعدی، پس از تصمیم دونالد ترامپ در مورد برجام خواهد بود، در آن زمان اگر رییس جمهور امریکا، رسما تصمیم گرفته باشد که امضای تعلیق تحریم ها علیه ایران را متوقف کند و عملا از برجام خارج شود، ایران با 6 عضو دیگر در جلسات شرکت خواهند کرد، در این شرایط اعضای کمیسیون مشترک بدون امریکا در مورد آینده اجرای این توافق تصمیم گیری خواهند کرد. در چنین شرایطی، واکنش ایران برای استمرار ماندن در این کمیسیون یا خروج از آن، بسیار وابسته به واکنش 6 عضو دیگر است، اگر ایران پس از خروج احتمالی امریکا از برجام احساس کند که اروپایی ها و دیگر اعضای باقیمانده، به اندازه کافی متعهد به اجرای مفاد برجام و تلافی آثار خروج امریکا هستند، آنگاه احتمال دارد که ایران به حضور در برجام ادامه دهد و برگزاری جلسات این کمیسیون هر سه ماه یک بار استمرار پیدا کند و اگر اقدام های طرف های دیگر برای ایران راضی کننده نباشد، ممکن است ایران نیز بعد از امریکا از اجرای برجام کناره گیری کند که در آن صورت، استمرار جلسات کمیسیون مشترک برجام، بی معنا خواهد بود.