برجام و سرنوشت آن، مهم ترین موضوع سیاست خارجی ایران است که با آغاز سال جدید و تغییرات در دو پست مهم کابینه ترامپ، گمانه زنی ها درباره آن آغاز شده است. دونالد ترامپ به عنوان یکی از پیش بینی ناپذیر ترین روسای جمهوری آمریکا و نیز منفورترین آنها، از ابتدای کار خود در کاخ سفید با هر آنچه میراث اوباما بود، به ستیزه پرداخت. برجام یکی از مهم ترین سرفصل های مدنظر اوست. رئیس جمهور جدید آمریکا از این توافق به عنوان بدترین توافق تاریخ ایالات متحده یاد کرده است اما همچنان با رویکرد مذبذب خود، در این توافق بین المللی که قطع نامه شورای امنیت سازمان ملل را به عنوان پشتوانه خود دارد، باقی مانده است. تغییرات هفته های آخر سال گذشته در کابینه و استفاده از دو مهره بسیار تندرو، تحلیل هایی درباره زمینه چینی ترامپ برای خروج از برجام در پی داشت. اگرچه هنوز مایک پمپئو باید برای تصدی وزارت خارجه آمریکا از سنا رای اعتماد بگیرد اما شاید ترامپ در حال چیدن موزاییکی است که خروج آمریکا از برجام، خروجی آن است. تنها چهره میانه رو در تیم سیاست خارجه، وزیر دفاع، جیمز متیس است که از آن به عنوان تنها حامی برجام برای نجات این توافق یاد می شود. فارغ از انتصابات و انتخاب های ترامپ، او نشان داده است که نه مشورت پذیر است و نه تاب نظرات مخالف را دارد؛ حتی اگر این نظرات، کارشناسی باشد. وقتی وزیر خارجه سابق، رکس تیلرسون، برای پست وزارت خارجه معرفی شد، روشن بود که آمدن او برای رفتن است. مشاور امنیت ملی نیز از این قاعده مستثنا نبود. اگرچه جان بولتون به عنوان حقوق بگیر سازمان منافقین و چهره ای جنگ طلب، همواره با توافق هسته ای ایران و شش کشور مخالفت کرده اما روزنامه های آمریکایی با انتقاد از این انتخاب، او را کفتاری که فقط زوزه می کشد، معرفی کرده اند. به جز بولتون، مایک پمپئو نیز به عنوان رئیس سابق سازمان جاسوسی آمریکا (سیا) می داند هزینه افروختن آتش جنگی دیگر برای آمریکا چه تبعاتی خواهد داشت. ترامپ سودجو به خوبی می داند سرشاخ شدن با کشوری مانند ایران بدون محاسبه دقیق هزینه های آن، چه مشکلاتی برای آمریکا ایجاد می کند. واشنگتن پست در شماره اخیر خود اعلام کرد ترامپ برای خروج از سوریه، درخواست چهار میلیارد دلار از دولت عربستان کرده است! این یعنی تصمیمات ترامپ را باید ناظر بر دوشیدن حاکمان بی سواد سعودی ارزیابی کرد. از سوی دیگر تحولات ماه های اخیر نشان داده است شخص تصمیم گیر در آمریکا دونالد ترامپ است، نه سایرین و افراد دیر یا زود با این رویکرد رئیس جمهور به مشکل خواهند خورد. اگرچه تغییرات کابینه می تواند در رابطه ایران و آمریکا بی تاثیر نباشد اما هنوز برای قضاوت راجع به اینکه تغییرات اخیر یک جنگ روانی یا مقدمه خروج از برجام است، زود خواهد بود. به ویژه اینکه در 24 آوریل، ترامپ پذیرای مکرون، رئیس جمهور فرانسه در کاخ سفید است. برخی رسانه ها اعلام کرده اند قدرت مکرون در ایجاد اجماع در اتحادیه اروپا و همچنین روابط شخصی او با ترامپ که به طور مستمر در ارتباط تلفنی با همتای آمریکایی خود است، می تواند رئیس جمهور آمریکا را برای باقی ماندن در برجام ترغیب کند.

آنچه در اتحادیه اروپا پیرامون برجام و برای همراهی با آمریکا در سایر زمینه ها در حال وقوع است، عامل دیگری است که در تصمیم گیری رئیس جمهور کم تجربه آمریکا موثر خواهد بود. به نظر می رسد او با ایجاد یک جنگ روانی درصدد امتیازگیری از اروپا، دوشیدن سعودی ها و ایجاد تزلزل در جمهوری اسلامی ایران است. همدلی و یکپارچگی جناح های سیاسی داخلی، تقویت و حمایت از تیم مذاکره کننده هسته ای و دستگاه دیپلماسی، در کنار اجتناب از هر اقدام تحریک آمیز در عین ابراز مواضع قاطع و محکم در مواجهه با سیاست مداران تازه کار آمریکا در هفته های آینده، باید در دستور کار مسئولان قرار گیرد.