آرشیو سه‌شنبه ۱ خرداد ۱۳۹۷، شماره ۵۱۱۲
جامعه
۱۵
یادداشت

تنوع زیستی ارزشمندترین گنجینه حیات

اصغر محمدی فاضل

تامین غذا، آب، انرژی، امنیت، بهداشت و فرهنگ که رفاه بشر را تامین می کنند به سلامت طبیعت وابسته است و تخریب تنوع زیستی و به تبع آن حذف خدمات زیست بومی توسط جنگل، کوهستان، رودخانه، تالاب و ساحل، آینده حیات روی کره زمین را تهدید می کند.

کشور ما نیز به دلیل چند دهه اصرار بر رشد اقتصادی به هر قیمت، واجد یکی از بالاترین نرخ های طبیعت زدایی و تخریب تنوع زیستی است. از سوی دیگر ریشه کنی فقر به عنوان یک راهبرد نظام جمهوری اسلامی نیازمند شرایطی است که تولید پایدار غذا از ارکان آن محسوب می شود و حفظ زیست بوم های طبیعی برای تامین منابع تولید ضروری است.

اعتبارات سازمان های متولی حفاظت از طبیعت نیز نشان می دهد هرساله بودجه های کلانی برای احیای مناطق تخریب شده یا در معرض تخریب تخصیص داده شده که سهم زیادی از درآمد ملی را بلعیده ولی همچنان گونه های بومی گیاهی و جانوری در مناطق حفاظت شده در محاصره هستند و خدمات فراوانی از جمله گرده افشانی کاهش شدید داشته است. همزمان افزایش گونه های بیگانه مهاجم، علاوه بر اختلال در تجارت و حمل و نقل فرامرزی، امنیت غذایی کشور را نیز تهدید می کند. گزارش های جدید نشان می دهد در یکی از کشورهای آسیایی اعتبارات مورد نیاز برای احیای حدود 20درصد از پوشش جنگلی در مناطق معتدله بالغ بر پنج برابر درآمدهای ناشی از تبدیل آنها به زمین کشاورزی است در حالی که به دلیل توسعه زراعت تک محصولی، تنوع گیاهان بومی که ذخایر ژنتیکی جهانی محسوب می شوند به یک سوم کاهش یافته است.

آینده پژوهان بر این باورند توان امروز بشر برای کنترل آثار مخرب نابودی طبیعت به حدی ناچیز است که نگرانی های امنیتی ناشی از شوک های اجتماعی و اقتصادی را تشدید می کند و سیاست ها و اقدامات نابخردانه می تواند منافع کشورها و حتی امنیت جهانی را تهدید کند. در این شرایط سیاستگذاران باید پیچیدگی و پویایی تعامل متقابل انسان و طبیعت را به رسمیت بشناسند وگرنه ادعای توسعه، صرفا کارکردهای کوتاه مدت سیاسی و رسانه ای خواهد داشت.