آرشیو پنج‌شنبه ۲۱ تیر ۱۳۹۷، شماره ۴۱۳۲
کتاب
۱۰
ادبیات جهان

انتشار چهار اثر کلاسیک ادبی

ملحدی که به کلیسا می رفت

بهار سرلک

به تازگی بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه مجموعه کتاب های جیبی کلاسیک نویس های قدر قرن هجدهم و نوزدهم انگلستان، امریکا و فرانسه را منتشر کرده است. این مجموعه شامل آثار کوتاه و کمتر چاپ شده یا کمتر دیده شده نویسندگان بزرگ کلاسیک است.

از جین آستن، نویسنده قرن هجدهم و نوزدهم انگلیسی که آثارش به رمان های احساساتی قرن هجدهمی طعنه می زند، کتابی با عنوان «کاساندرای زیبا» با ترجمه ناهید طباطبایی منتشر شده است. این کتاب مشتمل بر چهار رمان کوتاه «جک و آلیس»، «هنری و الیزا»، «کاساندرای زیبا» و «نامه سوم» است که آستن در جوانی آنها را به رشته تحریر درآورده. رمان «کاساندرای زیبا» نقیضه ای از رمان های ملودرام، سانتی مانتال و رندنامه های قرن هجدهمی است: داستان دختری که برای پیدا کردن بختش قدم در دنیای بیرون می گذارد. آستن این داستان دوازده فصلی را در سه صفحه خلاصه کرده است. کاساندرا «زیبا و دوست داشتنی بود و بخت آن را یافت که عاشق یک کلاه بی لبه شود... بیرون رفت تا به دنبال بختش برود.» سه ویژگی فهرست شده و ماحصل رفتار این شخصیت، در ادبیات دوره آستن دستمالی شده بودند و هر کدام به نوبه خود مجموعه ای از تداعی ها را به ذهن خواننده متبادر می کنند. اما آستن روشی به کار می برد که در نهایت این تداعی ها یک تاثیر را در نتیجه کار داشته باشند. بدین شکل آستن خود را از چارچوب داستانی تک ژانری بیرون می کشد و توقع خواندن داستانی افسانه ای را زنده می کند که در آخر با متمایز کردن سبک خود از دیگران، به خواننده رودست می زند.

شارلوت برونته دیگر نویسنده انگلیسی قرن نوزدهمی است که با کتاب «هتل استنکلیف» در این مجموعه حضور دارد. این رمان کوتاه با ترجمه خجسته کیهان یکی از نمونه های مثال زدنی نخستین کارهای شارلوت است: او این داستان را یک دهه پیش از اینکه با «جین ایر» خوانندگانش را پیدا کند، برای سرگرم کردن خواهران و برادرش نوشت. خواهران برونته که به دنبال راهی برای رهایی از آشفتگی های زندگی خانوادگی بودند، در دشت و صحرا روزشان را به خیالبافی می گذراندند که همین خیالبافی ها ایده اولیه آثار کلاسیک انگلیسی به نویسندگی برونته ها شد. آنها با این خیالات دنیای خیالی «انگریا» را ساختند. «هتل استنکلیف» هم بخشی از این افسانه بود. دنیای افسانه ای انگریا مردمانی مرفه داشت اما دستخوش امواج متلاطمی شده بود. دوک پرشور و خوش سیمایی بر شهر زامورنا حکومت می کرد که با مری پرسی ازدواج کرده و حالا پدر مری، لرد نورتنگرلند اخیرا شورشی ناموفق را علیه داماد خود رهبری کرده است. ماجراهای «هتل استنکلیف» که شارلوت برونته در سال 1838 به رشته تحریر درآورد، مربوط به زمانی است که شورش سرکوب شده و هنوز سایه خیانت سنگینی اش را بر این شهر انداخته است.

کتاب شعر و داستان «کوسه مالدیو» اثر هرمان ملویل، نویسنده رمان شاهکار «موبی دیک» و شاعر عصر رنسانس امریکایی، با ترجمه مجتبی مجتهدزاده یکی از کتاب های این مجموعه است. سه شعر اول این کتاب نخستین بار در سال 1888 در «جان مار و دیگر دریانوردان» منتشر شده اند. کتاب با شعر «کوسه مالدیو» آغاز می شود که یادآور اشعار و داستان هایی است که ملویل در آنها به شرح ماجراجویی های دریایی اش می پردازد. این شعر نهنگی خطرناک اما در عین حال تنبل را به تصویر می کشد که همنشینش «ماهیکی باریک» و «چالاک» است. رمان کوتاه «انکانتاداس یا جزایر سحرآمیز» که در ادامه کتاب جای گرفته، نخستین بار در نشریه «Putnam’s Magazine» در سال 1854 و دو سال بعد در مجموعه داستان های کوتاه «قصه های پیزا» منتشر شد. «انکانتاداس...» شامل 10 «طرح» فلسفی درباره انکانتاداس یا جزایر آتش فشانی گالاپاگوس در اقیانوس آرام است. راوی بی نام داستان این 10 طرح مجزا را با اشعاری از «ملکه پریان» اثر ادموند اسپنسر همراه کرده و داستان ها سرشار از نمادهایی است که از بی رحمی های زندگی در انکانتاداس حکایت دارد. در این کتاب به یادماندنی ترین جملات ملویل را می خوانیم.

«عشای ربانی ملحدان» و «سرباز وظیفه» دو داستان اونوره دو بالزاک، نویسنده فرانسوی قرن نوزدهم، در قالب یک کتاب است که با برگردان فارسی هانیه رجبی در این مجموعه جای دارد. داستان کوتاه «عشای ربانی ملحدان» در سال 1836 منتشر شد و یکی از آثار مجموعه «کمدی انسانی» این نویسنده به شمار می رود. آثار بالزاک آینه ای از جامعه فرانسه روزگار اوست. او افراد هر طبقه اجتماعی، از اشراف فرهیخته گرفته تا دهقانان عامی را در کمدی انسانی خود جای می دهد و جنبه های گوناگون شخصیتی آنان را در معرض نمایش می گذارد.

بهره گیری او از شگرد ایجاد پیوند میان شخصیت ها و تکرار حضور آنها در داستان های مختلف موجب شده تا در گسترش روانشناسی شخصیت های منفرد توفیق یابد. داستان «عشای ربانی ملحدان» حول شخصیتی به نام دسپلن، جراحی حاذق و ملحد، می چرخد. روزی دستیار سابق و دوستش دکتر هوراس بیانشون او را می بیند که وارد کلیسا می شود. او را دنبال می کند و می بیند در مراسم عشای ربانی حاضر شده است. وقتی دسپلن از کلیسا بیرون می زند، بیانشون با سوال هایی که از کشیش می پرسد ملتفت می شود دسپلن چهار نوبت در سال به کلیسا می رود و...