آرشیو سه‌شنبه ۲ امرداد ۱۳۹۷، شماره ۶۸۳۴
صفحه آخر
۲۴
پیشنهاد

مروری بر رمان «اندازه گیری دنیا»

فلسفیدن آشکار و طنز پنهان!

مهدی جمشیدیان (منتقد ادبی)

رمان پرفروش«اندازه گیری دنیا» را «دانیل کلمان» نویسنده 43 ساله آلمانی- اتریشی نوشته و ناتالی چوبینه آن را به فارسی برگردانده و نشر افق اولین سری آن در سال 1391 را به چاپ سپرده است. اندازه گیری دنیا از همان ابتدا دو شخصیت سرشناس، شگفت انگیز و نابغه را به تصویر می کشد و به مرور در فصل های مختلف پرداخته و کامل کرده و انتهای کتاب در کنار یا به نوعی مقابل هم قرار می دهد. دو دانشمند آلمانی سده های 18و19 که هرکدام نماینده نوعی نگرش فلسفی و جهان بینی خاصی است. اولی، الکساندر فون هومبولت، بنیان گذار جغرافیای نوین و از بزرگ ترین ماجراجویان و دانشمندان قرن 18 و19 که بخش عمده ای از زندگی و تحقیقاتش را در سفر به دورترین نقاط جهان و مشاهده وقایع، اماکن، شگفتی های جهان وثبت و اندازه گیری آنها گذراند. دومی، کارل فردریش گاوس، ریاضیدان، ستاره شناس و فیزیکدان که قانونی هم به نام او در مکانیک و الکتریسیته برجای مانده. نقطه مشترک این دو دانشمند که زمینه ساز قصه مذکور شده است، تبحر و تخصص این دو در اندازه گیری است. هومبولت به سرتاسر دنیا سفر می کند و هر چیز را که می بیند اندازه می گیرد، اما گاوس از اتاق و رصد خانه اش تکان نمی خورد و فواصل بین ستاره ها را می سنجد. طنز نهفته در این مطلب شاید به دلیل طولانی تر بودن فواصل سنج شده توسط گاوس باشد با اینکه معمولا از شهری به شهر دیگر نمی رود، در مقایسه با هومبولت جهانگرد. علاقه به فلسفه و طنز پنهان در این اثر کلمان (همچون سایر آثارش) به چشم می خورد. اتفاقات و تبادلات بین این دانشمند شاید در تاریخ اتفاق نیفتاده باشد و هیچ تاریخ نگاری آن را ثبت نکرده باشد اما این تخیل کلمان است که این دو طرز تفکر متفاوت را با هدفی یکسان، که آن هم اندازه گیری دنیاست، در کنار هم قرار می دهد. پرفروش ترین رمان سه دهه اخیر ادبیات آلمان، شاید با استفاده از طنز پنهان و گزارش سفرهای هیجان انگیز دور دنیا و اتفاقات زمان ناپلئون در آلمان و فرانسه توانسته باشد کمی از فضای صرف نثر گزارشی فاصله گرفته باشد اما فاقد ظرافت های داستانی و ایجاد اشتیاق در مخاطب برای لذت بردن از یک رمان خوب است. قصه سردرگم است و بیشتر به کتاب های معرفی مشاهیر بزرگ جهان می ماند تا یک رمان جذاب.