نخستین حرف ها و سخن ها از جیمز جویس و آثارش در ایران به سال های دهه پنجاه باز می گردد (گرچه جویس بیش از 50 سال پیش تر از آن شاهکارهایش را آفریده بود) از آن سال ها تاکنون هر از چندی نام این نویسنده مطرح قرن بیستم توجه مخاطب های هنر و ادبیات در ایران را به خود جلب کرده است. در تازه ترین رویداد، اکرم پدرام نیا مترجم از ترجمه «اولیس» جیمز جویس خبر داده است؛ او به ایسنا گفته: «راستش هم من و هم اعضای بنیاد جیمز جویس امیدواریم که تا سال 2022 ، یعنی در صدسالگی انتشار نخستین نسخه «یولسیز» (اولیس) ، ترجمه کامل فارسی آن هم منتشر شود. خوشبختانه راه انتشار این ترجمه در انتشاراتی های خارج از ایران باز و فراهم است و مصمم هستم که به شکل کاملا امانتدارانه و بدون دستبرد و سانسور و در کوتاه ترین زمان ممکن، ترجمه فارسی این رمان را به اهل ادبیات فارسی زبان برسانم. » نخستین بار نیست که ترجمه و نشر «اولیس» جیمز جویس در ایران خبرساز می شود. پیشگام معرفی جویس به ایرانی ها پرویز داریوش مترجم فقید است؛ او رمان «A Portrait of the Artist as a Young Man» این نویسنده مطرح ایرلندی را با عنوان «سیمای مرد هنرآفرین در جوانی» به فارسی برگرداند و پس از آن منوچهر بدیعی مترجمی دقیق و خلوت گزیده، این اثر را با عنوان «چهره مرد هنرمند در جوانی» به فارسی برگرداند و در نشر نیلوفر منتشر کرد. از پی ترجمه این اثر به خامه منوچهر بدیعی، آقای مترجم در سال های دهه هفتاد ترجمه «اولیس» جیمز جویس را برای دریافت مجوز به ناشر سپرد؛ اما با انتشار فارسی این رمان مهم مخالفت شد و مشمول سانسور های متعدد و [وحتی عجیب و غریب] شد ومترجم هم قید انتشار آن را به فارسی زد. کسانی ادعا می کنند، مسئولان وقت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به منوچهر بدیعی پیشنهاد کردند، برای پرهیز از سانسور متن رمان، بخش های مشمول سانسور به انگلیسی [و به روایتی ایتالیایی] در کتاب باشد و به فارسی برگردانده نشود؛ که این پیشنهاد مورد موافقت مترجم قرار نمی گیرد. منوچهر بدیعی تا نیمه دهه هشتاد به پیگیری خبرنگار ها درباره سرانجام انتشار ترجمه این کتاب پاسخ می داد اما از یک دهه پیش در این باره به کلی سکوت کرده است. آخرین بار در شامگاه بهاری در خانه هنرمندان گفت: «با این وضعی که هست، رمان اولیس جیمز جویس، تا صد سال دیگر هم منتشر نمی شود.» (نقل به مضمون از مترجم فارسی رمان) و از آن زمان تا همین سالی که گذشت به رغم پیگیری رسانه ها خبری از جویس و اولیس نبود. تا این که چندی پیش فرید قدمی مترجم جوان به خبرگزاری ایلنا گفته بود: «تصمیم گرفته ام در پروژه ای یک تا دو ساله رمان اولیس جیمز جویس را ترجمه و منتشر کنم؛ اگر چه این کتاب را منوچهر بدیعی بزرگ و عزیز هم ترجمه کرده، اما بیشتر از دو دهه است که همه در انتظارش مانده ایم و چه بی شمار فارسی زبانانی که اولیس را نخواندند و مردند در این سالیان. علاوه بر این، به گمانم، خیلی هم خوب است که شاهکار مطلق ادبیات مدرن، که تاریخ رمان بدون آن چیز بزرگی کم دارد، در فارسی هم دو تا ترجمه داشته باشد، گیرم که ترجمه بدش از آن من باشد و ترجمه خوبش به یقین از آن بدیعی.» دولت های متعددی در این سه دهه آمدند و رفتند، کارگزاران فرهنگی هیچ یک از این دولت ها زیر بار نرفتند که به این اثر مهم ادبیات جهان مجوز نشر دهند و بعید به نظر می رسد، کسی دیگر هم در این وضعیت ریسک صدور مجوز این رمان را بدهد. هرچند باید پذیرفت که بخش هایی از این رمان بواسطه نحوه خاص پرداخت جویس چندان عفیفانه نیست. باید منتظر ماند و دید که آیا در سال های مانده از حکمرانی دولت تدبیر و امید اتفاق مهم صدور مجوز رمان «اولیس» در کارنامه فرهنگی این دولت ثبت می شود یا آن که مترجم هایی مشغول و گرم به ترجمه «اولیس» کار خودشان را می کنند و اثر را به صورت کتاب الکترونیک (ای بوک) در اینترنت منتشر می کنند؟!