آرشیو چهارشنبه ۲ آبان ۱۳۹۷، شماره ۵۲۳۴
زندگی: دانش
۱۵

بپی کلمبو راهی سیاره تیزپای منظومه شمسی شد

محمدرضا رضایی

صبحگاه شنبه 28 مهر 97 (به وقت ایران) کاوشگر فضایی بپی کلمبو (BepiColomb) از پایگاه فضایی گویان در آمریکای جنوبی به فضا پرتاب شد. آریان-5 از قدرتمندترین پرتابگرهای فضایی جهان این کاوشگر 2/1 میلیارد دلاری را به سوی عطارد، نزدیک ترین سیاره به خورشید ارسال کرد.

بپی کلمبو محصول مشترک سازمان های فضایی اروپا و ژاپن بوده و شامل دو کاوشگر است که حدود هفت سال در راه هستند تا در مدار سیاره عطارد قرار بگیرند. کاوشگر اروپایی در مداری به ارتفاع متوسط هزار کیلومتری از سطح این سیاره قرار می گیرد و به دنبال بررسی ساختار درونی عطارد و عوارض سطحی آن است. بررسی این داده ها به دانشمندان کمک می کند درباره نحوه شکل گیری عطارد و سیر تحولاتی که طی میلیاردها سال بر آن گذشته است، اطلاعاتی کسب کنند.

اما کاوشگر ژاپنی نسبت به همسفر اروپایی خود در مداری کشیده تر قرار می گیرد؛ طوری که بتواند میدان مغناطیسی عطارد و برهمکنش آن را با بادهای خورشیدی بررسی کند. یکی از پرسش های اساسی دانشمندان درباره این سیاره این است که چرا عطارد برخلاف ابعاد کوچکی که دارد، هسته فلزی بزرگی داشته و قدرت میدان مغناطیسی آن در مقایسه با سیاره های سنگی دیگری همچون مریخ و زهره، بسیار بیشتر است.

سفر به عطارد و قرار گرفتن در مدار آن به دلیل فاصله کم آن با خورشید بسیار سخت است. زیرا بپی کلمبو باید برای غلبه بر گرانش قدرتمند خورشید، سرعت زیادی بگیرد. از این رو بپی کلمبو در مسیر حرکت به سوی عطارد، یک بار از کنار زهره گذشته سپس به سمت زمین برمی گردد و از کنار سیاره مادری خود عبور می کند. در این دو گذر، این کاوشگر از گرانش سیاره ها، سرعت بیشتری گرفته تا در نهایت در مسیر درست حرکت به سوی عطارد قراربگیرد. اما قبل از قرارگرفتن در مدار عطارد، این کاوشگر پنج مرتبه با آن ملاقات کرده تا مانورهای مداری لازم را به منظور قرارگرفتن در موقعیت مناسب برای تزریق به مدار این سیاره انجام دهد.

بپی کلمبو سومین کاوشگر در تاریخ کاوش های فضایی است که راهی عطارد می شود. پیش از این دانشمندان به لطف کاوشگرهای مارینر-10 و مسنجر اطلاعات ارزشمندی از این سیاره به دست آورده بودند.