آرشیو دو‌شنبه ۷ آبان ۱۳۹۷، شماره ۵۲۳۸
سلامت
۱۴
نسخه

خطر بیماری های خودایمنی

دکتر رضا کریمی (فوق تخصص غدد و متابولیسم)

سلول های ایمنی وظیفه دفاع از سلول های بدن را به عهده دارند و با حمله به مهاجمین آنها را نابود می کنند اما در شرایط خاصی سلول های ایمنی به دلایلی که هنوز کاملا شناخته شده نیست به جای سلول های خارجی، سلول های خود بدن را مورد تهاجم قرار می دهند. به این ترتیب یکی از اندام ها یا گروهی از سلول های بدن مورد تخریب قرار می گیرند.

از میان بیماری ها امروزه بیماری های مهمی در گروه بیماری های خودایمنی قرار می گیرند. مولتیپل اسکلروزیس یا ام اس که بر اثر حمله سلول های ایمنی به غلاف سلول های عصبی بدن ایجاد می شود و در سال های اخیر بسیار شایع شده از معروف ترین این بیماری ها است. بیماری هاشیموتو که عامل کم کاری تیروئید است نیز بر اثر حمله سلول های ایمنی به سلول های تیروئید ایجاد می شود و امروزه درصد زیادی از افراد بخصوص زنان را مبتلا ساخته و عامل اصلی کم کاری تیروئید است.

بیماری کرون که در غرب یکی از عوامل اصلی التهاب روده هاست و موجب اسهال و درد مزمن شکم می شود نیز از همین دسته بیماری هاست. بیماری رماتیسم مفصلی که التهاب مفاصل است نیز در اثر حمله سلول های ایمنی به سلول های مفصل رخ می دهد. عامل دیابت تیپ یک که در کودکان و نوجوانان رخ می دهد، تخریب سلول های پانکراس است. این سلول ها نیز مورد تهاجم سلول های ایمنی خودمان قرار می گیرند و این بیماری مهلک را ایجاد می کنند. در مورد تمامی این بیماری ها می توان آنتی بادی ها را اندازه گرفت و سطح بالای این مواد در خون گواه خودایمنی بودن این بیماری هاست.

اما چرا سلول های دفاعی بدن به سلول های خودمان صدمه می زنند؟ همان گونه که در ابتدا گفته شد به احتمال زیاد این موضوع به بیکار شدن سیستم ایمنی مربوط است. در چند سال اخیر مطالعات زیادی در این زمینه انجام شده است و اکنون ما می دانیم که وقتی برخی از سلول های دفاعی بدن در دوران زندگی با مهاجمین خارجی برخورد نکنند و به اصطلاح فرد در محیط سالم و استریل از نظر مهاجمین خارجی مثل میکروب ها و انگل ها به سر ببرد، این سلول ها فعال می شوند و به خود بدن صدمه می زنند. گواه این موضوع این است که تمام بیماری های برشمرده شده در کشورهای غربی و پیشرفته که عاری از آلودگی های انگلی و میکروبی هستند شایع تر است و اکنون اندک اندک شاهد فوران این گروه بیماری ها در کشورهای دیگر مثل ایران هستیم که در سال های اخیر به دلیل پیشرفت پزشکی بیماری های عفونی را مهار کرده است.