آرشیو سه‌شنبه ۱۵ آبان ۱۳۹۷، شماره ۴۴۶۶
تاریخ و اقتصاد
۳۰

گاهشمار

سقوط کابینه شریف امامی

14 آبان 1357 کابینه جعفر شریف امامی سقوط کرد و سرلشکر غلامرضا ازهاری مامور تشکیل دولت جدید شد. محمدرضا پهلوی در تابستان همان سال برای جلوگیری از بحران و انقلاب مسوولیت نخست وزیری را با اختیارات تام به شریف امامی سپرده بود.

شریف امامی با ایراد چند نطق مخصوصا نطق معروف او «من شریف امامی بیست روز پیش نیستم» دولت آشتی ملی را تشکیل داد که ظاهرا از مردم حمایت می کرد. از اقدامات او می توان به آزادی مطبوعات و رادیو تلویزیون، دادن امتیاز به کارمندان، تغییر تقویم شاهنشاهی به شمسی، بستن مراکز فساد، عزل مدیرانی که نالایق شناخته شدند و انحلال حزب رستاخیز اشاره کرد. شریف امامی با برقراری حکومت نظامی رخداد 17 شهریور معروف به جمعه سیاه را به نام خود در تاریخ ثبت کرد. تلاش او در تغییر مسیر انقلاب اسلامی از امور سیاسی به امور رفاهی بی نتیجه ماند و سرانجام مجبور به کناره گیری شد.

استعفای دولت موقت

14 آبان 1358 دولت موقت مهندس مهدی بازرگان به پایان کار خود رسید. در متن استعفانامه مهدی بازرگان خطاب به امام خمینی (ره) آمده بود:

«با کمال احترام معروض می دارد پیرو توضیحات مکرر و نظر به اینکه دخالت ها، مزاحمت ها، مخالفت ها و اختلاف نظر ها، انجام وظایف محوله و ادامه مسوولیت را برای همکاران و اینجانب مدتی است غیرممکن ساخته و در شرایط تاریخی حساس حاضر نجات مملکت و به ثمر رساندن انقلاب بدون وحدت کلمه و وحدت مدیریت میسر نمی باشد، به این وسیله استعفای خود را تقدیم می دارد تا به نحوی که مقتضی می دانند کلیه امور را در فرمان رهبری بگیرند یا داوطلبانی را که با آنها هماهنگی وجود داشته باشد مامور تشکیل دولت فرمایند.»

اعلام جنگ بریتانیا به ایران

ششم نوامبر سال 1856 میلادی؛ 6 روز پس از اعلان جنگ انگلستان به ایران بر سر هرات، نیروهای انگلیسی مستقر در هند عازم جنگ با ایران شدند. این عملیات ضدایران را «سر جیمز آوت رام» فرماندهی می کرد. در آن زمان لرد «پالمرستون» نخست وزیر انگلستان بود.

نیروهای انگلیسی یکم ژانویه سال 1857بوشهر را تصرف و دولت وقت ایران را مجبور به صرف نظر کردن از هرات ساختند که قرن ها حاکم نشین خراسان و زادگاه شاه عباس و یکی از مراکز فرهنگ و ادب ایران بوده است. انگلیسی ها در سال 1855در پیشاور با دوست محمدخان (افغان) قرار داد صلح امضا کرده بودند و سیاستشان بر این بود که یک افغانستان مستقل هوادار انگلستان که حائل میان روسیه و هند باشد به وجود آید. انگلیسی ها با ادامه یکپارچه بودن ایران که دربار آن متمایل به روسیه بود مخالف بودند و به همین سبب هرات و نواحی دیگر افغانستان و همچنین بخش شرقی بلوچستان (مکران) را از ایران جدا کردند.