آرشیو سه‌شنبه ۲۲ آبان ۱۳۹۷، شماره ۳۲۹۰
صفحه اول
۱
حرف اول

تحریم نفت و مدیریت تقاضای ارز

دکتر مهدی تقوی

تحریم ها روی درآمدهای دولت اثر دارد و اگر نفت کمتری صادر شود، درآمد ارزی کشور کاهش خواهد یافت. این یک نکته بدیهی است؛ اما این نکته نباید فراموش شود که اگر کاهش صادرات نفت خام ایران، افزایش بهای نفت در بازارهای جهانی را در پی داشته باشد، احتمالا می تواند بخشی از کاهش درآمد ارزی را جبران کند. در ماه های گذشته، برخی عوامل بر افزایش بهای نفت اثرگذار بود. پیش بینی کاهش عرضه در سطح بازارهای جهانی می تواند منجر به ذخیره سازی و تلاش کشورها برای خرید مقدار بیشتری نفت از سوی کشورها شود که درنهایت به بالارفتن قیمت کمک می کند. ایران بیش از دو میلیون بشکه نفت صادر می کرد؛ اما در حال حاضر این میزان خواه ناخواه کاهش می یابد و موجب فشار بر اقتصاد ایران خواهد شد؛ اما بعید است صادرات نفت ایران را به زیر یک میلیون بشکه در روز برساند و اگر بسته حمایتی اتحادیه اروپا هرچه سریع تر رونمایی شود، احتمال فروش بیش از این مقدار نفت هم وجود دارد. عرضه نفت در بورس انرژی که در دو نوبت رخ داده نیز اتفاق مبارکی است. در این سازوکار نفت به افراد فروخته می شود و آنان می توانند به صادرات بپردازند.

سیستم تحریم های آمریکا نمی تواند این بخش را تحریم کند؛ چراکه دولت صادرکننده نفت نیست و مردم فروشنده نفت هستند. اگر سازو کاری ایجاد شود که مواد اولیه مورد نیاز تولید به موقع و با قیمت مناسب تامین شود، تاثیر تحریم ها کاهش می یابد. دولت می تواند سیاست هایی ضد تورمی در پیش بگیرد که جامعه آسیب کمتری ببیند؛ هرچند پیش بینی آینده بسیار سخت است؛ اما به نظر می رسد اگر دولت واردات کالاهای غیرضروری را متوقف کند و درآمد نفتی را به واردات کالاهای مورد نیاز بخش تولید و البته کالاهای اساسی اختصاص دهد، می تواند بازار را مدیریت کند. وضعیت اقتصاد ایران پس از 13 آبان متاثر از سیاست های دولت و رفتار آمریکا در آینده و میزان تلاش پنج کشور خارجی باقی مانده در برجام خواهد بود. آنچه مسلم است، این است که اگر دولت نتواند نفت کافی صادر کند، قیمت ارز بالا می رود. از این رو اگر دولت تخصیص ارز را مدیریت کند؛ حتی اگر بخشی از صارات نفت کاهش یابد، باز هم قیمت ارز ثابت باقی می ماند و افزایش احتمالی قیمت نفت نیز کاهش صادرات را تا حدی جبران می کند.