آرشیو پنجشنبه ۱۹ اردیبهشت ۱۳۹۸، شماره ۳۴۲۳
جامعه
۱۳

این بازگشت نماد چیست؟

سجاد فتاحی (جامعه شناس)

پس از گذشت حدود 80 سال از مشاهده آخرین شیر ایرانی در ایران، پنجشنبه هفته گذشته، کامران که پس از بازگشت به سرزمین مادری، هیرمان می خوانندش، یکی از نوادگان شیر ایرانی، از باغ وحش بریستول به سرزمین نیاکان خود بازگشت؛ آن هم با سختی بسیار و با طی مسافت هایی در زمین و دریا که زخم هایی را بر صورتش پدید آورد. این بازگشت اگرچه نیک است، اما مایه شرمساری ما نیز هست، چراکه نمادی است از ناتوانی ما در پاسداشت سرمایه های طبیعی این سرزمین و حفظ آنها در سرزمین هایی دیگر که البته حکایت بسیاری از سرمایه های تاریخی و فرهنگی مان نیز هست. شیر در تاریخ و فرهنگ ایران زمین در گذر تاریخ، از یک حیوان به نمادی ملی مبدل شده است؛ نمادی چنان بااهمیت که نقش خود را در کنار خورشید (نماد ملی دیگری که قدمتی چندهزارساله دارد) برای دهه ها بر پرچم این سرزمین نقش کرده بود.سازمان شیروخورشید سرخ ایران (هلال احمر کنونی) نیز هم در نام و هم در پرچم خود حامل این نمادهای بااهمیت بود که آن هم پس از پیروزی انقلاب با تغییر نام این سازمان به هلال احمر کنار گذاشته شد تا نماد شیروخورشید به صورت کامل از عرصه رسمی کنار گذاشته شود.باید سال ها، دهه ها و حتی در برخی موارد سده ها زمان بگذرد تا یک عنصر با انباشت فرهنگی تبدیل به نمادی ملی شود، ازاین رو هر نماد ملی یک سرمایه است و نباید به راحتی آن را فروگذارد. بازگشت این شیر ایرانی را فارغ از آنکه چه سرنوشتی بیابد، باید به فال نیک گرفت و امیدوار بود به آمدن روزهایی که نه تنها این گونه در حیات وحش ایران احیا شود، بلکه در عرصه سیاسی و فرهنگی نیز نماد «شیروخورشید» جایگاه گذشته خود را بازیابد و دست کم در نام و پرچم «سازمان شیروخورشید سرخ ایران» (هلال احمر) دوباره احیا شود؛ نام و پرچمی که همچنان به نام ایران ثبت است.نمادهای ملی متعلق به ملت ایران و تاریخ کهنسال آن هستند و نباید به هر دلیلی دستخوش تغییر و فراموشی شوند، چراکه پیوستگی تاریخی ایران وابسته به پاسداری از این نمادهای ملی است.