یکی از مهم ترین بنیادهای فرهنگ مدرن روشنگری است که در قرن هجدهم شکل گرفت. بسیاری بر این باورند که فلسفه معاصر غرب را باید حاصل گفت وگوی این جریان با منتقدان خود دانست. نخستین بار ایمانوئل کانت در رساله «روشنگری چیست» (1784) یک صورت بندی فلسفی از روشنگری ارائه می دهد. طی سه قرن گذشته تفسیرهای فراوانی از این رساله کانت صورت گرفته که شاید یکی از مهم ترین آنها تفسیرهای میشل فوکو باشد. فوکو در سه رساله «نقد چیست»، «روشنگری و انقلاب» و «روشنگری چیست» مشخصا به این رساله کانت می پردازد. او در این جستارها رویکردی همدلانه به روشنگری دارد. به تازگی جستار «نقد چیست» به همت نشر نی و با ترجمه افشین جهاندیده و نیکو سرخوش منتشر شده است. پیش تر از این مجموعه کتاب «خاستگاه هرمنوتیک خود» به همین قلم ترجمه و منتشر شده بود که حاصل دو سخنرانی فوکو در سال 1980 بود. فوکو در این سخنرانی ها با بررسی نقش دو تکنیک «اعتراف» و «آزمون خود» می کوشد طرحی از تبارشناسی سوژه مدرن ارائه دهد.

نسخه فارسی کتاب «نقد چیست؟ و پرورش خود» مجموعه ای است از دو سخنرانی فوکو: او در 27 مه 1978 در انجمن فرانسوی فلسفه سخنرانی می کند و در این سخنرانی بر مبنای پاسخ کانت به پرسش «روشنگری چیست» تعریفی از نقد ارائه می دهد. فوکو نقد را رویکردی اخلاقی - سیاسی مبتنی بر «خواست این همه حکومت نشدن» تعریف می کند. فوکو این پروژه را پروژه ای می داند که «بی وقفه در مرزهای فلسفه، کاملا نزدیک به آن، کاملا علیه آن، به زیان آن، در جهت فلسفه آینده و شاید به جای هر فلسفه ممکنی شکل می گیرد، تداوم می یابد و از نو متولد می شود.

به نظرم می رسد میان اقدام والای کانتی و خرده فعالیت هایی جدلی- حرفه ای که نقد نام دارند شیوه ای از اندیشیدن و گفتن و نیز عمل کردن، نسبتی با آنچه می دانیم، با آنچه انجام می دهیم، نسبتی با جامعه و با فرهنگ و نیز نسبتی با دیگران در غرب مدرن وجود داشته است که می توان رویکرد انتقادی نامید». او رویکرد انتقادی را خاص تمدن مدرن می داند. به طور خلاصه فوکو آن را چنین تعریف می کند: «نقد نگاهی است بر عرصه ای که می خواهد نظم را در آن برقرار کند اما قادر نیست حکم براند». متن سخنرانی دوم مربوط است به سخنرانی فوکو با عنوان «پرورش خود». فوکو این سخنرانی را در 12 آوریل 1983 در دانشگاه کالیفرنیا در برکلی ایراد می کند و در این سخنرانی کارش را تا هستی شناسی تاریخی خویشتن مان تعریف می کند و رابطه ای برقرار می کند میان تاملاتش در مورد روشنگری و تحلیل هایش در مورد یونان و روم باستان. در این سخنرانی تامل روی کانت و روشنگری پیوندی صریح و ساختارمند می خورند به کاری که فوکو بر روی متون فلسفی باستان انجام می داد.

به گفته دانلیه لورنتسیتی و آرنولد دیویدسن، از شارحان بنام فوکو، توجه فوکو به پرورش یونانی- رومی خود به منزله زیباشناسی زیستن از آن رو نیست که بازگشت به اخلاق باستان را به منزله بدیلی برای الگوی اخلاقیاتی معاصر پیشنهاد کند بلکه از آن روست که می پندارد این پرورش خود قادر است امکان پایه ریزی «اخلاقی نوین» را به ما نشان دهد. فوکو طی همین اقامت در ایالات متحده در سه جلسه پرسش و پاسخ شرکت می کند و در این جلسات به پرسش های حاضران در مورد صحبت هایش و نیز خط سیر فلسفی اش پاسخ می دهد. ترجمه گزارش این جلسات نیز در نسخه فارسی آمده است.

دو سخنرانی ارائه شده در این کتاب دو قطبی است که مطالعه اندیشه فوکو از 1978 تا 1983 بر مبنای این دو قطب امکان پذیر می شود. از این رو، می توان بر شیوه متفاوت خوانش فوکو از «روشنگری چیست» و بر عناصر تداومی تامل کرد که فوکو را سوق می دهد به اینکه چشم انداز تاریخی - فلسفی اش و نیز کار کنونی و کار گذشته اش را در مسیر پرسش «نقد» جا دهد، پرسشی که کانت با متنش در باب روشنگری آغاز کرد اما به زعم فوکو نمی توان و نباید آن را یکی دانست با اقدام مشهور انتقادی کانت به معنای دقیق کلمه. ارجاع به کانت همواره برای فوکو تعیین کننده می ماند و این امر پس از تز او درباره کتاب «انسان شناسی» کانت است. به گفته شارحان فوکو، این امر از آن روست که فوکو با آشکارکردن کانتی دیگر یا دست کم با مشخص کردن نوعی راه جایگزین سه نقد کانت است که می کوشد تبارشناسی را در کردار فلسفی اش ترسیم کند.