آرشیو شنبه ۲۸ اردیبهشت ۱۳۹۸، شماره ۴۳۶۹
سیاست نامه
۱۵
کتابخانه

دانشنامه معاصر قرآن

دانشنامه معاصر قرآن کریم، کتابی است که ابعاد معنوی، اخلاقی، متافیزیکی، اعتقادی، اجتماعی، هنری، سیاسی و اقتصادی تعالیم کلام الله مجید با زبانی روان با تکیه بر مهم ترین منابع تفسیری بیان شده است.این دانشنامه دارای 719 مدخل، یک میلیون کلمه و هزار و 216 صفحه قطع رحلی است. بیشتر مقالات مداخل بین 500 تا 2 هزار کلمه است و کوششی علمی جهت معرفی فرهنگ معاصر قرآن کریم به انسان معاصر است تا با تکیه به منبعی معتبر و علمی فهم این کتاب آسمانی حتی الامکان تسهیل شود. فلسفه وجودی این دانشنامه این است که مخاطب را از مراجعه به منابع مختلف بی‏نیاز می کند و با زبانی ساده به اختصار، مستند و دقیق به پرسش‏های مخاطب پاسخ گفته است و در حد بضاعت خود او را در جریان اساسی ‏ترین مطالب مرتبط با مدخل و نکات اساسی پژوهش های متفکران در این زمینه قرار می دهد.پیام های اصلی همه 114 سوره قرآن و اکثر تفاسیر مهم شیعه و سنی، عرفانی، فلسفی، روایی و ادبی از قرن دوم تا امروز، اعلام قرآن، احکام قرآن، آیه های نامدار، علوم قرآنی، کلمات کلیدی (مانند توحید، عدل، صراط مستقیم، اخلاق، ذکر، نیکی، تعاون، تساهل، حیاط طیبه) و اسماالحسنی معرفی شده است.اکثر نویسندگان این دانشنامه از محققان حوزه معارف قرآن و علوم مضاف قرآنی هستند. برخی از این محققان در حوزه علمیه قم و دانشگاه های ایران و برخی در دانشگاه های بریتانیا تحصیل کرده اند. از ویژگی های این تحقیق نسبت به تحقیقات مشابه در غرب و ایران آن است که این دانشنامه به روش کوییک رفرنس با رویکرد تاریخی و با توجه به نیازهای فکری انسان معاصر، تقریب مذاهب اسلامی و دوره جهانی شدن با ارجاع به متون معتبر کلاسیک و معاصر تدوین شده است.به گفته سیدسلمان صفوی سرپرست علمی دانشنامه معاصر قرآن کریم، رویکرد تاریخی، ترتیب الفبایی مداخل، توجه به نیازهای فکری، طرح مباحث جدید مثل حقوق بشر، رویکرد تقریب مذاهب، رویکرد حکمی، ارجاع به متون کلاسیک و معاصر، نثر سلیس و روان، چاپ با چهار رنگ، نگاه عصری به مسائل و شاید مهم تر از همه، برجسته کردن تاثیر قرآن در اشعار فارسی از فردوسی تا موسوی گرمارودی است. اکثر مداخل این دانشنامه توسط مسلمانان نوشته شده که از مهم ترین تفاوت های این دانشنامه با لاینن و لیمن است. از جمله مهم ترین مدخل های این دانشنامه مدخل مربوط به تفاسیر و مفسران بزرگ از سویی و مدخل ترجمه های فارسی قرآن کریم از سوی دیگر است. رسم الخط فارسی نیز از دیگر ویژگی های این اثر است. ساختار مقالات دانشنامه عبارت از عنوان مدخل، شناسه، طریقه، بدنه اصلی و مستندسازی است و از مطالب تشیع و تسنن در آن استفاده شده است. طی نشستی که به مناسبت انتشار این دانشنامه برگزار شده بود، سیدسلمان صفوی با اشاره به بخش های مقالات مختلف دانشنامه معاصر قرآن کریم گفت: کل مقالات دو بخش دارد؛ درون متنی و برون متنی. درون متنی مواردی است که در خود قرآن ذکر شده مانند: الله، محمد، نام سوره ها و... و همچنین حجاب، جهاد و... و همچنین برهان محبت، جبر و اختیار و... مداخل بیرونی مشتمل بر مداخلی است که درباره قرآن است نظیر تفاسیر قرآن که همگی آن توسط آیت الله محمدعلی کوشا تهیه شده است.فهرست تفصیلی این مجموعه باعث راحت تر شدن کار پژوهشگران و محققان با این دانشنامه شده است.البته این دانشنامه با همه نقاط قوتی که دارد از نواقصی نیز برخوردار است که مهم ترین آن فقدان فهرست اعلام است. لازم است این دانشنامه بزرگ با چنان اهمیتی در چاپ های بعدی از این امکان که می تواند برای پژوهشگران و محققان کارایی بسیار بالایی داشته باشد، برخوردار شود. حجت الاسلام حسن فتحی ناظر و مدیریت اجرایی این دانشنامه را بر عهده داشته است. آیت الله محمدعلی کوشا، دکترمحمود سرمدی، حجت الاسلام رضا محققیان، دکتر احمد عزتی و حجت الاسلام حسنعلی نوری ها نیز مشاوران علمی این مجموعه بوده اند. ویراستاران این مجموعه نیز عبارتند از؛ سیدرضا باقریان موحد، حسن فتحی، رضا محققیان، حسنعلی نوری ها.ناشر این دانشنامه در ایران انتشارات سلمان آزاده و در بریتانیا انتشارات آکادمی مطالعات ایرانی لندن است.