پرسش:

پاسخ:

آزمایش الهی یک سنت جاویدان

قرآن کریم در آیه ابتدایی سوره قصص می فرماید: آیا مردم گمان کردند همین اندازه که اظهار ایمان کنند و شهادت به توحید و رسالت پیامبر(ص) دهند و به حال خود واگذارده خواهند شد و امتحان نمی شوند بعد بلافاصله به ذکر این حقیقت می پردازد که امتحان یک سنت همیشگی و جاودانی الهی است و مخصوصا شما جمعیت مسلمانان نیست، بلکه سنتی است که در تمام امت های پیشین جاری بوده است. آن ها را نیز در کوره های سخت امتحان الهی افکندیم، آن ها نیز همچون شما در فشار دشمنان بی رحم و جاهل و بی خبر و متعصب و لجوج قرار داشتند. آری همیشه میدان امتحان باز بوده و گروهی در این میدان شرکت داشته اند. در مقام ثبوت و اثبات باید هم چنین باشد، چرا که در مقام ادعا هر کس می تواند خود را برترین مومن، بالاترین مجاهد و فداکارترین انسان معرفی کند باید وزن و قیمت و ارزش این ادعاها از طریق آزمون روشن شود. باید معلوم گردد، تا چه اندازه نیات درونی و آمادگی های روحی با این گفته ها هماهنگ یا ناهماهنگ است؟ آری باید خدا بداند چه کسانی راست می گویند و چه کسانی دروغگو هستند(فلیعلمن الله الذین صدقوا و لیعلمن الکاذبین).

بدیهی است خدا همه این ها را می داند، حتی قبل از خلقت انسان ها، منظور از علم در این جا همان تحقق عینی مسائل و وجود خارجی آن ها است و به تعبیر دیگر ظهور آثار و شواهد عملی است، یعنی باید علم خدا درباره این گروه عملا در خارج پیاده شود، و تحقق عینی یابد، و هر کس آن چه را در درون دارد بیرون ریزد. دلیل این مسیله نیز روشن است، زیر انیات درونی و صفات باطنی تا در عمل انسان تحقق و عینیت پیدا نکند، ثواب وو جزا و کیفر مفهومی ندارد.

بنابراین آزمایش های الهی نه برای شناخت افراد است بلکه برای پرورش و شکوفایی استعدادها است. اگر ما آزمایش می کنیم برای کشف مجهولی است. اما اگر خداوند آزمایش می کند برای کشف مجهول نیست که عملش به همه چیز احاطه دارد، بلکه برای پرورش استعدادها و به فعلیت رسانیدن قوه ها است.(تفسیر نمونه، ج 16، ص 205)

ادامه دارد