بررسی تاثیر دگرآسیبی بقایای گیاهان زراعی سرمادوست گندم، جو و چاودار بر درصد جوانه زنی و رشد اولیه سورگوم (Sorghum bicolor)، سویا (Glycine max) و ذرت (Zea mays)

به منظور بررسی اثرات بقایای گیاهان سرمادوست گندم، جو و چاودار بر درصد جوانه زنی و رشد اولیه گیاهان زراعی که در تناوب با آنها قرار می گیرند، آزمایشی در آزمایشگاه تحقیقات بذر و گلخانه دانشکده علوم زراعی و دامی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. بقایای گیاهان زراعی سرمادوست (گندم، جو و چاودار) به عنوان عامل اصلی و در سطوح (3/5، 93/7، 55/10 گرم در کیلوگرم خاک) همراه با شاهد (بدون بقایا) و گیاهان زراعی (سویا، سورگوم و ذرت) کشت شده در گلدان ها به صورت فاکتوریل و به عنوان عوامل فرعی در نظر گرفته شدند. کلیه صفات اندازه گیری شده (درصد جوانه زنی، ارتفاع بوته، وزن خشک شاخه و برگ، وزن خشک ریشه و نسبت وزن اندام هوایی به ریشه) تحت تاثیر تیمارهای آزمایشی قرار گرفتند. با افزایش مقدار بقایای گیاهی درصد جوانه زنی گیاهان مورد ارزیابی از یک روند کاهشی پیروی کرد. درصد جوانه زنی بذور سویا از حساسیت بیشتری نسبت به دو گونه دیگر برخوردار بود و مواد آللوپاتیک آزاد شده از بقایای تمامی گیاهان زراعی منجر به کاهش معنی دار درصد جوانه زنی آنها نسبت به شاهد (بدون بقایا) گردید. بیشترین اثرات آللوپاتیک بر ارتفاع بوته گیاهان مورد ارزیابی در تناوب با چاودار و در گیاه سویا مشاهده گردید. وزن خشک شاخه و برگ گیاهان مورد ارزیابی علاوه بر اینکه متاثر از نوع گیاه زراعی بود، تحت تاثیر مقادیر مختلف بقایا نیز قرار گرفت. با افزایش مقادیر بقایای گیاهی وزن خشک ریشه سویا بطور معنی داری نسبت به دیگر گیاهان مورد ارزیابی کاهش یافت و افزایش نسبت شاخ و برگ به ریشه گیاه سویا همگام با افزایش مقادیر بقایای گیاهی مشاهده شد.