بررسی عوامل موثر بر تشکیل تعاونی های تولیدی در مناطق روستایی(مطالعه‎ی موردی: استان اردبیل)

به باور بسیاری از کارشناسان، مهم‎ترین مانع توسعه‎ی بخش کشاورزی در ایران نظام بهره‎برداری؛ یعنی کوچکی و پراکندگی اراضی کشاورزی و تعداد زیاد بهره‎برداران این بخش است. این مسئله بعد از انجام اصلاحات ارضی در ایران به‎وجود آمده و از آن زمان تا کنون برای رفع آن، راه‎حل‎های گوناگون ارائه و اجرا شده‎اند که به دلایل مختلفی موفق نبوده و به شکست انجامیده است. در برنامه‎ی پنج ساله‎ی اول توسعه‎ی کشور، این مسئله بار دیگر مورد توجه قرار گرفته و برای حل آن تشکیل تعاونی های تولید روستایی پیشنهاد شده است. پژوهش پیش رو، بررسی عوامل موثر بر تشکیل این تعاونی ها، در محدوده‎ی استان اردبیل را نشان می‎دهد. همچنین به این پرسش اساسی پرداخته شده است که آیا بین تشکیل تعاونی های تولیدی در مناطق روستایی و عوامل محیطی، اقتصادی، ترویجی و اجتماعی رابطه‎ی معناداری وجود دارد؟ برای رسیدن به این پاسخ، شاخص‎های تبیین‎کننده‎ی عضویت کشاورزان در تعاونی های تولیدی، بر اساس نوشتارهای موجود و منطقه‎ی مورد مطالعه گردآوری و پرسش‎نامه‎ای در سطح کشاورزان عضو تعاونی های تولیدی طراحی شد. بدین‎ترتیب از روش توصیفی تحلیلی به‎شیوه‎ی پیمایشی استفاده شد. برای گزینش نمونه ها از روش خوشه‎ای چندمرحله‎ای و تعداد نمونه ها با توجه به حجم جامعه‎ی مورد مطالعه300 نفر برآورد شده است. درنهایت، این نتیجه به‎دست آمد که عامل ترویجی، بیشترین تاثیر را در میزان تشکیل تعاونی های تولیدی در مناطق روستایی داشته است و در مرحله‎ی بعد عامل اجتماعی، عامل اقتصادی و عامل محیطی به‎ترتیب از عوامل تاثیرگذار در تشکیل تعاونی های تولیدی در مناطق روستایی بوده است. همچنین بر اساس یافته های این پژوهش، راهکارهایی برای هدایت کشاورزان به تشکیل تعاونی های تولیدی در مناطق روستایی در متن مقاله ارائه شده است.