تحلیل اهمیت- عملکرد به عنوان رویکردی راهبردی برای کیفیت سنجی خدمات کتابخانه های دانشگاهی: موردپژوهی کتابخانه های دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

پژوهش حاضر، با هدف سنجش کیفیت خدمات کتابخانه های دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران و بر اساس رویکرد تحلیل اهمیت- عملکرد، انجام شده است. جامعه آماری این پیمایش کاربردی را کاربران بالفعل کتابخانه های واحد علوم و تحقیقات تشکیل می دهد که با استفاده از روش «نمونه گیری تصادفی طبقه ای غیر درصدی»، حجم نمونه بدست آمده معادل با 563 است. ابزار مورد استفاده جهت گردآوری داده ها، پرسشنامه محقق ساخته ای است که در آن، خدمات کتابخانه در قالب پنج مولفه اصلی کیفیت یعنی «محیط، تجهیزات و تسهیلات فیزیکی»، «خدمات عمومی»، «رسانه های غیر کتابی»، «کارمندان» و «سواد اطلاعاتی»، مقوله بندی شده اند. یافته ها نشان داد که «نظر به متوسط بودن کیفیت فعلی خدمات کتابخانه های دانشگاه علوم و تحقیقات که معادل با 2.9635 و نزدیک به 50% است»، این کتابخانه ها، روی هم رفته، از عملکرد و موفقیت متوسطی برخوردار بوده اند. همچنین، نتایج پژوهش نشان داد که از دیدگاه کاربران، خدمات «اوقات فعالیت کتابخانه ها»، «کارمندان» و «امانت» به ترتیب در زمره مهمترین خدمات قرار دارند. نیز، مشخص شد که حوزه های با عملکرد بهتر از دیدگاه کاربران، به ترتیب عبارتند از: کارمندان، سواد اطلاعاتی و «محیط، تجهیزات و تسهیلات فیزیکی». در این میان، حوزه رسانه های غیر کتابی نسبت به سایر حوزه ها از عملکرد ضعیفتری برخوردار بوده است. از سوی دیگر، نتایج آزمون فرضیه های اول تا پنجم پژوهش نشان داد که از دیدگاه کاربران، بین درجه اهمیت پنج مولفه کیفیت و سطح عملکرد آنها تفاوت معنی داری وجود دارد. افزون بر آن، ضمن تایید این فرضیه که «بین کیفیت خدمات کتابخانه های مورد پژوهش، تفاوت معنی داری وجود دارد»، مشخص شد که کتابخانه های دانشکده الهیات با میانگین 2639/2 و دانشکده مهندسی پزشکی با میانگین 4507/2، ضعیف ترین خدمات را از لحاظ کیفیت ارائه داده اند.